Pınar TAHİRLER / ptahirler@hurriyet.com.tr
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 28, 2022 07:00
İnsanların olduğu kadar hayvanların da hayatını kurtarmak için önemli bir müdahale şekli ilkyardım. Kedinizi böcek sokarsa, sıcak çarparsa, köpeğiniz zehirlenir veya yaralanırsa ilk müdahaleyi nasıl yapacağınızı biliyor musunuz? Veteriner hekimler Haluk Çepoğlu ve Volkan Alaşlı evcil hayvanlarımıza nasıl ilkyardım yapacağımızı anlattı.
Acil müdahale çantası olsun
* Patili dostlarımız ilkyardım gerektiren durumlarla tek başlarına mücadele edemez. Bu nedenle onlar için evde acil müdahale çantasının olmasında fayda var. Çantada da termometre, steril gazlı bez, sargı bezi, steril yara bandı ve steril eldiven, havlu, el feneri, yapışkanlı rulo bant, enjektör, antiseptik solüsyon, yakalık, göz yıkama solüsyonu, turnike, havlu ve tırnak makası bulunmalı.
* İlkyardım sırasında temel kural sakin ve soğukkanlı olmak. Diğer husus, müdahale edeceğimiz hayvanlardan gerektiğinde korunmak. Hasta veya yaralı hayvana dikkatli ve yavaş yaklaşın. O sizin aslında agresif olmayan sevimli hayvanınız bile olsa acıdan veya korkudan saldırabilir. Isırılmak yapılacak olan ilkyardımı da engeller.
Böcek sokarsa...
* En sık karşılaşılan arı sokması. En önemli belirti ani bir çığlık ve sağa sola koşturma.
Isırılan bölgede kısa sürede bir şişkinlik olur, kaşıntı ve kızarıklık da gözlenebilir. Bir pamuğa biraz amonyak damlatıp ısırılan bölgeye uygulanırsa şişkinlik kısa sürede azalır. Ardından soğuk kompres uygulayın. Vakit kaybetmeden de veteriner hekime gidin. En önemlisi boğaz ve burun bölgesindeki arı sokmalarıdır. Bu bölgede oluşacak şişlik solunuma engel olabileceğinden çok hızlı müdahale gerekir.
Soğukta kalırsa...* Ani ısı değişimleri şoka neden olabilir. Ilık bir ortama alıp vücut ısısının yavaş yavaş artmasını sağlayın. Masaj yapmak da faydalıdır.
Topallıyorsa...* Kırık, çıkık, topallama durumunda mutlaka hareketini kısıtlayın. Veteriner hekime gidene kadar bölgeye aralıklı olarak buz kompresi uygulayın. Omurga kırıklarında asla hareket ettirilmemeli, özellikle baş ve boyun bölgesi sabit olmalı.
Şoka girerse...* Şiddetli travma, kanama veya ani kan kaybı, kalp yetmezliği, dolaşımın azalması gibi nedenlerle şoka girebilir. Kan basıncında yaşamı tehdit eden bir düşüş, şokun tehlikeli bir parçasıdır. Bu gibi durumlarda patili dostumuzda bilinç kaybı yaşanabilir. Solunum yolunun açık olup olmadığını kontrol edip sağa ya da sola yatırın ve dilini dışarıya çıkarın. Bu esnada patili dostumuzun sizi ısırma olasılığını da unutmayın.
Gözünden yaralanırsa...* Tırnak travmaları, yabancı cisim kaçma gibi durumlarda gözünü kaşımak ister. Mutlaka bir yakalık takmak gerekir. Bu sebeple her patili dostumuzun evinde bir yakalık bulunması önemlidir.
Suni solunum yapabilirsiniz
Boğulursa...
* Ağzına bakın. Bir nesne görürseniz, pens veya cımbızla nazikçe çıkarmaya çalışın, ancak daha fazla itmemeye dikkat edin. Ulaşılması kolay değilse zaman harcamayın, veterinere götürün.
Sıcak çarparsa...
* Sıcak günlerde evcil hayvanınızı asla arabada bırakmayın. Bir arabanın içindeki sıcaklık, daha ılık günlerde bile çok hızlı şekilde tehlikeli seviyelere yükselebilir. Evcil hayvanlar çok kolay sıcak çarpmasına yenik düşebilir. Hemen bir veterinere götüremiyorsanız onu doğrudan güneş ışığı almayan bir yere taşıyın. Boynuna ve başına ıslak bir havlu koyun.
Karın bölgesi ve arka bacaklarının arasını suyla yıkayın. Vücut ısısını emdiği için suyu tüylerinden sıyırıp uzaklaştırın.
Nefes almıyorsa...
* Evcil hayvanınızın bilincinin kapalı olup olmadığını kontrol edin. Dilini nazikçe çekerek hava yolunu açın. Bir cisim olup olmadığını görmek için hayvanın boğazını kontrol edin. Ağzını kapatarak (elinizle tutun) ve göğsünün genişlediğini görene kadar ağzınızla doğrudan burnuna nefes vererek suni solunum yapın. Göğüs genişlediğinde, her 4 veya 5 saniyede bir suni solunuma devam edin.
Kalp atışı yoksa...* Suni solunuma başlayana kadar göğüs kompresyonlarına başlamayın. Evcil hayvanınızı sert bir yüzey üzerinde sağ tarafına yavaşça yatırın. Kalp, göğsün alt yarısında, sol tarafta, sol ön bacağın dirseğinin hemen arkasındadır. Destek için bir elinizi evcil hayvanın göğsünün altına ve diğer elinizi kalbin üzerine koyun.
* Orta boy köpekler için kalbe hafifçe bastırın; daha büyük hayvanlar için daha sert, küçük hayvanlar için daha az kuvvet kullanın.
* Kediler ve diğer küçük evcil hayvanlara masaj yapmak için yan yatırın, başparmağınız göğsün (size göre) sol tarafında ve diğer dört parmak sağda olacak şekilde elinizi hayvana sarın. Avcunuzda sıkıştırarak başparmak ve parmaklarla göğse baskı yapın. Büyük hayvanlar için dakikada 80-120 kez, küçükler için dakikada 100-150 kez bastırın.
* Suni solunumu ve kalp masajını aynı anda yapmayın. En az iki kişi olmalı. Böylece bir kişi 4-5 saniye göğüs kompresyonu gerçekleştirir ve diğer kişi suni solunum verir.
* Bir kalp atışı duyana ve evcil hayvanınız düzenli olarak nefes alıp verene kadar veya veteriner kliniğine ulaşıp reanimasyon girişimlerini devralana kadar masaja devam edin.