5 günlük babalık izni 6 aya uzatılsın ister misiniz?

Şöyle bir gözünüzün önüne getirin; aileye yeni bir üye dahil oluyor, herkes son derece heyecanlı ve şaşkın. Belki de tecrübesiz... Çalışan annenin doğum öncesi izni de dahil toplamda 16 hafta bebeğiyle birlikte olma hakkı var, bu süre bile çok kısa... Çalışan babalarsa sadece 5 gün ücretli izne ayrılabiliyor. Taze baba bu süre içinde ancak eşini ve bebeğini hastaneden taburcu edip bebeğine nüfus cüzdanı çıkarmak gibi resmi işlerle uğraşıyor, sonunda da ne olduğunu anlamadan jet hızıyla kendini işinin başında buluyor.

İş arkadaşları “Nasılmış baba olmak” diye sorduğunda konu hakkında methiyeler dizse de aslında bu kadar kısa sürede ne babalık duygusunu tadabiliyor ne de bebekle arasında bağ kurabiliyor. Evde kalan ve lohusa döneminde olan anne de her şeyle aynı anda uğraşmak zorunda kalıyor. İlk aylarda gelişen bu durum yıllar içinde kalıcı rollere dönüşüyor: Bebeğe bakmanın annenin görevi olduğu kabulleniliyor sessizce... Evet, bu tablo çok üzücü ancak güzel haberler de gelmiyor değil.

BU İKİ KİŞİNİN SORUMLULUĞU

Bir süre önce global şirketler Volvo ve Pfizer’ın Türkiye ayakları babalık izinlerini uzattıklarını açıkladı. Volvo erkek çalışanlarına baba olduktan sonra 6 ay, Pfizer ise 3 ay ücretli izin hakkı tanıdı. Bu haberi duyunca insan “Bu şirketlerde annelerin ücretli doğum izni 1 yıl herhalde!” diye düşünmeden edemiyor. Ancak öyle değil, annelere babalardan daha uzun bir süre tanınmıyor. Çünkü asıl amaç çalışanlar arasında cinsiyet eşitliğini sağlamak, bebek bakımının sadece annenin rolü olmadığını göstermek. Ama en önemlisi bunu sadece dile getirmek değil, hayata geçirmek...

Volvo’da henüz bu izni kullanan bir baba yok ama karar çalışanlar arasında sevinçle karşılanmış. Pfizer’da çalışan ve babalık iznini bugünlerde kullanmakta olan Gökhan Karaarslan bu konudaki görüşlerini “Bebeğin doğum sonrası babasıyla da etkileşime girmesi uzun vadede aile birlikteliğinin gelişmesi açısından çok önemli” diye özetliyor. Uzman psikolog Oya Çanak da taze ebeveynleri uyarıyor: “Ebeveynlik bir ekip işidir. Ekipten birinin sorumluluktan çekilmesi, sistemin çökmesine ve çocuğun ruhsal dünyasının zedelenmesine yol açar.”

‘BEBEĞİN SORUMLULUĞUNA ANNE KADAR SAHİBİM’
Gökhan Karaarslan, Pfizer Türkiye Pazar Erişim ve Fiyatlandırma Direktörü

“Anne-bebek bağı kadar, bebeklerin bu dönemde babalarıyla etkileşime girmelerinin de uzun vadede aile birlikteliğinin gelişmesi açısından önemli olduğunu düşünüyorum. Bebek gelişiminde birincil sorumluluğa anne kadar sahip olduğumu söyleyebilirim. Evet, belki emzirmek annenin görevi ama babaların özellikle bebeklerin sosyal gelişimlerine katkı sağlamada rolü büyük.

İzin süremi oğlum Kenan’la bağımı olabildiğince güçlendirecek şekilde geçirmek istiyorum. Baba olmak çok keyifli, biraz görünmez kahraman olmak gibi... Yeni bir insan bir anda hayatınıza giriyor ve siz kendinizi ona karşı sorumlu hissetmeye başlıyorsunuz. Oğlumun hem fiziksel hem de sosyal anlamda dünyaya adaptasyonu konusunda gayret sarf etmekten çok keyif alıyorum. Babalık iznini çok insani ve gerekli bir uygulama olarak görüyorum. Pfizer’ın bu uygulamada da öncü olmasından dolayı şirketimle gurur duyuyorum.”

‘KADIN VE ERKEĞE EŞİT OLARAK SAĞLANAN DOĞUM İZNİ TOPLUMU KALKINDIRIR’
Uzman psikolog Oya Çanak ‘babalık izni’nin faydalarını anlatıyor:

Çocuğa faydası: Özellikle gelişimin çok hızlı ilerlediği 0-3 yaş döneminde babaların bebekle yakın ilişki kurması çocuk gelişimi açısından oldukça önemlidir. Babanın çocuğunu bir birey olarak görmesi, onun duygularına önem vermesi, ona yakınlık göstermesi, onunla oyun oynaması ve çocuğuyla geçirdiği zamandan kendisinin de mutlu olması, çocuğun gelişimi açısından son derece önemlidir. İlgili babalık, çocuğun akranlarıyla iyi iletişim kurmasını, akademik olarak becerilerini geliştirebilmesini sağlar. Çocukların hem bilişsel dil gelişimlerini hem de sosyal gelişimlerini olumlu yönde etkiler. Çocuğun algısında geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri hakkında esneklik sağlar.

Babaya faydası: ‘Babalık izni’ erkeğin ebeveynliğini teşvik eder, bebeğiyle bağ kurmasını sağlar. Böylece babanın bebeğin gelişiminden mutluluk duyma tandansını arttırır. Bir babanın baba olmakla ilgili neler hissettiği de en az annenin annelikle ilgili düşünceleri kadar mühimdir.

Anneye faydası: Ebeveynlik bir ekip işidir. Ekipten birinin sorumluluktan çekilmesi, sistemin çökmesine ve çocuğun ruhsal dünyasının zedelenmesine yol açar. Her iki ebeveyn de cinsiyet gözetmeksizin hem evle hem de çocuğunun bakımıyla alakalı işlerle ilgilenmelidir. Annenin mutlu ve huzurlu bir annelik yaşaması babanın duygusal kapsayıcılığı sayesinde mümkün olur.

Şirkete faydası: Kanuni hakkın ötesinde kadın ve erkeğe eşit olarak sağlanan doğum izni toplumu kalkındırır. Eşit doğum izni veren şirket feminist kültüre sahiptir. Yani kadın ve erkek çalışanlarını, performans değerlendirmesinde eşitlikçi kriterler belirlediği için ayırmıyordur. Hem çalışan, hem serbest ekonomi hem de şirketin kazancı için müthiş bir yaklaşım olduğu kaçınılmaz. Hele ki her iki ebeveyne de kanuni hakkın ötesinde eşit doğum izni veriyorsa bu adaletli bir şirkettir, özel yaşamda adaletsizliğin iş dünyasına kaybettireceğini bilir. Bu kültüre sahip şirket, çalışanları için vazgeçilmezdir. Böyle bir şirket için her çalışan elinden gelenin en iyisini ortaya koyar.

EBEVEYNLER ÇOCUK BAKIMINI ORTAK ÜSTLENEBİLECEK

Volvo Cars Türkiye: Volvo Cars çalışanlarının eşit ebeveynliğini destekleyen bir kültür yaratmak amacıyla ‘Aile Bağı’ ismini verdiği ebeveyn politikasını hayata geçirdi. Annelere de babalara da 24 haftalık ücretli izin hakkı veriliyor. Volvo Cars’ın tüm fabrika ve ofislerindeki yaklaşık 40 binden fazla çalışanı kapsayan bu kararla; anne, baba, evlat edinen ebeveynler olmak üzere cinsiyet ayırt etmeksizin herkese ebeveynliklerinin ilk 3 yılı içinde izin verilebiliyor. Volvo Cars, iş ve aile yaşantısı arasındaki dengeyi kurmak için çalışanlarını desteklediği zaman hem cinsiyet eşitliğine destek olmuş hem de çalışanlarının kariyerlerinde daha iyi ilerlemelerini sağlamış olacağına inanıyor.

Pfizer Türkiye: Uygulamanın amacı Pfizerlı ebeveynlerin heyecanına ortak olmak ve ailenin yeni üyesiyle yepyeni bir hayata rahatça adım atabilmelerini sağlamak. Babalık izni global Pfizer tarafından alınan ve desteklenen bir girişim. Çalışanların hayatında kritik öneme sahip anları desteklemek, o anlarda yanlarında olabilmek şirketin temel amaçlardan biri olarak görülüyor. Bir diğer amaçsa; ebeveynliğin yalnızca annenin omuzlarında olduğu algısını yıkmak, bunun anne ve babanın birlikte üstlenmesi gereken bir olgu olduğunu vurgulamak. Bu sayede ebeveynler çocuklarının bakımını ortak bir şekilde üstlenebilecek, zorluklarla birlikte mücadele ederken bu güzel anların tadını da birlikte çıkarabilecekler.

BABALAR NE DİYOR?

Doğan Şafak: Şahane haber! Bebeğim ek gıdaya geçerken yiyeceklerini hazırlamak müthiş olurdu.

İsmail Çimentay: Kızım doğdu, altıncı gün işe döndüm. Çalışmak zorunda olduğum düşüncesi beni rahatlatıyordu. Benim de görevim buydu. Kızım 10 aylıkken işten ayrıldım, anladım ki çocukla geçirilemeyen zamanın telafisi yok. Pandeminin bana en büyük katkısı evde kızımla geçirdiğim 13 ay oldu.

Serhat Çevik: Kesinlikle uzasın isterim. Yeni çocuk sahibi olanlardan gördüğüm kadarıyla, babanın hemen işe dönmesi ve bebek bakımında sorumluluk üstlenmemesi eşlerin dünyalarını ayırıyor.

ANNELER NE DİYOR?

Ayla Seçmen: 12 yaşında ikizlerim var. Ben eşimden hiçbir destek görmedim. Çünkü çocuk bakmak ona ve ailelerimize göre annenin göreviydi. İşe gitmesini dört gözle bekliyordum, evde olduğu her an, az işim varmış gibi bir de ona hizmet ediyordum. Çocuk bakımında ortak rol paylaşımı bilincinin gelecek nesillerde oturmasını ve oğullarımın babalarıyla kuramadığı bağı 1 yıl babalık izni yaparak çocuklarıyla kurabilmesini çok isterim.

Yeşim Selçuk: Elbette uzatılmalı, 5 gün çok az. İnsanın bir yılın sonunda hak kazandığı senelik izin hakkı bile bu süreden daha uzun!