Anlatılan hepimizin hikayesi

Tanzanya’nın kuzeyindeki hayranlık uyandırıcı Serengeti ekosistemi, yeni bir BBC belgeseline de adını verdi. Çekimi iki yıl süren ‘Serengeti’, savan hayvanlarının zorlu hikâyelerini ekrana taşıyor. Burayı konu alan pek çok yapımdan farkıysa duygulara odaklanması. Yapımcı John Downer’la bu belgeselden yola çıkıp insan-doğa ilişkisini konuştuk.

Belgeselin başında anlatıcı “Bugüne kadar Afrika hakkında pek çok hikâye anlatıldı” diyor. ‘Serengeti’nin farkı ne?
- 30 yıldır pek çok belgesel çektim. Bazıları da Afrika hakkındaydı. Bu kez sadece hayvanlara, aralarındaki ilişkilere, talihsizliklerine, şanslarına odaklanmak istedim. ‘Serengeti’de tüm hayatlar birbirine bağlı çünkü. Bu belgeselde sadece bilgi vermek yerine, izleyiciyle farklı biçimde bir bağ kurmak istedik. Duygulara, hayvanların aile bağlarına odaklandık.
Evet, insana dair duygular hayvanlara transfer edilmiş gibi... Dramatik kurgu ne kadar işin içinde?
- İnsani duygular, hayvani duygulardır. Hepimiz hayvanız. Beyni olan tüm hayvanların duyguları var. Biz sadece içlerinde en akıllı olanlarız. Dolayısıyla hissettiklerimizi entelektüalize ediyor, duygularımızı sorguluyoruz. Belgeselde izleyeceğiniz hayvanlar arası, akraba hayvanlar arası duygusal bağ gerçek. Biz vahşi doğayla bağımızı uzun zaman önce kaybettik. ‘Serengeti’de gördüğünüz, ilk insanın, doğadaki insanın duygu durumuna yakın bir şey aynı zamanda.
Doğada dünyayı
dişiler yönetiyor
Hayvanlar arasındaki bağı anlatmak için neden Serengeti’yi seçtiniz? Burayı özel kılan nedir?
- Dünyanın en muhteşem, karizmatik hayvanları burada birlikte yaşıyor. Ve hayatları sürekli birbiriyle kesişiyor. Her kesişme bir aksiyon yaratıyor. Burada iyi ve kötü yok. Hepsinin ihtiyaçları var, hayatta kalmaya çalışıyorlar. Bir annenin yavruları için yiyecek bulmadaki başarısı, diğerinin başarısızlığı anlamına geliyor. Bir zamanlar insan da bu ekosistemin parçasıydı. İlk insan bu topraklarda onlarla birlikte yaşıyordu. Ne zaman Serengeti’ye gitsem aynı bağı hissediyorum. İzleyicinin de hissetmesini istiyorum. Her yaşamın bir diğeriyle bağlantılı olduğunu hatırlamalı, Serengeti’nin bize ne söylediğine kulak vermeliyiz.

Profesyonel yaşamına BBC Doğa Tarihi Birimi’yle başlayan bağımsız yapımcı, yönetmen ve belgeselci John Downer, Emmy ödüllü ‘Earthflight’ın da yapımcısı.
Anlatıcı John Boyega bu yüzden mi hep ‘biz’ diye bahsediyor izlediğimiz hayvanlardan? Sanki kendisi de o sistemin bir parçasıymış gibi...
- Hikâyeyi, hayvanların bize ne anlattığına bakarak yazdık. Aklımızda bir hikâyeyle sahaya çıkmadık. Sıradan bir belgeseldeki gibi size art arda soğukkanlı bilimsel bilgiler sıralamıyoruz. Hayvanların ne dediğine kulak verdik. Anlatılan, onların öyküsüdür. Bunu izleyiciye aksettirmek için de anlatıcı ‘biz’ dilini benimsedi. Ama tabii gördüklerimizden bizim de çıkarmamız gereken pek çok ders var.
Çizilen Serengeti portresinde tüm yaşam alanını dişiler yönetiyor gibi resmedilmiş. Öyle mi gerçekten?
- Bunu sorduğunuza sevindim. ‘Serengeti’ bir kurgu değil, bir ‘dişinin gücü’ filmi yapmak değildi hedefimiz. Öyle, doğada dişiler yönetiyor dünyayı. Erkekler çok fazla gürültü çıkarıyor olabilir ama sahnenin gerisinde dünyayı yönetenler dişiler. Bizde de olduğu gibi...

Belgeselin anlatıcısı ‘Star Wars’ta Finn karakterini canlandıran İngiliz oyuncu John Boyega.
Hayvanların en mahrem anlarını bile yakaladık!
Hayvanları çok yakından görüntülemeyi başarmışsınız. Yüzlerindeki, bakışlarındaki her ifadeyi, değişimi görebiliyoruz. Bunu nasıl sağladınız?
- Daha birkaç yıl evvel mümkün değildi. Bu görüntüleri almayı hep istiyordum ve sonunda teknoloji yapmak istediğim şeyi yapmama imkân verecek kadar gelişti. Yeni teknikler hayvanlarla birlikte hareket etmemize, seyahat etmemize olanak tanıyor. Her sahneyi beş-altı farklı teknikle, farklı açılardan görüntüledik. Böylece en mahrem anları bile yakaladık.
Belgeselde hayvanlarla hareket etmeyi mümkün kılan teknolojiler kullanıldı.
Duygular harekete geçiyor
Belgesel, aile bağlarını ve ilişkileri anlatırken geleneksel hayatta kalma öyküsünü bir adım öteye taşıyor.
Kali, kendini dört yavrusuna adamış cesur bir dişi aslan. Ancak kabilesinin dışından bir erkekle çiftleşerek yavru yaptığından, aile hayatının altın kurallarını çiğnemiş. Yavruları eve getirmeye çalıştığında durum ortaya çıkıyor ve sürgüne zorlanıyor. Tek başına avlanmak ve yavrularını hayatta tutmak zorunda...
Genç bir dişi sırtlan olan Zalika, aslanların saldırısında annesini kaybediyor ve ailesinin liderliğini üstlenmek zorunda kalıyor. Herkesin karnının doyup güvende olduğundan emin olmalı...
Tutkulu bir erkek maymun olan Bakari, bağlı olduğu dişinin, birliğin yeni, daha agresif lideri tarafından çalınmasından sonra kıskanç bir rekabete girişiyor... Genç fil Tembo, annesi Nalla yeni bir bebek doğurunca ailedeki yerini sorgulamaya başlıyor...
Her bir karakterin dünyaları altüst olurken verdikleri mücadele, tüm duyguları harekete geçiriyor.
Perşembe
günü yayında
‘Serengeti’nin ilk bölümü 3 Ekim Perşembe günü saat 22.00’de BBC Earth’te yayımlanacak. Belgeselin diğer bölümleri Türkiye’de Digiturk, Tivibu ve D-Smart platformlarından BBC Earth’te izlenebiliyor.
Profesyonel yaşamına BBC Doğa Tarihi Birimi’yle başlayan bağımsız yapımcı, yönetmen ve belgeselci John Downer, Emmy ödüllü ‘Earthflight’ın da yapımcısı.
Belgeselin anlatıcısı ‘Star Wars’ta Finn karakterini canlandıran İngiliz oyuncu John Boyega.