Biz iyiyiz, çevremiz kötü!

Etrafımızda kocaman bir yaşam akıp gidiyor. Kuşlar, kelebekler uçuyor, balıklar göç ediyor, kimi çiçek açıyor, kimi soluyor… Biz her ne kadar farkında olmasak da aldığımız oksijenin üretiminden tükettiğimiz yiyeceklere, içtiklerimizden giydiklerimize kadar her şeyin kaynağı doğa ve bizlerin hayatı da doğanın sağlıklı işleyişine bağlı. Ancak ne var ki işler pek de iyi gitmiyor. Doğa uzun süredir sağlıklı olamadığı gibi durumu da her geçen gün kötüye gidiyor. Düzelebilir mi? Elbette! Ancak önce ve acilen hatalarımızdan dönmemiz gerekiyor.

TOPRAKLARIMIZDA NELER OLUYOR?

◊ Bugünlerde ötüşünü duyamayacağımız kuş hangisidir?

1. a) Baştankara
2. b) Serçe
3. c) Karga
4. d) Bülbül

Doğru yanıt: d

Kuşlar genel olarak 3 şey için öter. Alanlarını belirlemek, dişisine ‘Ben buradayım, yakışıklıyım’ diye seslenmek ve bütün bunları yavrusuna öğretmek için. Yukarıdaki 4 kuş Türkiye’nin hemen her yerinde yaygın olarak görülür. Dutların olgunlaştığı bugünlerdeyse bülbüller, deyimdeki gibi suskun. Nedeni bülbüllerin eş seçme faslını bitirip yumurtadan çocuk bekleme dönemine denk gelmesi. Yani ötecek nedenlerinin olmaması.

◊ Ülkemizdeki en büyük ağaç hangisidir?

1. a) Çınar
2. b) Göknar
3. c) Sedir
4. d) Meşe

Doğru yanıt: a

Çınar ağaçları topraklarımızda yetişen en büyük canlıdır.

◊ Çiçekler açmazsa ne olur?

1. a) Arılar, kelebekler, böcekler yok olur.
2. b) Hayatımızdan birçok renk, koku ve
   güzellik çıkar gider.
3. c) Aşkın boynu bükük, eli boş kalır.
4. d) Hepsi

Doğru yanıt: d

Olağanüstü bitki zenginliğine sahip ülkemizde 650’si tek nokta endemik çiçeğimiz ve bitkimiz var. Toplam sayı 12 bin civarında. Onları en çok tehdit edense yaşam alanlarının yol, baraj, toplu konut, tarla yapmak için tahrip edilmesi.

◊ Bilinen ve halen hayatta olan en eski Anadolulu aşağıdakilerden hangisidir?

1. a) Zeytin ağacı
2. b) Çınar ağacı
3. c) Muazzez İlmiye Çığ
4. d) Porsuk ağacı

Doğru yanıt: d

Zonguldak’ın Alaplı ilçesinde, koruma altına alınarak tescillenen 4 bin 117 yaşındaki porsuk ağacı şu anda yaşayan en eski Anadolulu. 

◊ Türkiye’nin en büyük ormanının adı nedir?

1. a) Belgrad Ormanı
2. b) Yenice Ormanı
3. c) Toros Ormanları
4. d) Sarıkamış sarıçam ormanları

Doğru yanıt: b

Ülkemiz ormanlarının yüzde 90’ından fazlası doğal orman. Bu nedenle canlı çeşitliliği açısından olağanüstü zengin. Türkiye’nin en büyük blok doğal ormanıysa Yenice Ormanları. Karabük sınırlarında başlıyor, Batı Karadeniz Bölgesi’nde yaklaşık 75 bin hektarlık bir alanı kaplıyor. Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın 1999’da acil korunması gereken 100 ormandan biri ilan ettiği bölge,  memeli türlerinin
son 500 yılda en iyi korunduğu alanlardan.

◊ Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde varlığını en son keşfettiğimiz canlıdır?

1. a) Leopar
2. b) Kaplan
3. c) Ceylan
4. d) Sırtlan

Doğru yanıt: a

Yaşadığını bildiğimiz ancak kendisini göremediğimiz için bir türlü kanıtlayamadığımız leopar 2021 yılında ilk defa görüntülendi.

◊ Türkiye doğası için 1 numaralı tehdit nedir?

1. a) Piknikçiler
2. b) Orman yangınları
3. c) HES ve barajlar
4. d) Nükleer enerji

Doğru yanıt: c

Yukarıdaki şıkların hepsi doğa için ciddi birer tehdit. Ama biri Türkiye’deki canlı çeşitliliğinin yüzde 70’inin hayatını ‘ölümüne’ ilgilendiriyor. Su! Dicle Nehri üzerine yapılan Ilısu Barajı’yla birlikte Türkiye’de özgürce akan bir nehrimiz kalmadı. Küçük ırmaklarsa hidroelektrik santrallarıyla (HES) ya tünellere alınıyor ya da borulara hapsediliyor. Hayatın temeli su doğadan alındığındaysa etrafındaki bütün canlılar bundan olumsuz etkileniyor.

GEZEGENDE DURUM NASIL?

◊ İklim krizi insanlığı neden korkutuyor?

1. a) Ruh hastası, bundan keyif alıyor.
2. b) Biz fazla ödleğiz ,yoksa korkacak bir şey yok.
3. c) Süper güçleri var...
4. d) Büyük bir yok oluşu tetiklediği için.

Doğru yanıt: d

Biliminsanları, dünya çağında etkili ve yetkili kurumlar iklim krizi nedeniyle dünyanın bugüne kadar tarihinde olmadığı büyüklükte bir yok oluş yaşayacağını hatta bu sürecin içinde olduğumuzu söylüyor.

◊ ‘… dünya kurtulur’ cümlesinde noktalarla gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi gelirse daha doğru olur?

1. a) Dünya’yı biraz Güneş’ten
   uzaklaştırırsak.
2. b) Yoga yaparsak.
3. c) Vegan, vejetaryen, targaryen olursak.
4. d) Sürekli tüketime dayalı yaşam biçimini terk edip sürdürülebilir bir yaşam kurarsak.

Doğru yanıt: d

Kuşkusuz ki doğa için, canlılar için hepimizin yapacağı çok şey var ve bu yolda en küçük çaba bile çok kıymetli. Ancak tüm veriler ve çalışmalar, sorunların temelinde yaşam biçimimizin yattığını gösteriyor. Sürekli tüketime dayalı bir yaşam biçimi, dünyanın kaynaklarını hızla tüketiyor. İklim krizi gibi devasa bir tehlikenin içine düşmemiz, denizlerdeki ve karadaki canlı çeşitliliğinin sürekli azalması, atmosferin ve toprağın kirlenip zehirlenmesi yaşam biçimimizin çıktılarından birkaçı.

◊ Gezegenimiz için kısa vadede en büyük tehdit nedir?

1. a) Nükleer savaş
2. b) Virüs salgını
3. c) Kuraklık
4. d) İnsan göçleri

Doğru yanıt: c

Son 5 yıldır birçok Afrika ülkesi başta olmak üzere onlarca ülkede şiddetli kuraklık yaşanıyor. Hayvan sürülerinin ölmesi, tarımsal faaliyetlerin yapılamaması, suya erişimin giderek zorlaşması gibi sorunlar milyonlarca insanın hayatını etkiliyor. Birçok ülkede kuraklık sonrası gelen afet boyutundaki yoğun yağışlar da bir başka ciddi sorun. Kuraklığın kitlesel göçleri tetiklediği, iç çatışmaları körüklediği ve pandemilerin altyapısını oluşturduğu Birleşmiş Milletler’in raporlarında da yoğunlukla dikkat çekilen konular arasında.

Kuraklık en büyük tehdit.