8 maddede maymun çiçeği

Biden yönetimi 5 Ağustos Perşembe günü ABD genelinde vakaların artmasıyla maymun çiçeği virüsü için halk sağlığı acil durumu ilan etti. Mayıs ortasında tanımlanmasından bu yana, ABD’de 6 bin 600’den fazla olası veya doğrulanmış vaka tespit edildi. Aynı hafta İspanya hasta sayısının 5 bin 162’ye çıktığını duyurdu. Tüm bunlardan önce de DSÖ ‘küresel sağlık acil durumu’ ilan etmişti. Türkiye’deyse bugüne kadar 5 vakaya rastlandı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca 2 Ağustos’ta konuyla ilgili yaptığı son açıklamada 4 kişinin taburcu edildiğini, 1 kişininse izolasyon altında tutulduğunu, Türkiye için salgın riski taşımadığını söylemişti. Vaka sayısı dünyada artış gösteren ve toplumda paniğe sebep olan maymun çiçeğiyle ilgili merak edilenleri uzmanları anlattı.

1) Solunumdan göze birçok bulaşma yolu var
Maymun çiçeği virüsüyle enfekte maymun, sıçan veya sincap gibi hayvanların derisi ve vücut sıvılarıyla temasla bulaşıyor. İnsandan insana da yayılıyor. Tahriş olmuş deri, çizikler veya mukoza yoluyla vücuda giriyor. Solunum damlacıkları havada asılı kaldığı için uzun süreli yüz yüze temasla vücut sıvıları ve cinsel ilişki yoluyla da bulaşıyor. Prof. Dr. İftihar Köksal

2) Yaygın kas ağrıları ve şiddetli baş ağrısı görülüyor
Kuluçka dönemi 6-14 gün arasında değişiyor. İlk 5-6 gün kişide yaygın kas ağrıları, şiddetli baş ve karın ağrısı gibi belirtiler görülüyor. 5’inci ve 6’ncı günden sonra vücutta dökülmeler meydana geliyor. Daha çok yüzde, bacaklarda ve kollarda görülüyor. 15-21 gün izolasyon gerekiyor. Dr. Songül Özer

3) Alerjik döküntülerle karıştırılıyor
Ciltte çiçek hastalığına benzer döküntülerle belirti veriyor. Genellikle yüzde görülüp tüm vücuda yayılıyor. Avuç içi ve ayak tabanlarında yoğunlaşıyor. 14-28 gün sonra pul pul dökülüyor. Alerjide ateş, titreme, lenf bezi büyümesi olmaz; sıkça kaşıntılıdır, avuç içi ve ayak tabanında görülmez. Prof. Dr. Demet Can

4)Kuluçka döneminde bulaşmıyor
Bulaşması için semptomların başlaması gerekiyor. Kuluçka dönemi bulaşıcı değil. Gözle görülür semptomları olan virüsten kaçınmak daha kolay. Bulaşma şekli de yayılmasını engelliyor. Özellikle çok yakın ve uzun temasla bulaşıyor. Son vakalarda cinsel yolla bulaşma eğilimi gösteriyor. Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ

5) Çiçek aşısı koruyor, suçiçeği aşısı değil
Dünya Sağlık Örgütü çiçek aşısının yüzde 85 koruma sağladığını bildirdi. Ancak suçiçeği aşısıyla karıştırılmamalı. Çiçek hastalığı 1970’lerde ortadan kalktığından aşı en son 40-50 yaş arası kişilere uygulandı. Dolayısıyla 40 yaş altı kişiler bu hastalık için duyarlı. Doç. Dr. Elif Hakko

6) Yeni aşılar geliştirİLdi, ilaçlar ruhsatlandırıldı
Çiçek hastalığının ortadan kaldırılması sırasında kullanılan aşıların dışında maymun çiçeği hastalığının önlenmesi için onaylanmış yeni aşılar geliştirildi. Çiçek hastalığının tedavisi için geliştirilen ilaçlar maymun çiçeği hastalığının tedavisi için de ruhsatlandırıldı. Prof. Dr. Ayşegül Ulu Kılıç

7) COVID-19 gibi pandemi yaratmaz!
COVID-19 RNA virüsüdür, yani çok fazla mutasyona uğrayarak çok fazla yayılıyor. Maymun çiçeğiyse DNA virüsü. Bu nedenle çok fazla mutasyona uğramıyor. Aniden mutasyona uğraması kolay olmadığından pandemi beklenmiyor. Paniğe kapılacak bir durum yok. Prof. Dr. İftihar Köksal

8) Her türlü cinsel ilişkide bulaşabilir
Şu ana kadarki vakaların çoğunun eşcinsel erkeklerde görüldüğü kaydedildi. Biliminsanları bunu araştırmaya başladı. Cinsel temasta da yakın temas olduğu için maymun çiçeği virüsü bulaşabilir. Eşcinsel hastalığı değildir, tüm cinsel ilişki yönelimleriyle bulaşma ihtimali vardır. Dr. Songül Özer

Katkıda bulunanlar
* Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal
* Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Demet Can
* Anadolu Sağlık Merkezi enfeksiyon hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Elif Hakko
* Yakın Doğu Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ
* Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanı Dr. Songül Özer
*Memorial Kayseri Hastanesi enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Dr. Ayşegül Ulu Kılıç