100 nadir canlı için dönüm noktası

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli Türkiye’nin en nadir 100 canlısı için ‘tür koruma eylem planı’nın tamamlandığını ve bir sonraki aşama alan ‘Uygulama ve İzleme Projesi’ne geçildiğini açıkladı. Sırada eylem planları var. Bu planların bütçesi 2 milyon 500 bin Euro ve Avrupa Birliği projenin bir parçası. Bu projeyle nadir türlerin korunması için yeni bir metodolojinin hazırlanması amaçlanıyor. Yürütülecek tüm çalışmanın yetkili kurumu Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü (DKMP).

Eylem planlarının bir türün korunması için atılan ilk ve en önemli adımlardan biri olduğunu ifade eden DKMP 1. Bölge Müdürü Fahrettin Ulu, 100 türün korunmasına yönelik çalışmaların 2013’te başladığını belirterek o günden bu yana birçok tür için başarılı olduklarını söylüyor. Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, Kocaeli, Sakarya illerinin bağlı olduğu 1. Bölge Müdürlüğü bünyesinde 5 bitki, 3 hayvan türü için eylem planı hazırlandı.

Bölge müdürü Ulu, sultan pelemiri, Çatalca peygamberçiçeği, kum emziği, Riva sığırkuyruğu, Edirne sümbülü, Avrupa kırmızı orman karıncası ve yer yediuyuru ile Trakya tosbağası gibi canlıların durumunda iyiye gidişin somut olarak görüldüğünü söylüyor. Ulu sıradaki çalışmalarıysa şöyle anlatıyor: “Sırada durumun değerlendirilmesi var. Bu değerlendirmeye göre kimi türler için ‘ulusal tür koruma stratejisi’ hazırlanacak ve bazı türler önceliklendirilecek. Bunlar için yeni bir metodoloji hazırlanacak ve uygulamaya geçilecek. Ayrıca bu pilot türlerin envanteri için bir veri havuzu oluşturulacak ve ilgili memurlarla birlikte eğitim çalışmaları başlayacak. Projenin bundan sonraki amaçlarından biri de tehlike altındaki türlerin korunması konusunda halkın bilgi seviyesinin arttırılması.”

‘ÖNEMLİ OLAN UYGULANMASI’
Dicle Tuba Kılıç, Doğa Derneği Başkanı

Çok iyi uzmanlar, önemli türler üzerine çalışıyor ve çok iyi veri elde ediliyor. Ama keşke planlar daha katılımcı yapılsa, uzman STK’lar ve yerel yönetimler de sürece dahil edilse. Örneğin küçük akbaba eylem planı yapılırken keşke bu türü yıllardır çalışan Doğa Derneği’ne de sorulsaydı. Yine de Türkiye doğası adına çok iyi bir gelişme. Ancak eylem planları ilk kez hazırlanmıyor. Önemli olan bu planların uygulanması ve bu uygulamaların yerel yönetimler ve ilgili tüm birimler tarafından da sahiplenilmesi. Örneğin bir ördek türüyle ilgili bir plan hazırlıyorsanız ve buna Devlet Su İşleri katılmıyorsa başarılı olma şansı çok az. Bakan Pakdemirli elmabaş patka kuşları için de çalışma yapılacağını açıkladı ama bakanlığın bir alt birimi bu kuşun avlanmasına izin verdi. Tüm taraflar birlikte hareket etmeli.

‘ULUSAL DÜZEYDE TAM KORUMA’
Yıldıray Lise, Doğa Koruma Merkezi Genel Müdür Yardımcısı

Doğa koruma çalışmalarının ilk adımı “Koruyacağım” demek ve eylem planları da tam bu anlama geliyor. Milli Park, yaban hayatı geliştirme sahası gibi statülere sahip alanlarda koruma çalışmaları zaten yapılıyor. Tür eylem planlarıysa bir türe bu alanların dışında da korunma sağlıyor. Önemli olan planların ulusal düzeye taşınması.

LİSTEDEKİ TÜRLERDEN...

Saz kedisi: Türkiye’deki nüfusu 100 civarında...
Küçük akbaba: Dünya ölçeğinde yok olma tehlikesi yaşıyor.�
İzmir yalıçapkını: Nüfusu 100-150 çift olarak tahmin ediliyor.
Toy kuşu: Ülkemizde yaklaşık 500 tane kaldı.
Yeşil denizkaplumbağası: Dünyadaki en nadir denizkaplumbağalarından...
Anadolu yabankoyunu: Yalnızca Türkiye’de yaşıyor. Nüfusu 200 kadar...
Dağ ceylanı: Antakya’da yaşıyor ve koruma çalışmaları sayesinde sayısı istikrarlı artıyor.
Kelaynak: Titiz koruma çalışmaları sayesinde sayıları 250’ye ulaştı. Bitki türleri: Likya orkidesi, ters lale, Anadolu galayölü, Datça hurması, Beypazarı geveni...