Dünya sanata yatırım yapıyor

Pandemiden az hasarla çıkan piyasalardan biri sanat oldu. Çevrimiçi müzayedelerde rekor satışlar gerçekleşti. NFT gibi dijital teknolojilerdeki gelişmeler, genç koleksiyonerlerin sanat eserlerine ilgisini arttırdı. Sanat eserleri dünyada güçlü bir yatırım aracı olarak öne çıktı.
Danışmanlık şirketi Deloitte’un iki yılda bir hazırladığı Sanat ve Finans raporu da son dönemde sık sık gündeme gelen bu bilgileri doğrular nitelikte. Rapora göre varlıklı kişilerin sanat ve koleksiyona yönlendirilmiş servetlerinin toplam değeri 1.44 trilyon dolara ulaştı.
Hong Kong sanat piyasasındaki pazar payını arttırarak Londra’yı geride bıraktı.

Sanat çevrelerinin merakla takip ettiği raporda öne çıkan diğer başlıklardan bazıları şöyle:
* Sotheby’s, Christie’s ve Phillips gibi önde gelen müzayede evlerinin internet üzerinden gerçekleştirdikleri açık arttırmalarda elde ettikleri gelir 2020’de
1 milyar doları aştı.
* 2021 yılının ilk yarısında gerçekleşen müzayede satışlarında ilk sırayı yüzde 71 ile tablo ve heykeller aldı. En fazla savaş sonrası dönem ve çağdaş sanat eserleri satıldı. Asyalı alıcılar açık arttırmalarda en çok harcama yapanlar oldu.
* Aile şirketlerinin yüzde 86’sı sanat koleksiyonu yönetiminin kısa vadede yüksek öncelikli bir alan olacağını söylüyor.
* 2020’de 35 yaş altı genç koleksiyonerlerin yüzde 86’sının sanat ürünleri ve yatırımlarına ilgisi arttı. Yüzde 64’ü NFT’lere güçlü bir ilgi duyduğunu
vurgularken yüzde 43’ü sanat eserleriyle bağlantılı kısmi yatırımlarla ilgilendiğini kaydetti.
* Genç koleksiyonerlerin yüzde 85’i blokzinciri, yapay zekâ ve büyük veri gibi teknolojilerin sanat dünyasındaki iş yapış şekillerine yön vereceğini düşündüğünü belirtti. Bunların büyük bölümü büyük veri, analitik ve yapay zekâ gibi teknolojilerin de sanat üzerinde etkisi olacağına inanıyor.
* 35 yaş altı koleksiyonerlerin yüzde 86’sı sanat eserlerini ‘sosyal etki ve amaca yönelik yatırım’ olarak satın aldığını söylüyor.

“Türkiye henüz bu çarkın içine girmiş değil”

* Müzeleri, müzayede evleri, büyük koleksiyoncuları ve sermaye birikimi olan uygar ülkelerde sanat yatırımından bahsedebiliriz. Türkiye henüz bu çarkın içine girmiş bir konumda değil.
* Dünya çapındaki önemli koleksiyoncular yatırımı 500 bin dolar, 1 milyon doların üzerindeki resimlere yapıyorlar. Türk resminin fiyatı istenen noktaya gelmedi. Örneğin son 100 yılda yapılan resimlerin hiçbiri bugün
1 milyon dolar etmiyor. Bunun çeşitli sebepleri var. Sermaye ve koleksiyoncu yok. Her yıl dünyada birçok müze açılıyor ama Türk ressamları bunlara giremiyor. Sanatçılarımızı tanıtamıyoruz, dâhi sanatçılar da çıkmıyor.
* Son 10 yılda yurtdışından eser almaya başlayan küçük bir grup oluştu. Ama ne aldıkları önemli. Değerli eserleri galericiler önce müze sahiplerine ve belli başlı koleksiyonerlere gösterirler. Bizimkiler ancak açık arttırmalarda ‘vuruşarak’ alabilirler.

“Genç kuşak halen güvendiği yoldan devam ediyor”

* Sanat her kriz döneminde yükselişe geçer ve pazar hacmi artar. Pandemide de böyleydi. Pazar hareketlendi, online işlemler hız kazandı, NFT fırtınası ortalığı kasıp kavurdu.
* Justin Bieber, Travis Baker, Serena Williams gibi figürlerin NFT satın alımları, piyasaları bu konu üzerinde yoğunlaştırdı.Ancak Tron isimli kripto borsası platformunun sahibi ve NFT koleksiyoneri Justin Sun’ın ‘Macklowe’ koleksiyonundan Mark Rothko ve Giacometti’yi milyon dolara satın alması hikâyeyi tersine çevirdi. Kısacası NFT yatırımı, şu an için çözülebilmiş, güvenli bir ortam değil. Türkiye ve dünyada geleneksel sistem kripto yatırımcılarının da tercih ettiği bir alan.
* Biz galerimizde hatırı sayılır bir genç koleksiyoner portföyüne sahibiz. İçlerinden sadece ikisi dünya ölçeğinde işlem yapan ancak aynı zamanda fiziki işler alan isimler. Kısacası genç kuşak halen en güvendiği yoldan devam ediyor…