‘Bindik bir alamete, gediyoz kıyamete...’
Güncelleme Tarihi:
Gezegenle ilişkimiz biraz altın yumurtlayan tavuğu kesmeye benziyor. Türümüz sürekli daha fazlasına sahip olmak için doğaya acımasızca saldırdıkça dünyanın da yaşamımızı destekleme gücü aynı oranda azalıyor. Bunun en büyük kanıtıysa Küresel Limit Aşım Günü.
Türkiye’nin de dünyanın da tüketimi giderek artıyor. Her ne kadar ekonomi teorileri bunu gelişmişlik ölçütü olarak kullansa da insanların tüketimi arttıkça dünyanın da tükendiği göz ardı ediliyor. Bunun en çarpıcı kanıtıysa her yıl yayımlanan Dünya Limit Aşım Günü raporu. Bu kavram bize dünyanın bir yıl boyunca verdiklerini ifade ediyor. Yani sürdürülebilir bir dünya için 1 yıl içinde ne kadar gıda, doğal kaynak, enerji tüketeceğimiz belli. Çok ve hızlı tükettiğimizde hakkımıza düşen kaynağı vaktinden önce bitiriyoruz. Biz 22 Haziran’da bu yıl kullanabileceğimiz miktarı bitirdik. Dünyadaysa Limit Aşım Günü 2 Ağustos’a denk geldi. 2 Ağustos’tan itibaren 2024 yılının kaynaklarını tüketmeye başladığımız anlamına gelen bu tarih, bir önceki yıl dünyada 8 Ağustos tarihinde gerçekleşmişti.
Raporu yayımlayan Global Footprint Network’ün (Küresel Ayak İzi Ağı) hesaplarına göre tüm ülkeler, dünyanın kaynaklarını Türkiye gibi tüketseydi 2,1 kadar daha dünyaya ihtiyacımız olacaktı. Bu sayı ABD için 5,1 dünya olarak hesaplanırken Çin için 2,4, Hindistan içinse 0,8 olarak hesaplanıyor. Küresel olarak da 1,75 dünyaya ihtiyacımız var. Soru net: Bu kadar dünyamız var mı?
Tükettiğimiz kadarını bize sürekli verecek başka dünyalarımız olmadığı için elimizdeki dünyayı idareli kullanmak zorundayız. Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfı’na (WWF) göre ‘Limit Aşım Günü’nü her yıl 6 gün geciktirebilirsek 2050 yılına kadar tek bir gezegenin kaynaklarının yeterli olabileceği noktaya gelebiliriz. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göreyse küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlamak için limit aşım tarihini her yıl 10 gün ileri almamız gerekiyor. Bu da hiç zor değil.
Yine WWF verilerine göre mevcut binaları daha verimli hale getirip enerjiyi karbondan arındırırsak ‘Dünya Limit Aşım Günü’nü 21 gün, gıda israfını yarı yarıya indirirsek 10 gün, küresel karbondioksit salımını yüzde 50 düşürürsek 93 gün, et tüketimini azaltırsak 17 gün, motorlu araç kaynaklı karbon ayak izini yüzde 50 azaltırsak 13 gün öteleyebiliyoruz.
Penguenler açlıktan ölüyor
Geçen ay 2 bin Macellan pengueni aşırı derecede zayıf vücutlarla Uruguay sahillerinde ölü bulundu. Uruguay Çevre Bakanlığı’nda çalışan Carmen Leizagoyen “Ölen penguenlerin yüzde 90’ı genç. Yağ rezervleri tükenmişti ve mideleri boştu“ diye açıklama yaptı. Uzmanlar bu penguenleri ‘tehdit altındaki tür’ olarak görüyor.
'Karettalar’ rekora gidiyor
Caretta carettaların en önemli yumurtlama alanlarından Dalyan İztuzu Plajı’nda bu yıl yuva sayısı 700’ü buldu. Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi’nin (DEKAMER) yaptığı açıklamada “Geçmişte tespit edilen en yüksek yuva sayısı 757’ydi.
Bu yıl bunu geçeceğini tahmin ediyoruz” dendi.
Deniz memelilerinin kritik yaşam alanları ve Deniz Memelileri Araştırma Derneği’nin (DMAD) uzman ekibi, Kaş ve Fethiye açıklarında ispermeçet balinaları görüntüledi. Ancak bu balinalara sularımızda ilk defa rastlanmıyor. Akdeniz’de yaşayan ispermeçet balina nüfusu tahminen 250-2 bin 500 arasında.