‘Aman yine başım ağrıyor’ deyip geçiştirmeyin

Birinin başının ağrıdığını duysam ne yapacağımı bilemem, paniklerim. Çünkü 20’lerimin başından beri migren hastasıyım, bunun insanı ne kadar perişan ettiğini iyi bilirim. Ayrıca ailemde de anevrizma öyküsü var. O yüzden bizde baş ağrısı önemlidir. Dünya Baş Ağrısı Haftası sebebiyle Dünya Baş Ağrısı Derneği (Lifting The Burden of Headache) Başkanı, nörolog Prof. Dr. Derya Uludüz ve Acıbadem Maslak Hastanesi nöroloji uzmanı Prof. Dr. Pınar Yalınay Dikmen’le baş ağrılarını konuştuk.

MİGREN
‘Işık ve ses rahatsız eder’

Beyinde inflamasyon dediğimiz yalancı iltihap ortaya çıkar, kan damarları genişler ve beyne baskı yaparak ağrıyı tetikler. Migrende bu inflamasyonu tetikleyen faktörler stres, histamin içeren gıdalar, glüten ve uykusuzluktur. Ağrı damar genişlemesine bağlı olarak zonklama şeklindedir. Sağ veya solda tek taraflı hissedilir. Işık ve ses rahatsız eder ve bulantı görülür. (Prof. Dr. Derya Uludüz)

Baş ağrısının günlük yaşam aktivitelerini etkileyecek kadar orta ya da şiddetli olması migrene dair bir işarettir. Örneğin gerilim tip baş ağrısında hasta ilaç almadan, hafif-orta şiddette bir ağrıyla günlük yaşamını zor-
lansa da sürdürebilir. Oysa migren hastası eğer ilaç almazsa günlük aktivitelerine devam etmekte sorun yaşar.
(Prof. Dr. Pınar Yalınay Dikmen)

GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRISI
‘Basınçla karakterizedir’

Gerilim tipi baş ağrısı genellikle kafanızda sıkı bir bant varmış gibi rahatsız edici bir his verir. Bu tip baş ağrısını yönetebilmek için sağlıklı alışkanlıklar edinmek, stresi iyi yönetmek, ilaçsız tedavilerle baş ağrısını geçirmeye çalışmak ve gerektiğinde uygun ilaç kullanımıyla aradaki dengeyi sağlamak gerekir. Gerilim tipi baş ağrısı genellikle başın her iki tarafında, alında veya başın arka kısmında hissedilen, hafifle orta derece arasında bir basınçla karakterizedir. (Prof. Dr. Pınar Yalınay Dikmen)

Aşırı yorgunluğa bağlı olarak kasların gerilmesi sonucu sinir baskısı ortaya çıkar ve ağrı hissedilir. Kasların gevşemesini engelleyen stres, aşırı göz yorgunluğu, uykusuzluk bu tür ağrıyı tetikler. Bastırıcı ve sıkıştırıcı bir ağrıdır ve tüm başa yayılır. Ama özellikle alın bölgesinde belirgindir. Bulantı olmaz, ses hassasiyeti görülür. (Prof. Dr. Derya Uludüz)

KÜME BAŞ AĞRISI
‘Şiddetli ataklara neden olur’

Küme baş ağrısı genellikle erkeklerde görülen bir rahatsızlıktır. Göz çevresinde, tek taraflı, çok şiddetli baş ağrısı ataklarına neden olur. Gözde yaşarma, kızarma, gözkapağında kapanma, burunda tıkanma veya burunda akıntı gibi en az bir bulgu ağrıya eşlik eder. Küme baş ağrısında ataklar tıpkı bir saat kurmuşsunuz gibi aynı anlarda gelme eğilimindedir. Bu tür baş ağrısı sıklıkla sinüzit ya da migrenle karıştırılır. (Prof. Dr. Pınar Yalınay Dikmen)

Biyolojik saat dediğimiz uyku-uyanıklık döngüsünün bozulmasıyla tetiklenen bir baş ağrısı tipidir. Uykusuzluk, stres ve obsesif kişilik yapısı ağrının tetiklenmesinde etkilidir. Oksijen tedavisine yanıt verir. Migren gibi bulantı, kusma ya da ses rahatsızlığı görülmez. Ağrı her zaman tek taraflıdır ve göz içindedir. Gece uykudan uyanmanıza neden olabilecek kadar şiddetlidir. Hastalar hislerini genellikle “Gözümü oyup çıkarıyorlar” gibi anlatırlar. (Prof. Dr. Derya Uludüz)

Anevrizma, tansiyon, sinüzit...

Beyin kanaması baş ağrısı nedenlerindendir. Beyinde damarların beyin dokusuna sızması sonucu iç basınç artar. Baskı oluşur ve ağrı ortaya çıkar. Tansiyon yüksekliği beyinde anevrizmayı tetikleyebilir. Ani ortaya çıkan, çok şiddetli, bazen patlayıcı özellikte bir baş ağrısıdır. Şiddetli kusma görülebilir. Hasta “Hayatımın en şiddetli ağrısı” gibi bir tanım yapabilir. (Prof. Dr. Derya Uludüz)

Sık ağrı kesici kullananlarda beyinde dopamin zevk merkezi uyarılır ve bağımlılık etkisi oluşabilir. Ağrı kesici almadığınızda beyin ağrıyla sinyal verip sizi ağrı kesici almaya zorlar. Daha sık ve günlük ağrılar olarak görülür. Bir süre sonra içtiğiniz ağrı kesici işe yaramaz hale gelir ve daha etkili bir ilaç kullanma ihtiyacı doğar. Ağrı şiddeti migrene göre daha azdır ama sıklığı artarak devam eder. (Prof. Dr. Derya Uludüz)

Beyin tümörleri de baş ağrısına neden olabilir. Büyüdükçe beyin dokusuna baskı yapar ve ağrıya yol açar. Tümörün yerine göre tüm başta ağrı hissedilebilir ama genellikle hep aynı bölgededir. Günler, haftalar içinde, gittikçe şiddeti ve sıklığı artan bir ağrı tipidir. Bulantı ve kusma da ağrıya eşlik edebilir. Ayrıca beraberinde çift veya bulanık görme, dengesizlik, yüzde uyuşma ve güçsüzlük yaşanabilir. (Prof. Dr. Derya Uludüz)

Sinüzit burna komşu sinüs boşluklarının enfeksiyonudur. Baş ağrısı alındaki frontal sinüsler bölgesine yerleştiği için çoğu migren hastası bunu sinüzitle karıştırır. Akut ya da kronik olabilir. Akut sinüzit bir enfeksiyondur, onda da şiddetli baş ağrısı görülebilir. Antibiyotik kullanımı sonrası enfeksiyon tedavi edildiğinde baş ağrısı da düzelir.
(Prof. Dr. Pınar Yalınay Dikmen)