Bu yazıyı yazmayı 2 haftadır erteliyorum!
Güncelleme Tarihi:
Erteleme sendromu, kişinin yetiştirmesi gereken işleri ötelemesi olarak tanımlanıyor. Ama tembellikle ilgisi yok! Pandemiyle birlikte sıklaşan erteleme eğilimini nasıl yeneceğimizi uzmanlara sorduk: “İyi performans gösterme olasılığınızın en yüksek olduğu işle başlayın.”
Bazen bir yazıyı yazmaya başlamam yazıyı yazmamdan daha uzun sürüyor. “Dur şu çamaşırları da asayım”, “Çocuğun yemeğini hazırlayayım”, “Editörümü arayıp fikrini alayım”... Aynı şekilde kızımı kan tahliline götürmeyi de erteliyorum bir süredir. Bu görev aklımın bir köşesinde duruyor ve beni yiyor ama harekete geçmem uzun sürüyor. Peki, yapmamız gerekenleri neden erteliyoruz? Tembel olduğumuz için mi? Hayır! Beykoz Üniversitesi’nden klinik psikolog Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu “Erteleme aktif bir süreçtir, başka bir şey yapmayı seçersiniz. Tembellik hareketsizliği ve isteksizliği gösterir” diyor. Sendromun tanımını da şöyle yapıyor: “Erteleme, genellikle tatsız ama muhtemelen önemli bir işi görmezden gelmeyi, onun yerine keyif veren ya da daha kolay olan bir aktiviteyi tercih etmeyi içerir. Bir işin yaratacağı sıkıntı, stres ve kaygıyı deneyimlemekten kaçınmaya hizmet eden bir davranıştır.”
‘KORKU, BELİRSİZLİK...’
Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden klinik psikolog Dr. Didem Altay ise kişisel ihtiyaçlara vurgu yapıyor: “Pandemide artan sorumluluklarla bazen bir görevi ertelemek ihtiyacımız olan özbakım için önemli olabilir.” Yine de ertelemek, bir davranış biçimi haline geldiyse ya da gelmek üzereyse bir durup ertelemenin altında yatan sebeplere bakmamız gerektiğinin altını çiziyor. Altay’a göre bu sebepler şunlar olabilir: “Pandeminin beraberinde getirdiği korku, kaygı, belirsizlik, kontrol kaybı ve bize iyi gelen pozitif kaynaklarımızın azalması...” Bir diğer sebepse, her durumda olduğu gibi, erken çocukluk çağımızdaki olumsuz deneyimlerimiz veya travma sonrası bozukluğu. “Diğer kişiler için erteleme davranışı, mükemmeliyetçilik, kaygı ve altta yatan güvensizliklerden kaynaklanıyor olabilir” diyor uzmanlar.
‘MAKUL HEDEFLER BELİRLEYİN’
Ebru Şalcıoğlu’nun tavsiyeleri şöyle: “İşleri önem sırasına göre listeleyin, makul hedefler koyarak eyleme geçin. ‘Küçük galibiyetler’ size bir başarı hissi verecek. Stres, sıkıntı, kaygıya değil, eylemlere odaklanın. Eylemlere odaklandığınızda duygularınız zaman içinde yatışır. Zamanla işleri bitirmenin yarattığı rahatlama, ertelemenin yarattığı rahatlamaya üstün gelecektir.”
Didem Altay ise “Her şeyi mükemmel bir şekilde yerine getireceğinize dair beklentinizi azaltmaya çalışın. İyi performans gösterme olasılığınızın en yüksek olduğu işle başlamak ivme yaratabilir” diyor.