‘Anneler için uyku ödül değil bir hak!’

Bir ebeveynin bebek sahibi olduktan sonraki ilk yıl kaybettiği uyku saati 663. Fisher Price’ın Türkiye’de 1.000 anneyle yaptığı araştırma sonucuna göre de 0-7 yaş arasında çocuk sahibi olan annelerin yüzde 90’ı anne olduktan sonra uykuyu hak değil, ödül olarak görmeye başladıklarını kabul ediyor. Yüzde 83’ü, bu yıl alabilecekleri en büyük Anneler Günü hediyesinin dinlenmek ve rahatlamak olacağını dile getiriyor.

Bu konuyu ikiz annesi Uzm. Psk. Dan. Şükran İlimsever ve uzmanlık alanı uyku olan klinik psikolog ve anne Oya Çanak’la konuştuk...

ASLA SUÇLU HİSSETMEMELİSİNİZ
Uzm. Psk. Dan. Şükran İlimsever Başarır

- Anneler Günü’nüzü kutlar ve uykusuzluğu çok iyi bilen bir ikiz annesi olarak tüm annelere çocuklarının gece boyunca mışıl mışıl uyumalarını dilerim. İkizlerim doğduktan sonra, özellikle birinin ilk dört yıl neredeyse hiç uyumaması nedeniyle artık hiç uyuyamayacağıma inanmaya başlamıştım. Denemediğimiz şey kalmamıştı; uyku kliniğine bile başvurmuştuk.

- Bebekler ağladığında onlarla hemen temas etmeyi çok önemli buluyordum. Neredeyse hiç uyumadığım bazı gecelerin sabahında işe gitmek üzere asansöre bindiğimde hangi düğmeye basacağımı unutup kaldığımı hatırlarım.

- Tabii her annenin uykusuzluğu bu kadar zorlayıcı olmaz ama özellikle bebeğin doğduğu ilk yıl ve hatta ilk üç yıl annelerin büyük ölçüde uykusuz kaldığını biliyoruz. Bu süreçte hem yakınları hem işyeri,  annelerin tahammül sınırlarının ve ihtiyaçlarının farkında olup desteklemeli.

- Uykusuzluk normal, uyuyabilme ödül haline gelebiliyor; bu, annenin fiziksel, ruhsal ve zihinsel sağlığı için gerçekten fazlasıyla zorlayıcı. Mutlaka düzenlenmesi gereken bir durum.

- Annelerin ihtiyaçlarını fark edip söyleyebilmesi; yakınlarından, özellikle eşinden destek alabilmesi hem annenin ruh sağlığı hem de anne bebek arasındaki ilişkinin sağlığı için çok önemli.

- Anneler biraz yalnız kalabilmeyi istedikleri için asla suçlu hissetmemeli, bu doğal bir ihtiyaç. Anneler uykunun en temel ihtiyaçlarından biri olduğunu her şekilde savunabilmeli, diğer tüm sorumluluklarını hafifletebilmeli ya da erteleyebilmeli.

- Anneler Günü’nde annelere hediye almak gibi o gün ‘anneler ne isterse onu yapmaya çalışmak’ da gelenekselleşse keşke. Bazen hiçbir şey yapmadan denize ya da gökyüzüne bakabilmek, düşünmeden yarı uyanık uzun uzun yatabilmek paha biçilmez lüksler olabiliyor. Anneler Günü “Anneler tüm gün uyusun günü” olabilir.

GECE BOYUNCA DA İŞBÖLÜMÜ YAPMALI
Uzm. Psikolog Oya Çanak

- Kızım Defne sezaryenle doğdu. Bu da onda doğum stresi nedeniyle bol bol ağlama isteği oluşturdu. Bir uzman olarak ihtiyacının ağlamak olduğunu bilsem de bir anne olarak onu rahat hissettirmek için daha ne yapabilirim diye düşünmeye kendimi adamıştım. Ten tene temas sayesinde iyileşti... Yönetilmesi oldukça zor bir süreçti. Geriye güzel anılar kalıyor ancak o yorgunluğu dün gibi hatırlıyorum.

- Anne-baba olarak normal bebek uykusu konusunda bilgi edinmek gece boyu ebeveynliğin de bir işbölümü getirdiğini kabul etmek önemlidir. İşte o zaman anneler 24 saatte ihtiyaç duydukları 7 saatlik uykuyu alabilirler. Yapılması gereken en doğru şey, anne ve babanın, bebeğin bakımının bir ekip işi olduğunu bilerek paylaşmasıdır. Bebek bakımı ülkemizde ağırlıklı olarak paylaşılmadığından annelerimiz uyanma ve uyuma döngülerinin ne yazık ki farkında değil.

- Annelerin yüzde 90’ının, anne olduktan sonra uykuyu normal bir şey olarak değil, bir ödül olarak görmeye başlamalarının altında iki sebep var. İlgili babalık tutumu ve babanın, annenin ruhsallığını kapsaması ülkemizde yaygın değil. İkincisi, normal bebek uykusu konusunda bilgilendirmeler sosyal ve yazılı medya kaynaklarında yer almıyor. Bu iki neden annelerin bebeklerine uyumlanma ve onların bakımından haz alma oranlarını ne yazık ki oldukça düşürüyor.

- Normal bebek uykusu gece boyu ortalama üç uyanıklık içererek 9-10 saattir. Bunu bebeğin beslenme durumuna göre iki ebeveyn paylaşırsa, 7 saat uyku düzenini sağlarız ve sorun ortadan kalkar. Bu sistemle tükenmişlik duygusunu ekarte edebiliriz.

ANNELER ANLATIYOR...
‘KEŞKE BİR DESTEĞİM OLSAYDI’

- İlk oğlum 9 aylık olana kadar uyumadı. Tek çocuk olduğu için gündüz uykusunda onunla birlikte dinlenirdim. İkinci oğlum doğduğunda, büyük oğlum okula başlamıştı. Onun ödevleri, gece ve gündüz uykusuzluk, lohusa sendromu eklenince dört ayda sütüm kesildi. Bu durum beni iyice çıkmaza sürükledi. Küçük oğlum üç yaşına kadar ne gece ne de gündüz uyudu. Oturup ağlardım “Ben ne zaman normale döneceğim” diye. Şimdi biri 9, diğeri 4 yaşında, çok şükür. Keşke yanımda bana destek olabilecek birileri olsaydı. (Derya Sönmez)

- Kızım 4 yaşını bitirmek üzere. İstisnasız doğduğundan beri hep uyku problemi çekiyoruz. Hiç uyumayı seven bir çocuk olmadı, beni hep zorladı. Çok kısa bir müddet kendi yatağında yalnız başına uzun saatler uyudu. Şimdi yine her gece bizim yanımıza geliyor.  Ben asla dinlenemeyeceğim galiba. (Filiz Sarı)

- Oğlum 3.5 aylık. Uyuyacağım günleri iple çekiyorum ama bir yanım da bugünlerin kıymetini bilememekten korkuyor ve hiç büyümesin istiyor. Ne yaman çelişki ya Rabbim. (Melike Bulut Asar)