Direnen, yılmayan kadınlar

Dünya Basın Fotoğrafı Vakfı’nın 2000-2021 yılları arasında düzenlediği yarışmalarda ödül alan fotoğraflardan bir seçki İstanbul ve Ankara’da eşzamanlı olarak sergileniyor. İstanbul Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği’nin (İFSAK) Dünya Basın Fotoğrafı Vakfı (World Press Photo) ve Hollanda Krallığı işbirliğiyle açtığı ‘Yılmazlık-Değişime İlham Veren Kadınlar’ adlı sergide 13 ülkeden 17 kadın fotoğrafçı, çektikleri karelerle dünyanın dört bir yanındaki kadınların hikâyelerini anlatıyor. Yaşanan zorlukları ve bunlar karşısındaki direnişi odağına alan fotoğraflar cinsiyetçilik, cinsiyete yönelik şiddet, üreme hakları ve fırsatlara eşit erişim konularına değiniyor. Sergi, 15 Aralık’a kadar İstanbul Beyoğlu’nda İFSAK’ta ve Ankara GaleriM’de ziyaret edilebilir.

En değerli hazine

‘Söz’, Irina Werning, 2020

Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te yaşayan 12 yaşındaki Antonella, Ağustos 2020’de uzun saçlarını COVID-19 pandemisi nedeniyle eğitime ara verilen okulunda yüz yüze dersler başladığında kesme sözü verdi. Antonella, okul hayatını geri alma karşılığında en değerli hazinesi olan saçlarını verecekti. Saçları onun kimliğiydi. 25 Eylül 2021’de yüz yüze dersler başlamadan önceki hafta sonu saçını kestirdi. Bu fotoğraf 14 Ağustos 2020’de Antonella’nın evinin mutfağında çekildi. Fotoğrafçı Irina Werning, Antonella’yla geçirdiği günleri şöyle anlatıyor: “Güney Amerika’daki çok uzun saçlı kadınlarla ilgili belgesel projesi için fotoğraf çekiyordum. Antonella’yla bu sayede tanıştım. Karantina döneminde haftada iki kez buluştuk. Bu ikimiz için de ihtiyaç duyduğumuz bir terapi gibi olmuştu. Benim fotoğraf çekmeye ihtiyacım vardı, onun arkadaşa. Onu fotoğraflamak büyük bir deneyimdi. Pandemi döneminde çocukların ne kadar acı çektiğini anlamak açısından önemliydi.”

‘Uygun’ mayolarla ders

‘Suda Özgürlüğü Bulmak’, Anna Boyiazis, 2016

Bu fotoğrafta Kijini İlkokulu öğrencileri 25 Ekim 2016’da Muyuni Plajı açıklarındaki Hint Okyanusu’nda Panje Projesi kapsamında yüzmeyi ve kurtarma çalışmalarını öğreniyor. Elbette ‘uygun’ mayolarla. Anna Boyiazis çektiği kareyi şöyle anlatıyor: “Zanzibar takım adalarında hayatın merkezinde deniz vardır. Ancak muhafazakâr giyime uygun mayoların yokluğu, topluluk liderlerini yüzme konusunda kızları caydırmaya mecbur bırakıyordu. Artık kültürel ve dini inançlarından taviz vermeden tam boy mayolarla suya girebiliyorlar. Bu, özgürleşmeye, suyun içinde ve dışında eğitime giden yolda bir ilk adım. Afrika kıtasındaki boğulma oranı dünyanın en yükseği. Buna rağmen hâlâ bazı topluluk liderleri kadın ve kız çocuklarının yüzmeyi öğrenmesi fikrine sıcak bakmıyor. Dersler, kadınları ev işleri dışındaki işleri yapmaktan caydıran ataerkil bir sisteme meydan okuyor.”

Erkek kılığına girdi

‘Özgürlük İçin Bağırmak’, Füruğ Alaei, 2018

İran’da kadın taraftarların futbol stadyumlarına girmesi yasak. FIFA’nın baskısıyla Haziran 2018’de Tahran’ın Azadi Stadyumu’nun sınırlı sayıda kadını kabul etmesine izin verildi. Bu fotoğraf da aynı stadyumda 10 Kasım 2018’de çekildi. İran’ın Persepolis ve Japonya’nın Kashima Antlers takımları arasında AFC Şampiyonlar Ligi Kupası maçı oynanıyordu. Fotoğrafçı, bu kareyi çekebilmek için erkek gibi giyinip bir kadın taraftarla stadyuma girdi. (Bilgiler eserin sergideki künyesinden...)

15’inci doğum günü

‘PURA’, Diana Markosian, 2018

Pura, 6 Ağustos 2018’de Küba’nın Havana kentinde 15’inci doğum gününü kutlamak için 1950’lerden kalma pembe, üstü açık arabada mahalleyi dolaşıyor. Quinceañera, bir kızın 15’inci doğum günüdür. Geçiş töreni Latin Amerika’da yaygındır ve bir kızın saflığını gösterir. Aileler cömert partiler verir. Bu törenin Pura için özel bir önemi vardı; çünkü birkaç yıl önce beyin tümörü teşhisi konduğundan, ona 13 yaşından sonra yaşayamayacağı söylenmişti. (Bilgiler eserin sergideki künyesinden...)