Geçmişin lezzetleri elden ele çoğalıyor

Sertifikasız tohumların ticareti 2006’da yayımlanarak yürürlüğe giren 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’yla yasaklandı. Yani ata tohumuyla üretim yapan çiftçinin komşusuna tohum satması yasaklandı. Bu tohumları kullananlar her türlü desteklemenin dışında tutuldu. Böylece üretilmeyen ata tohumları yok olma riskiyle karşı karşıya kaldı.

Bu durum birçok noktada ‘tohum takas şenlikleri’nin düzenlenmesine, insanların elden ele atalık tohumlarını yaymasına neden oldu. Birçok kurum ve insan ata tohumlarını toplamaya, çoğaltmaya ve dağıtmaya başladı. Bu sayede geçmişin lezzetlerini günümüze taşıyan birçok tohum bankasıyla elleri öpülesi tohum elçileri ortaya çıktı.

Nardane Kuşçu’nun çocukluğu Çukurova’da bir çiftlikte geçmiş. Tohum merakı çocukken yediği karpuzların çekirdeklerini ayıklayarak başlamış. Bugün çiftliğinde 1.200’ün üzerinde atalık tohum saklıyor, ekiyor, çoğaltıyor ve dağıtıyor. Kocaeli’ndeki Narköy Çiftliği’nin tohum saklama odası bir çeşit ‘hazine dairesi’. Kuşçu, atalık tohumlarını 4derece sabit sıcaklıkta ve ortalama yüzde 40 nemli bir odada saklıyor. “95’in üzerinde domates tohumum var” diyen çiftlik sahibi atalık tohumları korumanın gelecek nesillere borcumuz olduğuna inanıyor.

Berker Çiftçi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Mengen Meslek Yüksekokulu’nda öğretim üyesi. ‘Çocuğumu nasıl besleyeyim’ sorusundan yola çıkarak atalık tohumların peşine düşmüş. Bugün elinde 500’ün üzerinde atalık tohum var. Bunlar ve  Türkiye’nin 67 ilinden gönüllülerin desteğiyle gönderilen tohumlar yeraltındaki bir ambarda korunuyor, Çiftçi’nin arazisinde çoğaltılıyor ve dağıtılıyor.

Eyüp Korkmaz 20 yıldan beri atalık tohum topluyor ve onları Manisa Sipil Dağı’nın eteklerindeki çiftliğinde çoğaltıp dağıtıyor; tohumun sağlık, özgürlük ve geçmişle gelecek arasındaki en önemli bağ olduğuna inanıyor.

BİRÇOK BELEDİYEDEN GÖNÜLLÜLERE DESTEK�

Türkiye’de ilk tohum takas şenliği İzmir, Torbalı’da 2010 yılında, ardından Seferihisar’da gerçekleştirildi. Günümüzde de birçok belediye bölgesindeki tohumların bu yöntemle yaygınlaşmasını sağlıyor. Bu konuda çalışan pek çok sivil toplum örgütü ve oluşum da var. Bu kurumların öncülerinden olan Can Yücel Tohum Merkezi de her yıl düzenlediği takas şenliğiyle tohumların çoğalmasına katkı sağlıyor.

KISA KISA 

Tatlısu yunusu tehdit altında

Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) ‘Kırmızı Liste’ verilerine göre dünyadaki tüm tatlısu yunus türleri artık tehdit altında. Olta takımlarından kaynaklanan tesadüfi ölümler, nehirlere baraj yapılması ve kirlilik tatlısu yunuslarını yok olmanın eşiğine getiren temel nedenler.

Misafir martılar İstanbul’da

Türkiye’deki 17 martı türünden 13’ü İstanbul’da yaşıyor ya da kışın megakenti ziyaret ediyor. Hatta yurtdışından da gelenler oluyor. Geçen günlerde kuzey gümüş martısı ile kara ayaklı martı da İstanbul’daydı. Riva ve Rumelifeneri’nde görülen martılar kuş gözlemcisi ve fotoğrafçı Çağan Abbasoğlu tarafından görüntülendi.