Bastığın yerleri tanı...

Baharda yeni doğmuş kuzular ilk kez dışarı bırakıldıklarında bacaklarını sağa sola savurarak, zıplayarak çılgınlar gibi koşmaya başlar. Aslında insanların da durumu doğaya çıktıklarında sevimli kuzulardan farksız. Bu coşku anlaşılabilir olsa da bunu belli sınırlar içinde yapmamak hem kendimizin hem başka canlıların hayatını riske atmak anlamına gelebilir. Örneğin geçen günlerde, yaşadığım yerde, ormanda dolaşırken bir çifte denk geldim. İçlerinden biri “Bu bir çiğdem, çocukluğumuzda onu yerdik” diyerek bir çiçeği ağzına attı ve alerjik reaksiyon gösterdi. Boğazı şişti. Bugünlerde Van Gölü’nün kıyısındaki sazlıkların birileri tarafından keyfi yere, tam da kuşların oralara yuva yaptığı dönemde yakılması da bu konuya verilebilecek bir diğer örnek. Özetle doğada dikkat etmemiz gereken birçok şey var.
Plastikler baş belası Malum... Doğanın en büyük belalarından biri plastikler. Denizde de karada da birçok canlının hayatını olumsuz etkiliyorlar. Doğaya çıkarken yanınıza plastik almayın. Evdeki kaplarınızı dışarıda da kullanın. Ayrıca yaygın olan ‘Bu organik, bir şey olmaz’ diye bir meyve kabuğu da olsa onu doğada bırakmayın. Bir defasında da muhtemelen hayatında ilk kez muz kabuğu yiyen bir yersincabının fenalaştığına şahit olmuştum.

Ateş yakmayın

Gürültü, sağa sola merakla koşuşturma, ateş yakma, çiçeklerden taç yapma, sazlıklara taş atma, denk gelinirse yuvalara bakma, taş yuvarlama gibi doğaya çıktığımızda ötesini berisini düşünmeden yaptığımız birçok şey var. Doğada yapacağımız bir eylemin başka canlıların hayatına nasıl etki edeceğini bir kez daha düşünün. Örneğin sazlıkların arasında yuvada bir kuşsunuz ve bir anda yuvanıza kocaman bir taş düşüyor. Bu gibi durumlara neden olmamak için doğada bir şeyleri pek ellememekte, sadece gözlem yaparak dönmekte fayda var. Tabii en önemlisi de ne olursa olsun ateş yakmayın. İklim krizinin etkileriyle bir kıvılcımın koca bir ormanı, içindeki tüm canlılarla birlikte yakıp kül etmesi iyice kolaylaştı.

Eğer dikkat etmezsek bıyıklı baştankara gibi kuş türlerinin yuvalarına zarar verebiliriz.

Onlara saygı duyun

Doğada girilecek yerler var, girilmeyecek yerler var. Kimi zaman patikadan sapmak insanın karşısına güzel sürprizler çıkarsa da bazen tam tersi de olabilir. Örneğin, herhangi bir canlının yavrusuna ne kadar sevimli olsa da yaklaşmayın, onu elinize almayın. Hatta hızlıca oradan uzaklaşın, hele de bir ayı yavrusuysa. Çiçekli gördüğünüz çayırlara ya da tarlalara da rastgele dalmak birçok canlı için olduğu kadar insan için de tehlikeli. Fark etmeden bir yılanın veya bir kuş yuvasının üstüne basabilirsiniz. Ayrıca kopardığınız bir çiçek nadir bir tür çıkabilir ve bunu yapmanın cezası 100 bin liranın üzerinde olabilir. Aynı şey kumsallar için de geçerli. Deniz sezonunu açtığımız bugünler birçok canlı için de kumsal sezonunun açıldığı günlere denk geliyor. Yengecinden kaplumbağasına, Akdeniz fokundan çeşit çeşit kuşa... Kumsalları kullanmak bizim kadar onların da hakkı.

Üreme zamanı

Su görünce dayanamayıp içine atlayanlardan olabilirsiniz. Bu normal olsa da şu günlerde bunu yapmamakta fayda var. Bahar, karada olduğu gibi sularda da üreme zamanı. Taşlar, kumlar, ayakların battığı çamur, sazlıklar birçok sucul canlıya ve yumurtalarına ev sahipliği yapıyor. Ayrıca taş sektirme aktivitesi de başka canlılar için oldukça riskli. Tabii ki bunların hiçbiri ‘Doğaya çıkmayın’ demek değil. Her şeyin merkezinde olmadığımızı hatırlamamız gerekiyor.