Dünya Çocuk Hakları Günü kutlu olsun!

Dünya Çocuk Hakları Günü, savaş ve yoksulluğun olduğu coğrafyalarda yaşam mücadelesi veren çocukları korumak için düşünülmüş bir özel gün. Çocuk hakları da dünya üzerindeki tüm çocukların doğuştan sahip olduğu; eğitim, sağlık, yaşama, barınma; fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karşı korunma gibi haklarının hepsini tanımlamakta kullanılan evrensel bir kavram. TBMM’de çocuk haklarıyla ilgili bir komisyon Temmuz 2019’dan beri faaliyet gösteriyor. Çocuk Hakları Alt Komisyonu Başkanı Radiye Sezer Katırcıoğlu amaçlarını “Çocuklarımızın her türlü istismardan korunması, ayrımcılığa uğramaması, eğitim, sağlık ve barınma gibi temel haklarının güvence altına almak” olarak açıklıyor. Komisyon üyesi Av. Mahmut Tanal da çocuk hakları sorunlarını şöyle sıralıyor: “Maalesef dünya genelinde çocuk haklarına riayet edilmiyor. Ülkemiz özelinde belli başlı sorunları da şöyle sıralayabiliriz; çocuk işçiliği, şiddet ve cinsel istismar, okulda açlık, uyuşturucu ve suça sürüklenme gibi” diyor.

Çocuk Hakları Sözleşmesi’nden...

* Her birey 18 yaşına kadar çocuk olarak kabul edilir. Her çocuk vazgeçilmez haklara sahiptir.
*Yaşamak, her çocuğun temel hakkıdır ve herkesin ilk görevi çocukların yaşamını korumaktır.
*Her çocuğun sağlık hizmetinden yararlanma hakkı vardır. Hastalıklardan korunması devletin güvencesi altında olup çocukların beslenmesine, aşılanmasına, çevrenin temizliğine ve diğer sağlık koşullarına dikkat edilir. Hastalanan çocuklar tedavi edilir.
*Her çocuğun ailesinden yoksun kaldığında ya da aile ortamı onun için uygun olmadığında devletten özel koruma ve yardım alma hakkı vardır.
*Engelli çocukların özel olarak korunma ve saygı görme hakkı vardır. Devlet engelli çocukların bakımını, eğitimini sağlayacak kurumları oluşturma sorumluluğuna sahiptir.
*Her çocuk eğitimini tam yapabilmek için desteklenir ve korunur. İlköğretim parasız ve tüm çocuklar
için hak ve zorunludur.
*Çocukların okula gitme, oyun oynama hakkı vardır. Yetişkinler gibi çalıştırılamazlar. Çalışmak zorunda kalırlarsa yapacakları iş, sağlıkları ve eğitimleri için sorun oluşturmamalıdır.
*Çocukları bedensel ve ruhsal yönden örseleyecek hiçbir yaklaşıma izin verilemez.
*Çocuklar insanlık dışı yöntemlerle ya da aşağılanarak cezalandırılamaz. Suça itilmişse uygulanacak ceza yaşına ve gelişimine uygun, eğitimini engellemeyecek şekilde olmalıdır.

‘Öğrencilere bir öğün sağlıklı yemek verilmeli’

Av. Mahmut Tanal
TBMM Çocuk Hakları Alt Komisyonu Üyesi

*Tehlikelere karşı kendini koruyamayan çocuklara yönelik şiddet, sömürü, cinsel istismar, taciz vakalarında dünya genelinde yaşanan artışlar bizleri endişelendiriyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılında paylaştığı rapor, 2019 yılında
1 milyara yakın çocuğun fiziksel, cinsel ya da duygusal şiddete maruz bırakıldığı yönünde.
*İzmir Barosu’nun verilerine göre 2020 yılında 1.078, 2021 yılında 1.470 cinsel istismar vakası yaşandı.
*Dünya genelinde her 10 çocuktan 1’i çocuk işçidir. Türkiye’deyse TÜİK’in 2019’da gerçekleştirilen ‘Çocuk İşgücü Araştırması’na göre 5-17 yaş grubundaki çocuk işçi sayısı, 720 bin. Bize göre Türkiye’deki çocuk işçi sayısı, bu rakamın çok üzerinde.
*Çocuk işçi çalıştırma cezası caydırıcı değil. Güvencesiz, ucuz işgücü olarak çalışma hayatına dahil edilen çocuklar, çalıştırılırken can vermekte. Son 9 yılda en az 571 çocuk, iş kazalarında yaşamını yitirdi.
*Çocuk işçiliğine itilen yoksul aile çocukları, eğitimden de koparılıyor. Erken yaşta evlendirilen kızlar da aynı şekilde eğitimden mahrum bırakılıyor. Ülkemizde zorunlu eğitim çağındaki 1 milyon 500 bine yakın çocuk, hiç okul yüzü görmüyor.
*Özellikle kırsaldaki öğrencilerin iyi, sağlıklı koşullarda eğitim görememe sorunu var. Eğer ülkemizin çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşmasını istiyorsak eğitimde fırsat eşitliğini sağlamalıyız.
*TÜİK’in paylaştığı verilere göre güvenlik birimlerine getirilen çocukların karıştığı olay sayısı 2021 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 10.8 oranında artarak 499 bin 319 oldu. Yine Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’nün istatistikleri dikkate alındığında, ceza mahkemelerinde suça sürüklenen çocuk sayısı, 2021 yılında 228 bin 895 şeklinde.
*Çocuklarımız, okullarında gıdaya erişemiyor. Okuldaki açlık sorununu çözmek için devlet tarafından ilk ve ortaöğretimde öğrencilere bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek verilmeli.

‘Kız çocuklarının eğitime erişimini güçlendireceğiz’

Radiye Sezer Katırcıoğlu
TBMM Çocuk Hakları Alt Komisyonu Başkanı

* Meclis Çocuk Hakları Alt Komisyonu çocuklarımızın her türlü istismardan korunması, ayrımcılığa uğramaması, eğitim, sağlık ve barınma gibi temel haklarının güvence altına alınması için kuruldu.
* Sayın Emine Erdoğan da çocuklarımızla ilgili çok konuda seferberlik başlattı. Çocuk işçiliğiyle mücadele etmeye devam ediyoruz. ‘Hayaller engelsizdir’ diyoruz, dezavantajlı çocuklarımıza yönelik desteklerimizi sürdürüyoruz.
* Birçok ilde inceleme ziyaretleri gerçekleştirdik. Yurtdışı temaslarda bulunuyoruz. Bu kapsamda 4’ü yurtdışı olmak üzere (ABD, Fransa, Hırvatistan ve Almanya) toplam 13 inceleme ziyareti gerçekleştirdik; çocuk işçiliği ve koruyucu aile konularında bilgiler aldık.
* Yurtiçinde çocuk evlerini, çocuk evi sitelerini ve Mevsimlik Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi Projesi (METİP) sahalarını inceledik. Ankara-Polatlı, Ordu, Bursa, Gaziantep ve Şanlıurfa’da çocuk işçiliği ve koruyucu aileye yönelik çalışmalar yaptık.
* UNICEF Türkiye Ofisi’yle imzalanan Mutabakat Zaptı çerçevesinde ortak çalışmalar yürütüyoruz. Bu çerçevede bazı temel mevzuatların ‘çocuk dilinde’ anlatılması için çalışıyoruz. Çocuk Koruma Kanunu, alanında yetkin psikolog, pedagog, avukat ve akademisyenlerce çocuk diline uygun hale getirildi, çocuklara sunulmak üzere kitapçık şeklinde basılarak okullara, kurumlara, bakanlıklara, valiliklere ve diğer ilgili yerlere dağıtıldı.
* Yakın tarihte kanunlaşan yeni ‘Çocuk Teslimi’ sistemini gözlemlemek için de çeşitli illerdeki çocuk teslim merkezlerine inceleme ziyaretleri gerçekleştireceğiz.
* Kız çocuklarımızın eğitime erişimini daha da güçlendireceğiz.
* İddia ediyorum, çocuk alanında dünyadaki en güçlü yasal altyapı ülkemizde. 81 ilde kurulan il çocuk hakları komitelerine, yerel yönetimlerdeki çocuk meclislerine, çeşitli sivil toplum örgütleri aracılığıyla çocukların katılımı sağlanmakta. Toplumun her kademesinde çocukların katılımını sağlamak en önemli hedefimiz.