Artık daha tedbirli, mesafeli olmalıyız!
Güncelleme Tarihi:
Uzmanlar salgının en başından beri uyarıyordu “Bu virüs daha mutasyona uğrayacak, hazırlıklı olun” diye. Dedikleri oldu, COVID-19’un mutasyonlu versiyonuna önce İngiltere, Güney Afrika ve Brezilya’da, sonra da ülkemizde rastlandı. Peki bu yeni türler hayatımızda neleri değiştirdi?
Vaka sayıları yeniden yükselişte. Uzmanlar bunda ülkemizde de görülmeye başlayan mutasyona uğramış virüsün etkili olabileceğini söylüyor, mutant virüsün daha kolay bulaştığının altını çiziyor ve dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralıyorlar: Daha fazla mesafe, daha kalın maske, daha güçlü bağışıklık sistemi.
‘BAŞ DÖNMESİ, BİLİNÇTE BOZUKLUK VE BAŞ AĞRISI...’
Prof. Dr. Ferah Ece, Liv Hospital
1) Mutasyon her virüste meydana gelebilir. SARS-CoV-2 gibi RNA virüslerinde bu mutasyonlar çok daha fazla görülür.
2) Virüsün mutasyonu geliştirmesindeki amaç hayatta kalabilmek. Vücudumuz virüse karşı bağışıklık kazandıkça virüs kaçış yolu arıyor ve mutasyona uğruyor. Bu şekilde hücre duvarına daha fazla tutunuyor, çok daha az sayıda virüs hastalık yapabilir hale geliyor. Bu nedenle hasta sayısının artması ve hastalığın daha hızlı yayılması, ağır hastaların daha çok görülmesi bekleniyor. Mutasyonla virüsün henüz daha ağır ya da daha hafif geçirildiğine dair kanıt yok. Ama 60 yaş üzeri kişilerde ve ek kronik hastalığı olanlarda daha öldürücü ilerleyebiliyor.
3) Mutasyonlu virüsün farklı semptomları var. Ateş, öksürük, kas ağrısı, tat ve koku kaybına ilaveten baş dönmesi, bilinç durumunda bozukluk, baş ağrısı gibi nörolojik semptomlar da görülebiliyor.
4) Mutant virüs daha az miktarda virüsle daha hızlı bulaşabildiği için kapalı ortamda bulunmamaya çok daha fazla özen göstermeliyiz. Sosyal mesafeye uymak, hatta bunu iki metreye çıkarmak çok çok önemli. Ayrıca çok ince maske de kullanmamak gerekiyor.
5) Bağışıklık sistemimizi kuvvetli tutmaya devam etmeliyiz. Çünkü mutasyonlu virüs vücudumuzdaki antikorları da etkisiz kılıp bağışıklık sistemizi daha kolay ele geçirebilir. Bu nedenle iyi uyumalı, dengeli beslenmeli ve spor yapmalıyız.
‘ÖLÜM ORANLARI ARTIYOR MU ZAMAN GÖSTERECEK’
Prof. Dr. Mithat Kıyak, Okan Üniversitesi
6) Virüslerin mutasyon geçirmeleri doğaldır. Multipleks PCR yöntemleriyle mutasyon kaynaklı hatalar minimize edilebilmektedir. Yani mutasyonun yanıltma olasılığına karşı tanıda önlemler alınabilmektedir. Ayrıca semptomların oluştuğu hastalarda tomografiyle kesin tanı konulabiliyor.
7) Bazı virüs mutasyonlarında bulaş gücünün azalacağı, bazılarında artacağı beklenen bir durum. Ancak İngiltere’de saptanan SARS-CoV-2 varyantının, ‘spike proteinin’ (dikensi çıkıntılar) insan hücrelerindeki ACE2 reseptörüne daha iyi bağlanmasını sağlayarak virüsün bulaş gücünü ve yeni vaka sıklığını arttırdığı rapor ediliyor.
8) Bazı mutant virüslerin yaygın olduğu ülkelerde ölüm riskinin arttığına dair çalışmalar var. Ülkemizdeki durumu net olarak bilmiyoruz. Yapılan resmi açıklamalara göre bizde ölüm oranları çok düşük ancak bizde salgındaki son durumun bir mutant virüsten mi kaynaklandığı ya da hangi oranda olduğu bilgisine sahip değiliz. Bu nedenle yeni mutant virüslerle ölüm oranlarının artıp artmayacağını zaman gösterecek.
9) Farklı ülkelerde yapılan aşı etkililiği çalışmalarında farklı sonuçların çıkması mutant virüslerden kaynaklanıyor olabilir. Güney Afrika’da yapılan bir aşı çalışmasında etkililiğinin düşük çıkması varyant virüse bağlanmıştır. Gelecekte yapılacak çalışmaların sonuçlarına göre aşı kompozisyonları değiştirilerek aşı etkililiği daha da iyi hale getirilecektir.
AŞILAR DEĞİŞEBİLİR
Gelecekte yapılacak çalışmaların sonuçlarına göre aşı kompozisyonları değiştirilerek aşı etkililiği daha da iyi hale getirilecektir.