Hastayken de haklarımızı bilelim

Hastaların beden ve ruh sağlıklarının korunması adına düzenlenen hakları, yasalar çerçevesinde güvence altına alınmış. 26 Ekim de Dünya Hasta Hakları Günü. Dünyanın gündemine 1981’de gerçekleşen 34. Dünya Tabipler Birliği Genel Kurulu’ndaki Lizbon Bildirgesi’yle girmiş bu haklar. Ülkemizdeyse 1998’de Hasta Hakları Yönetmeliği kabul edilmiş. Hasta ve Hasta Yakını Hakları Derneği Başkanı Prof. Dr. Gürkan Sert “Hasta hakları, bireylerin sağlık hizmetlerinden insan haklarına uygun koşullarda yararlanmasını sağlar” diyor ve haklarımızı şöyle sıralıyor:

◊Sağlık hizmetlerine ulaşma hakkı: Hastalar sağlık hizmetlerine ihtiyaçları ölçüsünde ulaşabilmeli. Tedavi hizmetleri eşit ve adil sunulmalıdır.

◊Ayrım görmeme hakkı: Hastalar din, dil, ırk, cinsiyet, cinsel kimlik, yaşam tarzı, sağlık durumu gibi nedenlerden kaynaklanan ayırımcılıklara karşı korunur.

◊Sağlıkta seçim hakkı: Bu hak, hastanın sağlık durumuna göre alacağı hizmete uygun kurum, kuruluş, birim ve personel arasında seçim yapabilmesini ifade eder.

◊Vicdani kanaatlere saygı hakkı: Sağlık hizmetlerinde hastaların inanç ve düşüncelerine saygı gösterilmesini içerir.

◊Hasta tedaviyi ret ve durdurma hakkına sahiptir. Ancak hasta daha sonra karşılaşacağı durumlar konusunda bilgilendirilmelidir.

◊Onuruyla ölme hakkı: Bu hak ölüm sürecinde olsalar da hastaların sahip oldukları tüm haklardan yararlanmasını amaçlar. Mahremiyetlerinin korunması, tıbbi bakım almaları, bilinçleri açıksa taleplerine saygı gösterilmesi, bilinçleri kapalıysa bilinçlerinin açık olduğu dönemdeki taleplerinin göz önünde tutulması, varsa acılarının dindirilmesi gibi...

◊Sağlık durumu konusunda bilgi alma hakkı: Hastaya tanı-ön tanı konusunda bilgi verilmeli, hastalığın neden olacağı sonuçlar anlatılmalıdır.

◊Hasta kendisine uygulanabilecek tıbbi girişimler konusunda da bilgilendirilmelidir. Hastaya tıbbi girişimlerin yarar ve zararları gibi bilgiler verilmelidir.

◊Hastanın kendisine hizmet sunan personel, ücret ve ödemeler, kurumun çalışma saatleri ve sistemleri, kurumda verilen hizmetler ve bu konulardaki sınırlılıklar konusunda bilgilendirilmesi, hakları kapsamındadır.

◊Mahremiyet hakkı çerçevesinde hastanın laboratuvar sonuçları, dosyaları, beslenmesi, ödeme kaynakları gibi pek çok bilgi
saklanmalıdır.

◊Hastanın kendi tıbbi kayıtlarını veya bunların kopyalarını talep etme hakkı vardır.

◊Kişinin hasta olarak kaldığı sağlık tesisi tarafından belirlenen kurallara uygun olarak ziyaretçi kabul etme hakkı vardır.

◊Hastanın, muayene ve tedavi sırasında yardımcı olmak üzere, hekimin uygun görmesi ve hastanın sağlık durumunun da gerektirmesi halinde refakatçi bulundurma hakkı vardır.

◊Hastanın zamanına saygı gösterilmesi hakkı: Sağlık hizmetlerinden yararlanırken gereksiz zaman kayıplarını önlemeyi amaçlar.

◊Kayıtların düzeltilmesini talep etmek: Hasta, kayıtlardaki eksik, belirsiz ve hatalı tıbbi tanı veya kişisel bilgilerin düzeltilmesini,
son sağlık durumuna uygun şekilde düzenlenmesini isteyebilir.

◊Şikâyet ve başvuru hakkı: Herhangi bir hasta hak ihlaliyle karşılaşırsa bu konuda başvuru yapabilir.