13 soruda... Bayram değil seyran değil Instagram ‘beğeni’leri neden kaldırıyor?

Büyük sosyal medya konseyi

* Doç. Dr. Eylem Yanardağoğlu - Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Blm Bşk.

* Onur Yazıcıoğlu - ‘Türkiye ve Sosyal Medya’ kitabının yazarı

* Evrim Kuran -�Kuşak araştırmacısı

* Reyhan Algül - Uzman klinik psikolog

* Mustafa Seven - Fotoğrafçı

* Sebile Ölmez - Influencer

* Hilal Meriç Bor - ‘Nasıl Influencer Olunur?’ kitabının yazarı

* Selma Semiz - Halkla ilişkiler uzmanı

* Doğu Yücel - Yazar

* Emrah Polat - Uzman psikolog

* Kaan Sekban - Komedyen

* Bianca Somer - Influencer

* A.A. - Takipçi ve beğeni satıcısı

1 - Instagram, sadece bir fotoğraf / video paylaşım uygulaması mı? 

HAYIR... Bugünün insanının beğenilme, sosyalleşme, kendini ifade etme, öğrenme, öğretme gibi birçok ihtiyacına cevap en önemli kaynaklardan. Gerçek dostlara ve ilişkilere sahip olmanın zor olduğu günümüzde, insanlara yalnız olmadıkları algısı veriyor. Paylaştıklarının ilgi görmesi, kişileri duygusal olarak da besliyor. (Reyhan Algül)

 2 - ‘Beğeni’ler bizi mi temsil ediyor?

EVET... Bazen ‘Ben buradayım’, bazen ‘Beni takip et’ demek, bazen de (seri beğenilerde görüldüğü üzere) flörtöz amaç taşıyor. Hep bir art niyet var demiyorum; karşı tarafa destek vermek gibi güzel niyetlere de sahibiz. Ama bence ‘beğeni’lerin ardında nadiren gerçekten beğenme oluyor. (Doğu Yücel)

 3 - Az beğeni aldığı için fotoğrafınızı sildiğiniz oldu mu?  

HAYIR AMA... Ünlü, cool arkadaşlarım bile şakayla karışık beğeni sayılarından bahsediyor. İşinde başarılı, birçok şeyi aştığını düşündüğünüz insanların gecenin köründe story’lerine kimlerin baktığını incelediğini gördüm. Ben Instagram’ı bir fotoğraf albümü gibi kullanıyorum. Az beğeni, o anının değerini azaltmaz, o yüzden fotoğraf silmedim. (Doğu Yücel)

4 - Çok ‘beğeni’ bir gösterge midir, bize iyi fotoğrafın ne olduğunu mu öğretir? 

KESİNLİKLE HAYIR... Vasat bir fotoğraf, çok renk kullanıldığı için çok beğenilirken teknik anlamda kusursuz bir fotoğraf, çok beğeni alamayabiliyor. Bu tamamen algoritmayla ilgili. İnsanlar artık beğeniyi bıraktı, fotoğrafa bakıyor ve geçiyor. Siz benim fotoğrafımla pek etkileşim kurmuyorsanız, bir süre sonra beni göstermemeye başlıyor. Şimdi en azından fotoğraflar daha özgün olacak.
(Mustafa Seven)

37 MİLYON
Türkiye’den açılmış hesap sayısı... En çok üyesi olan altıncı ülkeyiz.

5 - Sosyal medya bağımlıları bu değişiklikten daha mı çok etkilenir?

EVET... Paylaşımların beğeni alması, beyindeki ödüllendirme merkezlerini, dopamin salımını doğrudan etkileyerek aktive eder. Dopamin, bir insanda zevk, arayış ve arzu duygularını düzenleyen bir salgı. Sosyal ağlarda bulunmak, bu hormonun salgılanmasını ve karşı konulamaz bağımlılığın yaratılmasını sağlar. Onaylanma hissinin yok olması yani beğeni sayısının yeterli olmamasından oluşan duygusal boşluk, yönetilmesi zor olan bir boyut. (Emrah Polat)

 HAYIR... Instagram, topluluk psikolojisi hareketlerini en rahat gördüğümüz bir alan. İnsanlar fenomenlere bakarak “Ben de herkesle aynıyım, demek ki doğruyum” hissini yaşıyor. Umudu, iyileşmeyi, gelişmeyi birtakım hesapları takip ederek yaşayabileceğini sananlar var. Beğeniler görünmez olduğunda, belki bunları kendi içimizde daha çok aramaya başlayabileceğiz.  (Reyhan Algül)

 HEM EVET HEM HAYIR... Mesela ben fotoğraf çekimi kurgulamaktan, ortaya kaliteli görseller çıkarmaktan büyük zevk alıyorum; beğenildiğini görmek de haz veriyor. Ama az beğeni alan insanların yaşadığı negatif etkiyi görmezden gelmek de bencillik olur. (Bianca Somer)

6 - Beğeni üzerinden stalk yani gizlice takip etme biter mi?

HEM EVET HEM HAYIR... Stalk dediğimiz, kimin neyi beğendiğini görmenin dışında, farklı hayatları da gözlemlemek olduğundan stalk ruhu edebi kalacaktır. Ama bu güncellemeyle kullanıcıların gizliliği biraz da olsa korunmuş oldu diyebiliriz.
(Hilal Meriç Bor)

7 - Instagram’ı en çok Z kuşağı kullanıyor. Bu nesil, hesabını bir şekilde bu değişikliğin henüz yapılmadığı başka bir ülkeye taşısa buna şaşırır mısınız?

EVET... Çünkü böyle bir şeyle uğraşmayacaklarını düşünüyorum. Bu değişiklik Kanada ve ABD gibi gelişmiş ekonomilerde infial yaratmaz ama bizimki gibi gelişmekte olan ülkelerde tek bir kuşak için değil tüm kuşaklar için bir mesele. Çünkü niteliğe değil niceliğe daha çok önem veren bir toplumuz. Yine de bu, sanılanın aksine, en az Z kuşağının önemsediği bir durum olur. (Evrim Kuran)

8 - İletişim dili değişecek mi?

EVET... Sosyal medya mecralarının ortaya çıkması, günlük iş akışımızı değiştirdi. İki senede Instagram sayfalarına haber servis eder hale geldik. ‘Instagram’, beğeni sayısı göstermezse ne olacak? Etkileşimi tespit etmenin, ilan etmenin mutlaka farklı alternatifleri ortaya çıkacaktır. (Selma Semiz)

1 MİLYAR
Dünyadaki hesap sayısı... En çok hesap ABD’de.

9 - Toplumsal duyarlılık içeren paylaşımların sayısı düşer mi? 

HAYIR... Başlarda azalabilir ama zamanla kullanıcılar içerik kalitesine daha önem verebilir, platformun gerçek etkisi artar. Toplumsal duyarlılık içeriklerinde aslolan kelebek etkisi yaratacak kitleye hitap etmek. “Ben yardım için koşuyorum, lütfen destekleyin” diye içerik paylaşan bir kullanıcıyı 5 bin kişi beğenebiliyor ama bu kişi 5 bin TL bile yardım toplayamayabiliyor. (Evrim Kuran)

10 - Bu değişiklikten markalar ve influencer’lar olumsuz mu etkilenecek? 

EVET.... Influencer’larla işbirliği yapmak isteyen markalar, beğeninin dışında, paylaşımların arka planında kalan istatistiklerin önemini daha iyi anlayacak. X sayıda takipçisi olan ya da X sayıda beğeni alan isim yerine, arka plandaki etkileşim ön plana çıkacak.
(Hilal Meriç Bor)

 KESİNLİKLE EVET... Sosyal medya ajansları ve influencer’lar mutsuz olur çünkü şimdi ‘gerçek içerik’ üretmeleri gerekecek. “O yaptı tuttu, ben de öyle yapayım” mantığı hâkim. Herkesin siyah şemsiye açtığı yerde siz sarı şemsiye açarsanız, siyah şemsiyelere kimse bakmaz. Milyon tane gurme hesabı var. Adam parayı alıyor, şehrin en vasat restoranına gidip “Ohaa çok güzel Alişan Usta” yazıyor. İşte bu yeni düzen, bu ‘alışveriş’in bitmesine neden olabilir. (Onur Yazıcıoğlu)

 EVET.... Influencer tarafında şöyle bir sarsıcı durum olabilir: İnsanlar, ‘Keşfet’ bölümünde bir paylaşımınıza denk geldiğinde, o paylaşıma gelen beğeni sayısını görüyor; profilinize girip takipçi sayınızı görüyor. İnsanlar

beğeni sayısını görmediğinde kendisi de o fotoğrafı beğenmeyecek ve bu, influencerlar’ın etkileşimini bir süre sonra ciddi oranda düşürecek. (Sebile Ölmez)

 HAYIR... Influencer’lar, işbirliği yapacağı markaya ekran görüntüsü alarak yine datasını gösterebilir. (Bianca Somer)

40 MİLYAR
Bugüne kadar paylaşılan yaklaşık fotoğraf/video sayısı...

11 - Beğeni sayısının gizlenmesi gerçekten kullanıcıların baskıdan kurtulması için mi yapılıyor?

EVET... Herkes fotoğraflarında olmadığı biri gibi görünmeye çalışıyor, samimiyetten uzak... Bu da ruh ve akıl sağlıklarına zarar veriyor. Instagram bu kararla insanları daha özgür bırakmaya çalışıyor. Kısacası, bu bence ‘Harika görünmeniz gerekmiyor’ demek. (Bianca Somer)

HAYIR... Bu tarz yüksek yatırım maliyeti olan alanlarda birinci öncelik asla kamu yararı olmaz. Biraz ekonomi, işletme bilen biri buna inanmaz. (Onur Yazıcıoğlu)

 ASLA... Bazı eleştirmenler, akıl ve ruh sağlığını korumak yerine tamamen bir iş hamlesi olduğunu düşünüyor. Bu görüşe göre Instagram, para kazanan diğer şirketlerin önünü kapatmış olacak. (Eylem Yanardağoğlu)

 HAYIR... Instagram yakın zamanlarda bir güncellemeye gitti. Böylece markalara ait gönderilerin, takipçi kitlesine ulaşması için ücretli destek kaçınılmaz hale geldi. Son yapılan yenilik, kullanıcıların ‘beğenilme dürtüleri’ndeki psikolojik boyutun dışında, yeni bir iş modelinin de habercisi. (Hilal Meriç Bor)

 BENCE DE HAYIR... Facebook, Instagram’ı satın aldıktan sonra gelir derdine düştü. En önemli gelir kaynakları influencer’lar ve markalardı. 1 milyon 600 bin takipçim var ama Instagram’ın benim içeriklerimi gösterdiği insan sayısı, takipçilerimin yüzde 10’u. “Daha fazla insana ulaşmak istiyorsan para öde” diyor. (Mustafa Seven)

3.5 MİLYAR
Dünya genelinde günlük  ortalama beğeni sayısı...

12 - Bu değişiklik, beğeni satın almak gibi yeni kurnazlıklar doğurur mu?

EVET... Yüksek beğeni alanlar, bu sefer de o beğenilerin ekran görüntüsünü alıp paylaşır. Herkes ne çok sevildiğini gösterme derdinde. Sahte beğeni alanların cüzdanı da rahatlayacak çünkü ülkemizde sayıları hiç az değil. 5 bin takipçisi olanda 10 bin beğeni görüyorsunuz! Asıl eğlence, takipçi sayıları görünmez olursa çıkar! (Kaan Sekban)

 TABİİ Kİ... Her yazılımın bir açığı var, o açığın peşinde koşanlar da en az Instagram’da çalışanlar kadar zeki. Takipçi veya beğeni satan yazılımcılar genelde Uzakdoğulu veya Ruslar. Milyonlar kazanıyorlar. Türkiye’de bu işi yapanlarsa taşeron. Ücretsiz uygulamalar sizi fark ettirmeden paraya çeviriyor. Şifrenizi girdiğiniz an, bilmediğiniz birinin paylaşımını beğenmiş veya hesabını takibe almış oluyorsunuz. Beğeni sayılarının görünmemesi yeni bir kültür yaratacak. Mutlaka yeni kurnazlıklar ortaya çıkacak. (A.A.)

 BENCE DE: İnsanoğlu zıvanadan çıkmıştı. Bu değişiklikle sosyal medya şımarıklığı biraz olsun normale döner. Beğeni sayısı, sahte takipçi satın alanların maskesini düşürüyordu. O açıdan bu yeni durum yeni sahtecilerin artmasına neden olabilir. (Doğu Yücel)

13 - Seri beğeni şeklinde edilen flörtlerde bir azalma olur mu?

HAYIR... Instagram, eğlencelik bir mecra ve bana daha çok bir flört sitesi gibi geliyor. Bu değişiklik sonrası, iletişim hatları kişiselleşir, iletişime geçme kararını da mesajı alan belirler. Yani daha çok DM’den yürünen bir Instagram olur. (Onur Yazıcıoğlu)