Biz ayrılıyoruz da kediler kimde kalacak?

Bir sevgiliniz oldu, birlikte hayvan sahiplendiniz, evinizde birlikte bakmaya başladınız... Ama gün geldi, ilişkiniz bitti. Şimdi ne olacak? Hayvanlarınız kimde kalacak? Kimi çiftler için ayrılık sonrası tek sorun bu... 

Geçen hafta Piraye ve Cingöz isimli kedilerin başına gelenleri okuduk gazetelerde... Bir dönem beraber yaşayan bir çift, 2013’te Piraye’yi, 2015’te Cingöz’ü sahiplenmişti. Çiftin beraberliği 2016’da sona erdi. Kedilerin kimde kalacağı konusundaki anlaşmazlık, dava konusu oldu! Erkek taraf, kedilerin kendisine verilmesi talebiyle dava açtı. Ancak hayvanların yaşam alanını inceleyen mahkeme erkeğin bu talebini reddetti. Emsal teşkil eden bu davayı, davalı tarafın (kadının) avukatı Oğuzhan Bostanoğlu’yla konuştuk.

Kedi-köpek sahibi sevgililer velayet davası açabiliyor mu?

Sevgiliyken velayet davası açılması mümkün değil ama ortada ihtiyaçları olan, psikolojisi gözetilmesi gereken canlı bir varlık var. Hâkim olaya bir eşya gibi yaklaşmadı. Mülkiyet hakkının hangi tarafta olacağını değerlendirirken, davayı bir velayet davası gibi görme zorunluluğu ortaya çıktı.

Evli çiftlerde süreç nasıl işliyor?

Hayvan birlikte sahiplenildiyse bu durum mikroçipte ve sağlık karnesinde yer alıyorsa müşterek mülkiyetten söz edilebilir. Evli çift, ayrıldıklarında bir protokol yaparak kedi-köpeklerinin kimde kalacağına ve maddi giderlerinin ne şekilde karşılanacağına karar verebilir. Ama bir anlaşmazlık olursa bu konuda dava açılabilir. Taraflardan biri hayvanların maddi-manevi ihtiyaçlarıyla ilgilenmiyorsa mülkiyet hakkından vazgeçmiş sayılacaktır. İki taraf da ortak edindikleri hayvanlara sahip çıkıyorsa bu durumda taraflardan biri diğerine karşı masrafların ortak karşılanması için dava açabilir. Hâkimin olaya bir nafaka davası gibi yaklaşıp iki tarafın da giderlere katılması yönünde karar oluşturması mümkün.

İHTİYAÇLARI KARŞILANIYORSA

Hayvanın psikolojisini de göz önünde bulundurmak gerekiyor...

Bizim davada kedilerin yaşam koşulları, maddi ve manevi ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığı araştırıldı. Veteriner bilirkişi, müvekkilimin evine giderek kediler hakkında bir rapor hazırladı.  Müvekkilimin tüm ihtiyaçları karşıladığı tespit edildi. Raporda “Hayvanların yaşam alanları çok gerekli olmadığı takdirde değiştirilmemeli” kanaatine yer verdi. Veteriner bilirkişilerin hayvanların ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığına bakması, psikolojilerini değerlendirmek açısından önemli bir unsur.

Bu dava benzer davaları nasıl etkileyecek sizce?

‘Kedinin velayeti’ davasının hukuken bir karşılığı yok. Hayvan hakları yasası henüz yürürlüğe girmediğinden Türk hukukunda hayvanlar, hâlâ taşınır bir eşya olarak kabul ediliyor. Bize açılan dava, eşya hukuku hükümlerine tabi olan ‘taşınırın teslimi’ davasıydı. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler göz önüne alındığında hayvanları kendine özgü bir varlık kategorisi içerisinde değerlendirebiliyoruz. Kararın Türk hukuku ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin uygulanması bakımından pozitif bir etkisi olduğu söylenebilir. Ancak dosya halen kesinleşmedi, itiraz süreci devam ediyor. Yine de hayvan sahiplenen çiftleri ilgilendiren, emsal nitelikte bir karar olduğunu düşünüyorum.

‘ÇOCUĞUMU TERK ETMİŞ GİBİ HİSSETTİM’
Özgür Gözler, 39 (Gazeteci)

Evliliğimizin ikinci senesinde kız kardeşimin köpeği yavrulayınca birini ben ve eşim, birini de aynı apartmanda yaşadığımız kayınvalidem ve kayınpederim almıştı. Bundan 3 sene sonra boşanma kararı aldık. Oldukça medeni şekilde, hiçbir gerginlik yaşamadan boşandık. Boşanırken finansal varlıkların ne olacağı, arabanın kimde kalacağından çok köpeğimiz Leo’nun hangimizde kalacağını tartıştık uzun uzun. Eski eşim benim yoğun çalışma saatlerim nedeniyle ve kardeşinden ayırmamak için kendisinde kalması gerektiği konusunda ısrarcı oldu. İlk etapta dirensem de Leo’nun iyiliği için bunun daha doğru olacağına ikna oldum. Ama sonrasında uzun zaman çocuğumu terk etmiş gibi hissettim.

‘YILDA İKİ AY BENDE, KALANINDA ESKİ SEVGİLİMDE...’
Süreyya Uslu, 39 (Bilgisayar mühendisi)

Eski kız arkadaşımla 2 aylıkken sahiplendiğimiz Mex, şu an 10 yaşında. 2 yaşındayken ilişkimiz bitti. Mex çoğunlukla eski kız arkadaşımdaydı. O tatile giderken yılda 2 ay kadar benim yanımda kalarak devam etti bu durum. Eski kız arkadaşım pandemi öncesi iş sebebiyle farklı bir ülkeye yerleşmeye karar verdi. Yeni ülkedeki formaliteleri halledebilmek için köpeğimizi geçici olarak bana bıraktı. Ancak pandemi sırasında evcil hayvan transferi yasak olduğu için Mex 2 yıldır benimle... Bu durum karantinanın etkisini benim için biraz daha hafifletti.