Anapurna kaplanı

Tunç Fındık, sadece Türkiye’nin değil dünyanın en önemli dağcılarından. Yıllardır üzerinde çalıştığı ‘14x8000’ projesinin (8 bin metrenin üzerindeki 14 dağa çıkma hedefi) bir ayağını daha tamamladı: 23 Nisan’da, dünyada ölüm riski en fazla olan dağın, Anapurna’nın 8091 metrelik zirvesine tırmanmayı başardı. Böylece 12’nci ve en zor hedefini gerçekleştirmiş oldu. Bugüne kadar o zirveye çıkmayı deneyen 270 kişi var. Bunlardan 71’i hayatını kaybetti. Yani neredeyse dağa çıkmayı deneyen üç kişiden biri ölüyor. Dünyada bugüne kadar 14x8000 projesini sadece 40 dağcı gerçekleştirebildi. 10’un üzerinde 8000 metrelik dağa çıkabilenlerse sadece 50 kişi. Yani Fındık şimdiden dünyanın en iyi 50 dağcısından biri unvanına sahip. Ve bunu dünyada başaran tek Türk. Fındık, Anapurna’ya çıkmayı en son 2012 ve 2016’da denemişti. İlkinde, hemen öncesindeki grubun üstüne gözleri önünde çığ düştü. İkincisinde de çığ tehlikesi çıktığından tırmanışı yarıda kesti. Zorlu yolculuğunu üçüncüde tamamlayan Fındık’ı, daha dağdan inmeden uydu telefonundan yakaladık; Anapurna tırmanışının hikâyesini dinledik.

Fındık’ın çıktığı Anapurna-1’in 8091 metrelik en yüksek zirvesi. İsmi ‘hasat tanrıçası’ anlamına geliyor.
Bu zorlu tırmanışı ilk iki denemede yarıda kesmiştiniz. Bu kez ne değişti?
- Dünyanın 10’uncu en yüksek dağı Anapurna, 1950’de dünyada ilk çıkılan 8000 metrelik zirve. Çok riskli ve tırmanışı zor bir dağ. Havası hep çok kötü. Rotaları çok uzun. Tırmanışın her adımında ciddi çığ riski var ve hiçbir kolay kaçış imkânı yok. 2012 ve 2016’da bu büyük risk nedeniyle vazgeçtim. Bu sefer de çok çığ vardı ama koşullar görece daha iyi sayılırdı.
◊ Anapurna’ya çıkmak için hazırlığınız ne kadar sürdü?
- Özel bir fizik hazırlığı yapmadım çünkü zaten devamlı tırmanıştayım. Antrenmana ihtiyaç duymadım. Gerek yüksek dağlar, gerek kış dağcılığı gerekse kaya ve buzda teknik tırmanışla hazırlık yapıyorum. Asıl zoru, mental anlamda Anapurna çıkışına karar vermek oldu. Oradaki kadar büyük çığlar diğer 8000’lik dağlarda yok. Oraya gitme kararı, geri dönme beklentisi olmadan yola çıkmayı ve dağda da daima ‘anda kalarak yaşamayı’ gerektiriyor. Anapurna’ya giden üç dağcıdan biri ölüyor. Korkunç bir istatistik... 1950’den bu yana zirveye çıkmayı başaran 270 kişiden 71’i çığ, donma, irtifa nedeniyle can vermiş.
◊ Çığ dışında da zorluklar var yani...
- 8000 metrelerde üçte bire düşen atmosferik basınç ve oksijen nedeniyle zaten yaşam şansı çok düşük. Durduğunuz yerde yavaş yavaş ölürken, bir de yüzlerce metrelik buz duvarı tırmanmak veya diz boyu karda bata çıka ilerlemek gerekiyor. Çok zor koşullar...
◊ Geriye iki zirve kaldı sanırım, onlar hangileri?
- Şu an itibariyle bitirmeye iki 8000’lik zirvem kaldı. Pakistan’daki Gasherbrum (8058 m) ve Nanga Parbat (8125 m). Gelecek yaz Türkiye Dağcılık Federasyonu Yüksek İrtifa Takımı’nın lideri olarak, iki arkadaşımla beraber Gasherbrum-1 dağına tırmanacağım. Ama proje harici, dünyanın en yüksek zirvesi olan Everest Dağı’na oksijen kullanmadan çıkış projem de var. Destek bulursam 2020’de bayrağımızı üçüncü sefer Everest’e çıkarmak istiyorum.
◊ Tırmanışa ne zaman başladınız, kaç günde tamamlandı?
- Anapurna çıkışı için Nepal’e 4 Mart’ta gittim ve yüksekliğe uyum için Everest ana kampına arkadaşlarımla beraber yürüdüm. Böylece 5500 metrelere adapte oldum. Daha sonra, çoğunu başka 8000 m’lik dağlara çıkışlardan bildiğim Çinli, Rus, İsviçreli, Kanadalı ve Nepalli dağcılardan oluşan uluslararası takımımla buluşarak 28 Mart’ta Anapurna ana kampına helikopterle uçtuk (4200 m). Zirve tırmanışını (biraz yükseğe uyumun ardından) 23 Nisan günü başarabildik.
◊ Tehlike atlattınız mı, ekipte yaralanan, hayatını kaybeden var mı?
- Ekip, bu kadar insanın başına iş gelmeden tırmanışı başardı. Ama en son etapta Malezyalı bir dağcı 7600 metrede oksijeni bittiği için mahsur kalmıştı ve kurtarma operasyonu devam ediyordu. Sanırım donuklarla kurtarıldı. Kişisel olarak tabii ki her adımda büyük risk aldım ama hızlı ve etkin davranarak başıma iş gelmesini engelledim. Çok yeri yüreğim ağzımda geçtim. Tırmanışı hızlı ve tek seferde yapmak lazım. Yani 5500 metrelerden 8000’e tek celsede gitmek gerek. Diğer dağlarda bunu 6500-7000 metrelerde yüksekliğe uyum çıkışlarıyla yaparsınız.
◊ En zorlu kısmı neresiydi?
- En zoru 5.500 ve 6.500 metreler arasında büyük çığ düşen buz kulvarındaki tırmanıştı. Burası Rus ruleti gibi. Bunun haricinde tırmandığımız ‘Hollanda mahmuzu’ güzergâhı bir buz rotası. 1.500 metre kadarı 55-90 derece eğimli. Hava 7000 metre üzerine -30 dereceydi. Ama bu kısım muhteşem tırmanış sundu. Çok zevkliydi.

Kar suyunun
hiç tadı yok
Kilo verdiniz mi?
- Genelde iki ay süren çıkışlarda birkaç kilo verilir ama bu sefer 20 gün kadar sürdü. Ana kamp fazla yüksek değildi. Pek kilo vermedim.
Ne yiyip ne içtiniz?
- 5000 metrenin üzerinde hazır kurutulmuş yemekler, çorba, bisküvi, müsli bar vb. hafif ve kolay taşınan, hazırlanan yemekler yiyoruz. Tabii bol sıvı almanız gerek. O irtifada sadece kar ve buz var, günü ocak başında kar eriterek geçirmek gerekiyor. İster çay iç, ister kahve... Kar suyunun da hiç tadı yok.
Vazgeçmeyi düşündüğünüz an oldu mu?
- Anapurna hep karanlık, hep batak, karlı ve iç karartıcı. Fırtınalı bir karakterde. İnsanın ruh sağlığını bozuyor. Tansiyon ve stres had safhada, düşen devasa çığların homurtusu kulaklarınızda... Zaten iki kere bu çıkışta insanların çığ altında kalıp donma sonucu el ayak kaybettiğini görerek vazgeçmiştim. Hayatımın beş ayı bu dağda geçti! İnanın bana, tepenizde 30 katlı bina yüksekliğinde buz duvarı varken ve her an binlerce ton kar ve buz sizi sonsuzluğa gömecekken, diz boyu karda, sırtta 25 kilogram çantayla tırmanırken, her şeyi bırakıp vazgeçmek istiyorsunuz. Ama 14x8000 bitecekse bu dağ çok kilit ve hayati bir zirve. Devam etmen, motivasyonu, riski soğukkanlıca yönetmek ve doğru yerde doğru anda olmaktı. Şansıma hava da ekip de çok iyiyidi.
Tırmanışı kendi imkânlarımla yaptım
◊ Bu zorlu tırmanışta size kimler destek oldu?
- Tırmanışın bir kısmında kısmi sponsor olan The North Face haricinde maddi bir sponsor yoktu. Kendi imkânlarimla, rehberlik ve motivasyon konuşmalarımdan parça parça yamayarak bu çıkışı yaptım. Ancak malzeme olarak Teknomobil Türkiye uydu telefonu verdi. Ayrıca Solgar, doğal ürünleriyle destekledi. Atlas Kamp ve Grivel, Thermos markaları ürün desteğinde bulundu.


“Tepenizde 30 katlı bina yüksekliğinde buz duvarı varken ve her an binlerce ton kar ve buz sizi sonsuzluğa gömecekken, sırtta 25 kilogram çantayla, her şeyi bırakıp vazgeçmek istiyorsunuz.”