Büyük geri dönüş
Güncelleme Tarihi:
Biliminsanları yaşadığımız çağa “6’ncı büyük yok oluş çağı” diyor. Çünkü her 13 dakikada 1 canlı türü kıyameti yaşıyor ve daha da önemlisi birçok canlı türü uçurumun kenarında duruyor. Ancak geç kalmış değiliz. Birçok canlının hayatını kurtaracak olanaklara da bilgiye de sahibiz. Umut verici örnekler karşımızda duruyor.
Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi verilerine göre 8 bin 400’den fazla yabani fauna ve flora türü ‘kritik derecede’ tehlike altında, 30 bine yakını da tehlike altında veya savunmasız. Toplamda 1 milyondan fazla tür yok olmak üzere. Türlerin, habitatların ve ekosistemlerin sürekli kaybı da biz dahil dünyadaki tüm yaşamı tehdit ediyor. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ise 60 yıldan fazladır dünya genelinde yok olan canlıları korumak ve kurtarmak için çalışıyor. Bu çalışmalarla kaderi değişen birçok canlı var. İşte umudumuzu taze tutacak birkaç örnek...
Kaplan
Nüfusu ikiye katlandı
Nepal, kaplanlar için önemli bir bölge. Ancak 2009’da sadece 121 kaplan kalmıştı. Koruma çalışmaları sayesinde sayısı 235’in üzerinde. Yani neredeyse nüfusu ikiye katlandı. Nepal’in şimdiki hedefi bu sayıyı çok daha yukarılara çıkarmak. Tahminlere göre vahşi doğada yaşayan kaplan sayısı 3 bin 900. Birçok Asya ülkesinde de sayıları düşmeye devam ediyor.
Kara ayaklı gelincik
41 yılda 18’den 300’e
Bu sevimli canlının yaşam alanı bir zamanlar Kuzey Amerika boyunca yayılıyordu.
Bir yandan temel besinleri olan çayırköpeklerinin sayısının azalması, bir yandan yaşam alanlarının hızlı yok oluşu onları kıyametin eşiğine getirmişti. Hatta bir ara nesillerinin tükendiği düşünüldü. 1981’de Smithsonian Koruma Biyoloji Enstitüsü 18 bireyden oluşan bir grup keşfetti ve bu her şeyi değiştirdi. Bugün artık gözümüz gibi bakıyoruz bu canlılara. Sayıları 300’e kadar çıkmış durumda.
Kambur balina
Kaderi 1985’te değişti
Avlanma, gemi çarpması, iklim değişikliği… Kambur balinalar tüm bu nedenlerden dolayı yok olmak üzereydi. 1970’lerde nesli tükenme tehlikesinde olan canlılar kategorisindeki kambur balinaların kaderi 1985’te ticari balina avına getirilen yasakla değişti. Kambur balinaların sayısı günümüzde 80 binlere kadar çıktı.
Güneybatı kara gergedanı
Boynuzu yüzünden acımasızca avlandı
Boynuzuna olan talep onlara kıyameti yaşattı. 1970’lerde yaklaşık 60 bin tanesi kalmıştı. 1980’lerde ‘Çin tıbbı’nın popüler olmasıyla talep katlandı, sayıları yaklaşık 2 bine kadar düştü. Şu an sıkı koruma altında, nüfusları artıyor. IUCN tarafından 2016’da yayımlanan rakamlara göre nüfusları 6 binlere kadar ulaştı.
Kar leoparı
Zirvede ama yine de insanlarla başı dertte
Orta Asya’nın dağlarında yaşayan kar leoparı ne kadar zor ulaşılır görünse de insanların olumsuz etkilerinden kaçamayan canlılardan. Ancak son yıllarda oldukça iyi korunuyor. Moğolistan‘da 2021’deki kar leoparı popülasyonunun yaklaşık 953 bireye ulaşması çabaların işe yaradığını gösteriyor. Dünya genelindeyse 4-6 bin civarında kar leoparı olduğu tahmin ediliyor.
Dağ gorili
Tam bitti derken...
Uganda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin yüksek rakımlı ormanlarında yaşamalarına karşın avcılık, habitat tahribatı ve hastalıklarla hızla azaldılar. Nesilleri tükendi sandık. Onları tekrar bulduğumuzdaysa nüfusları birkaç yüz kadardı. Yürütülen sıkı koruma çalışmaları sonucunda halen tehlike altında olmasına karşın sayıları 1.000’i aşmış durumda.