‘Ebabillerle bağım çok farklı’

Konuşmamızın hemen başında “Bir dakika” diyor ve birine “Hadi git buradan” diye seslendiğini duyuyorum. “Kedi mi geldi” diye soruyorum ama Yasemin Şahin sorumu “Hayır, kumruyu kovalıyorum” diyerek yanıtlıyor. Devamında,  kuşlarla özel bir diyaloğu olduğunu söylüyor, “Birçoğu elimi uzattığımda onları tutmama izin veriyor. 20 yıldır ebabillerle bakışmaktan olacak, benden onlara zarar gelmeyeceğini düşünüyorlar. Çünkü onlar bana bir melek gibi bakıyor” diyor.

Şahin, Türkiye’nin neresinde olursa olsun, 20 yıldır yaralı ve bakıma muhtaç ebabillerin peşinden koşturuyor. Kuş gözlemcisi, aynı zamanda kuş fotoğrafçısı... Bu hayvanlara ilgisi çocuk yaşta güvercinlerle ve evlerindeki kanaryayla başlamış. “Onlarla bağım çok farklı” diye anlattığı ebabille ilk karşılaşmasıysa 2001’de Kadıköy’de olmuş: “Yürürken önüme bir yavru kuş düştü. Biraz büyüyüp tüyleri çıkınca ebabil olduğunu anladım. Sonraki yıl da düştü önüme, bir sonraki yıl da... ‘Benim de dünyadaki görevim buymuş’ deyip hayatımı onlara adadım. Çalışmıyorum ama tam zamanlı olarak yaralı ve yardıma muhtaç ebabillerin peşinden koşturuyorum. Doktor olan eşim de kuşlara çok düşkün, o da bana yardımcı oluyor. Onlara bir çocuğa bakar gibi bakıyoruz.”

Ebabiller, martta Afrika taraflarından ülkemize geliyor, nisan-mayıs aylarında çiftleşiyor, haziranda yumurtluyorlar. Bu, onların nadiren yere konduğu zamanlar... Kondukları yer de ya uçurum ya da binaların kenarı oluyor. Genellikle 3 yavru yapıyorlar, yavrular da ağustosta anne-babaları eşliğinde ilk uçuş denemelerine başlıyor. Uçtuktan sonra 3 yıl boyunca yere hiç konmadan -ta ki yavru yapma zamanları gelene kadar- havada kalıyorlar.

Şahin, son yıllarda iklim krizine bağlı olarak yaşanan doğa olaylarının onları çok ciddi ölçüde etkilediğini söylüyor: “2017’de şiddetli bir dolu yağışı oldu. O yıl onlar için kıyamete benzer bir yıldı. Anne-babaları doludan ölen yavrular bir süre sonra kendilerini çatılardan atmaya başladı. Korkunçtu. Bulabildiklerimize yardım etmeye çalıştık; bakıp, büyütüp uçurduk. Aynı şekilde sürekli sıcaklık rekorları kırılıyor. Bizim 35 derece hissettiğimiz sıcaklık, çatılarda 50-60 dereceyi buluyor. Yavruların birçoğu buna dayanamıyor. İklim krizi onlar için de büyük sorun.”

Ama sorunlar bununla sınırlı değil... Geçen yıl ebabillerde bir bit salgını yaşanmış, pek çok yavru ölmüş. Şahin “İnsanda olsa elimi dahi süremeyeceğim bu parazitleri, yavruların üstünden tek tek temizledim” diyor. Anlatımına göre son 20 yılda binalara çarparak ölen ebabil sayısında da önemli bir artış var: “Bu kuşlar havada uyuyor, gözleri kapalı uçuyor. Cam binalara çarpıp ölmek artık onlar için ciddi bir sorun. Yuvalandığı binanın önüne dikilen başka bir bina dahi onları etkiliyor. Hızla değişip yükselen şehir ciddi bir ölüm nedeni.” Şahin, şehirlerde yapılan ilaçlamalar sonucu böcek ve sinekler azaldığı için bu kuşların aç kaldığını da söylüyor.

YARALI EBABİL BULURSANIZ...

Kendi bulduğu ya da bir şekilde ona ulaştırılan ebabillere ilk müdahaleyi yapan Şahin, bir uzman veterinerden yardım alıp bu kuşları daha sonra doğaya bırakıyor. Bugünler, ebabillerin göç zamanı... Şahin, yaralı bir ebabil bulursak Doğa Koruma ve Milli Parklar’ı (0312 207 50 00) aramamızı söylüyor, yetkililer gelene kadar yapılması gerekenleri de şöyle sıralıyor:

- Varsa üzerindeki parazitleri temizleyin. 

- Parazit temizliği sonrası su içirin. Ebabiller bir yudum su içebilmek için bir göle 150 civarında sorti yapıyor. Su içmesi onun için hayati önemde.

- Delikler açtığınız bir kutuya koyarak dinlenmesini, sakinleşmesini sağlayın.

- Evde kedinin olmamasına dikkat edin. Eğer bir kedi saldırısından kurtulmuşsa kedi sesini tekrar duyduklarında korkularından ölebiliyorlar.

- Yetkililerin gelmesi birkaç gün alacaksa bir uzman veterinere başvurun, bu sürede unkurduyla besleyin. Kuş yemleri ya da başka yemekler ölümüne neden olabilir.

- Yavruysa ve evde kalmaya devam edecekse 72 gram ağırlığa ulaştığında doğaya bırakılmalı. Doğaya bırakırken de yukarı atmayın, elinizi omuz yüksekliğinde kaldırmanız yeterli.