Bağışıklığımızı güçlendirme zamanı geldi

Kış aylarında metabolizmamızın yavaşlamasıyla bağışıklık sistemimiz zayıflıyor, hastalıklarla mücadele etmek zorlaşıyor. Geçen hafta Hürriyet’e konuşan Hacettepe Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serhat Ünal da bu yıl grip vakalarının patlama yapmasının beklendiğine dikkat çekti ve “Solunum yolu enfeksiyonları başladı, gripte ilk vakalar çıktı ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) uyarılarını yaptı” dedi. Elbette aşı yaptırmak grip karşısında elimizdeki en büyük güç ama bağışıklığımızı güçlü tutmak için başka dikkat etmemiz gerekenler de var.
Özellikle mevsim geçişlerinde düzenli uyku, dengeli beslenmek, vitamin desteği, yeteri kadar su içmek, egzersiz yapmak, temiz hava almak ve stresten uzak durmak gibi... Hem COVID-19 hem de grip riski hâlâ gündemimizdeyken uzmanlardan bu süreci en sağlıklı atlatmak için önerilerini istedik.

SONBAHARDA DİRENCİMİZİ ARTTIRACAK TARİFLER

Hürriyet Lezzetli Hayat yazarı, iç hastalıkları uzmanı Dr. Ayça Kaya’dan...

‘Kaliteli uyku en az su kadar önemli’
İç hastalıkları uzmanı Dr. Alev Özsarı

Doğru beslenin: Tam tahıllı ürünler, karbonhidrat, protein ve yağı dengeli tüketin. Sigara, alkol ve şekerden uzak durun. Antioksidan alın. Taze ve mevsiminde sebze-meyve yiyin.

Uykunuza özen gösterin: Kaliteli uyku, sağlığımız için en az su içmek kadar önemlidir. İyi bir uykunun başlıca ölçüsü kişinin sabah dinç uyanması ve kendini gün içinde zinde hissetmesidir.

Açık havada yürüyün: Haftada en az üç gün egzoz dumanından uzakta, yeşil alanlarda yürüyüş yapın.

Düzenli egzersiz yapın: Hareket etmek bağışıklık sistemini kuvvetlendirir, virüslerle ve bakterilerle savaşmayı kolaylaştırır.

Hareketsiz kalmayın: Bilgisayar başında ve hareketsiz çok zaman geçirmeyin.

İlaçları bilinçli kullanın: Gereksiz ilaç, özellikle de gereksiz antibiyotik kullanımından kaçının.

Kendinizi aşırı derecede yormayın: Dinlenmek için kendinize zaman tanıyın.

Stresi yönetmeye çalışın: Vücudun stresi yok edebilmek için ürettiği bazı maddeler immün sistemde çöküş meydana getirebilir. Bu nedenle stresten uzak kalmak ya da en azından bunu yönetmeye çalışmak önemli.

Güçlü sosyal bağlar kurun: Sevdiklerinizle bol vakit geçirin. 

Pozitif düşünün: Olumlu olmak insanı bedenen ve duygusal olarak rahatlatır.

‘Vitamin desteğini unutmayın’
Uzman Diyetisyen Nida Acar

* Beslenme planınızı belirlerken vitamin desteğini unutmayın.

* C vitamini: Portakal gibi turunçgiller, çilek, böğürtlen, limon, domates, lahana, ıspanak, yeşil biber, asma yaprağı gibi yeşil yapraklı sebzeler beslenmeye eklenmeli. Özellikle sabah saatlerinde alınmalı.

* E vitamini: Bitkisel yağlar, tahıl taneleri, yağlı tohumlar, soya, yeşil yapraklı sebzelerin her sabah tüketilmesi, güne daha enerjik başlamanıza sebep olur.

* Demir: Yetersizliğinde enfeksiyonlara karşı hassasiyet artar. Karaciğer ve diğer organlar, et, yumurta, deniz ürünleri ve tahılları beslenmeye eklemekte fayda vardır.

* Çinko: Yetersizliğinde hücresel bağışıklık azalır; bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonlarına duyarlılık artar. Et, yumurta, peynir ve balık çinkodan zengindir.

* Selenyum: Antioksidan özelliği enfeksiyonlara karşı koruyucudur. Deniz ürünleri, karaciğer ve tam tahılların beslenmede etkisi oldukça önemlidir.

‘İlaç etkili besin ve baharat kullanın’
Fitoterapi uzmanı Dr. Elif Güveloğlu

 * Bağışıklık sistemimizi doğal yollarla güçlendirmek için ‘ilaç besin’ ve ‘ilaç baharat’ olarak tabir edilen ‘fonksiyonel gıdalar’dan yararlanabiliriz.

* Bunlara çekirdekli üzüm türleri, narenciye türleri, nar, çiğ soğan, bamya ve ekşimsi elma, lahana, karnabahar, brokoli, sarı ve siyah hardal tohumları, karabiber, acı biber, zerdeçal, zencefil, sumak, kişniş, kakule gibi örnekler verebiliriz.

* Kahvaltıya eklenen tere veya roka bağışıklık sistemimizi güçlendirir, kansere karşı korur. Akşam yemeklerinde bir parça çiğ soğan, acı lahana turşusu, tarhana çorbasına terbiye olarak yaptığımız sarımsak-zeytinyağı-sumak-salça-limon-kuru nane sosu ‘ilaç-besinler’dir.

* Ayrıca arı ürünlerinden bal, arı poleni, perga (arı ekmeği) ve propolisin bağışıklık sistemini güçlendirici etkileri bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

‘Ihlamur, kuşburnu, adaçayı için’

İç hastalıkları uzmanı Dr. Ayça Kaya

 * Havaların soğuması metabolizmamızı yavaşlatıyor, bağışıklığımızı düşürüyor. İhtiyacımız olan karbonhidrat, protein ve yağı yeterli ve dengeli bir şekilde alarak bağışıklığımızı koruyabiliriz.

* Kışın daha az hareket eder ve üşürüz. Vücudumuz da kendini korumak için yağ dokusunu arttırmak ister. Bu yüzden yağlı besinlere eğilimimiz artar. Şeker yani karbonhidrat da hızla kan şekerimizi yükseltip vücut ısımızı arttırdığı için karbonhidratlara yöneliriz. Oysa mevsim geçişlerinde her besinden yeterli ve dengeli tüketmeliyiz.

* Bağışıklığımızı desteklemek için günde 2 su bardağı kadar yoğurt-kefir gibi süt grubundan ürün, kaliteli protein kaynağı tüketmeyi; mevsiminde taze, C vitamininden zengin sebze
ve meyvelerden faydalanmayı ihmal etmemeliyiz.

* Soğuk havalarda içimizi ısıtacak, hastalıklara karşı koruyacak, C vitamini içeren ıhlamur, kuşburnu, adaçayı gibi çaylar içebiliriz.

* Vücuttaki toksin maddeleri atmak için günde 8-10 bardak su içmeyi de ihmal etmemeliyiz.

* Her gün düzenli yürüyüş ve dışarı çıkamıyorsak evde kültür-fizik hareketleri yapmalıyız.

‘Çocuklarda ilk 1.000 gün kritik’
Çocuk hastalıkları uzmanı Dr. Dicle Çelik

Bebeklerde ‘ilk 1.000 gün’ kavramı çok kritik. 2 yaş sonuna kadar katkısız, doğal beslenmesi hem gelişimi hem bağışıklığı açısından kıymetlidir.

Çocuğun ilk 6 ay sadece anne sütüyle beslenmesi ve mümkünse 2 yaşına kadar emzirmenin devam etmesi bağışıklığı destekler. Anne sütü eksikliğinde veya yoksunluğunda prebiyotikten zengin devam sütlerinin içirilmesi gerekir.

 Aşıların yaşa uygun olarak eksiksiz yapılması, mümkünse ilk iki yılı antibiyotiksiz geçirmek,
ilk iki sene düzenli, sonrasında da ihtiyaca göre
D vitamini takviyesi yapmak önemli.

Probiyotik zengini besinleri eksik etmemeliyiz. Açık havada zaman geçirmek, aktif spor, düzenli uyku ve hijyen kurallarına uymak da immün sisteminin sağlıklı gelişimi için önemli olan kriterlerden…