Yardımlaşırken çok güzel oluyorsun Türkiye!

COVID-19 dışında hastalıkları olup da hastaneye gitmeye çekinenlere ‘Sanal Hastane’ kurdu

Prof. Dr. Nebahat Bulut (Beykent Üniversitesi, anestezist ve algoloji uzmanı)

‘Sanal Hastane’ oluşumu nasıl doğdu?
Önce Twitter’da ‘Raporumun anlamı ne’ adlı bir kampanya başlattım. Vatandaşların tıbbi raporlarını açıklayarak #EvdeKal çağrısına destek olmaya çalıştım. Soruların bazılarının uzmanlık alanım dışında olduğunu görünce yedi-sekiz hekimi sosyal medyadan bulup ekledim. Şu an 160 hekimden oluşan bir uzman kadrosuyla gönüllü hizmet veriyoruz.
Hangi alanlarda uzman bu gönüllü doktorlar?
Kadın doğum, çocuk, genel cerrahi, KBB, beyin cerrahi gibi alanlardan uzmanların yanı sıra daha nadir bulunan endokrin, romatoloji, genetik, tıp hukuku gibi alanlardan da isimler var. Çok sayıda diş hekimi, psikolog, fizyoterapist, çocuk gelişimi uzmanı, diyetisyen de ekipte. Can yoldaşlarımızı, evcil hayvanları unutmayan iki veteriner hekim arkadaşımız da soru yanıtlıyor. Hekimlerimiz yurdun dört bir yanından bize dahil oldular, ayrıca gururla söylüyorum ki İngiltere, Hollanda ve Almanya’dan da Türk hekimler bize destek veriyor.
Bugüne kadar kaç soru yanıtlandı?
Kaba bir hesapla 11 bin civarı. Gönüllü uzmanlarımıza günde ortalama 200 civarı soru geliyor. Ayrıca ‘bilgisellerimiz’ de birçok sorunun daha sorulmadan cevaplanmasına imkân tanıyor. Hekimlerimizin ‘sık sorulan sorulara cevap’ niteliğindeki bilgisellerini ‘Sanal Akademi’ adlı başka bir tweet altında topluyoruz.
Sade vatandaşın hizmetinde
Uzman yanıtları belli bir mekanizmadan geçiyor mu yoksa direkt yayına mı alıyorsunuz?
Sorular özel mesaj kutusuna gelirse göremiyoruz ama çoğu kez açık mesaj şeklinde geldiği için zaten herkesin görebilmesi mümkün oluyor.
Sanal Hastane’ye altyapı sağlamak ya da sponsonsor olmak isteyen firmalar olduğunu yazmıştınız bir tweet’inizde. Bunun sivil bir proje olduğunu vurgulayarak ticari kaygılarla aranıza mesafe koyduğunuzu paylaştınız...
20’ye yakın yazılım firması site kurulumu gibi konularda ücretsiz olarak destek olmak istediğini bildirdi. Ben bu gönüllü hareketin görünen yüzü olarak 115 gönüllü arkadaşımın ve vatandaşların erişim bilgilerinin ticari faaliyetleri de olan firmaların kontrolüne verilmesi konusunu kişisel verilerin korunması yönünden doğru bulmuyorum. Henüz olmadı ama resmi veya özerk bir kurum gibi tüm paydaşların tereddütsüz onaylayabileceği bir destek teklifi olursa düşünülebilir. Gidebildiği yere kadar Sanal Hastane ve Sanal Akademi, her kesimden sade vatandaş için ücretsiz gönüllü bir hizmet olarak devam edecek.

Tanınmış şeflerden günde 1200 kişiye
iki öğün sıcak yemek

Ebru Erke (Hürriyet gastronomi yazarı)

‘Sen Güvende Kal’ projesi nasıl başladı?
Şef Umut Karakuş evden çıkamayan ihtiyaç sahipleri için bir şeyler yapmak istediğini paylaştığında hiç düşünmeden desteğe hazır olduğumu söyledim. Şefler Mihta Yıldırımtaş, Can Aras, Sinan Büdeyri ve Çiğdem Seferoğlu da oluşuma en başında dahil oldu. Baştaki fikir, alışverişlerini yapmak yönündeydi ama sonra pişmiş yemek ihtiyacı olan çok fazla kişi olduğunu gördük.
Nasıl, kimlerle birlikte yürütüyorsunuz bu projeyi?
Böyle bir hazırlık içinde olduğumuzu duyan Kadıköy Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı bize her türlü desteği vermek istediğini belirtti. Hemen iki tam teşekküllü mutfak açtılar. Tüm dağıtımı yapıyorlar. Biz ürünlerin çoğunu direkt üreticilerden temin ediyoruz, onlar da eksik kaldığımız noktada devreye giriyorlar. Şerdil Başkan’ın desteği çok büyük. Az değil, günde 1200 kişiye iki öğün yani günlük 2400 kuver çıkarıyor şeflerimiz. Şimdi Beşiktaş Belediyesi’yle görüşüyoruz. Yakın zamanda orada da başlayacağız.
Yağına, tuzuna dikkat ediliyor
Kimler var ekipte?
Bu işe gönlünü vermiş çok şef var ekipte. Birkaçını sayacak olursam; Ali Ronay, Rafet İnce, İsmet Saz, Aylin Yazıcıoğlu, Hazer Amani, Ali-Buse Dövenciler, Esen Hünal, Maksut Aşkar, Burak Zafer, Bora Bozankaya, Yaren Çarpar...
Nöbetleşe mi çalışılıyor yoksa herkes, her gün mutfakta mı?
Bu dönemde kimseyi her gün dışarı çıkarmamak için şeflerimiz kendi aralarında çok güzel organize oldular. Haftada bir ya da iki gün kendi alt ekipleriyle mutfağa girip çalışıyorlar.
Şefler dışında Dilara Koçak da var sanırım ekipte. 65 yaş üstündekilerin diyetlerine göre hazırlık var mı acaba?
Mönüleri Dilara, besin değerleri dengeli olacak şekilde o yaş grubunun ihtiyacına göre hazırladı. Yağına ve tuzuna da özellikle dikkat ediliyor.
Destek vermek isteyenler neler yapabilir?
Şu anda en büyük destek mutfakta çalışacak ekstra şeflerin aramıza katılmasıyla olur.
Her isteyen kendi bölgesinde yemek dağıtmak için harekete geçemiyor değil mi?
Evet, özellikle böylesine hassas bir dönemde, “Yemek yaptım, dağıtıyorum” diyemezsiniz. Mutfakta sosyal mesafe kurallarına dikkat ederek çalışılmalı, hijyen zaten her daim en üst boyutta olmalı. Çalıştığınız mutfağın izinleri tam olmalı. Dışarı yemek servisi izni de alınmalı tabii. Bir gıda mühendisi kontrolünden geçmeli. Ambalajlama sağlık kriterlere uygun yapılmalı. Ve çok önemli bir nokta da dağıtım, yemeklerin gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması.

Sağlık çalışanları için evde siperlik üretiyor
Erdil Yaşaroğlu (Karikatürist ve heykeltıraş)

Twitter’da evde siperlik üretmeye başladığınızı paylaştınız. Nasıl karar verdiniz?
3boyutludestek.org sitesini gördüm internette. Daha önce İtalya’da yaptıkları için haberim vardı bu girişimden. Üç boyutlu yazıcısı olan birçok kişi ve kurum internet üzerinden bir araya gelmiş, hızlı ve ucuz medikal ürünler üretip ihtiyacı olan sağlık çalışanlarına ücretsiz ulaştırdıkları bir platform kurmuşlar. Hemen üye olduk.
Hangi malzemeleri kullanıyorsunuz?
Yazıcılar PLA denen doğal bir plastik kullanıyor. Ayrıca siperlik camı pet malzemeyle yapılıyor, bir de kafaya takmak için lastik... Yarım saatte bir tane üretebiliyorum. Heykel atölyemdeki yazıcılardan taşıyabildiklerimi eve kurdum. Eşim Begüm’le (Kütük) birlikte günde 40-50 tane yapabiliyoruz. Az gibi görünebilir ama bizim gibi binlerce insan var platformda. Siperlik üretimi fabrikasyon yöntemlerle çok daha hızlı üretilebiliyor ama hazırlığı vakit alabiliyor. Biz seri üretime geçilene kadar vakit kaybetmemek adına aradaki boşluğa destek oluyoruz.
Nerelere dağıtıyorsunuz?
Evde plastik parçaları üretip 3boyutludestek.org’a gönderiyoruz. Orada montajı yapılıp Türkiye Motosiklet Platformu’ndan gönüllü arkadaşlar sağlık kurumlarına ve çalışanlarına ulaştırıyor.
Bir mizahçı ve sanatçı olarak bu süreçte başka neler yapıyorsunuz?
Çocuklara koronavirüsü ve ondan korunma yollarını daha iyi anlatabilmek için ‘Bani ve Virüsten Korunma Yolları’ isimli bir çizgi film yaptık. YouTube ya da superpenguen.com’dan izleyebilirler. Bu çizgi filmin lisansını kaldırdım, dileyen kişi
ya da kuruluş yayımlayabilsin, daha çok çocuğa bu bilgileri ulaştırabilelim diye...

Ünlü moda markası maske yapıp bağışlıyor
Müge Arpacıoğlu (H&M Türkiye Ülke Müdürü)

H&M nasıl bir yardım kampanyası yürütüyor?
Pandeminin yayılmasıyla H&M CEO’su Helena Helmersson, AB’yle görüştü. Hemen akabinde sağlık hizmeti sağlayıcıları için kişisel koruyucu ekipman üretimimiz başladı.
Bu üretim neleri kapsıyor?
İlk hedefimiz maske bağışı yapmak. Ancak önlük ve eldiven gibi diğer kişisel koruyucu ekipmana da büyük ihtiyaç var. Tedarik zincirimizin potansiyelini değerlendirmek için yoğun bir şekilde çalışıyoruz.
Dünya çapında ve Türkiye özelinde ne kadarlık bir bütçe ayrıldı?
AB’nin talepleri doğrultusunda sürekli adetler yenileniyor, bütçe paylaşmamız reel olmayacaktır. Fakat güçlü bir tedarik zinciri kapasitemizin olduğunu dikkate alırsak ülkeler bazında ihtiyaçların önemli bir kısmına çözüm getireceğimize inanıyoruz.

Kanserli Çocuklara Umut Vakfı: Pendik’teki Aile Evi’nin kapılarını Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi doktor ve sağlık çalışanlarına açtı.
 Yeldeğirmeni Fırını:
Bir ay süresince ücretsiz ekmek dağıtacak.
 Moda tasarımcısı Aslı Filinta ve ekibi: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi sağlık personeli için kıyafet, hastalar içinse çarşaflar üretiyor.
 Airbnb: Organizasyon ve ev sahipleri, koronavirüsle mücadelede 100 bin sağlık uzmanı, yardım görevlisi ve ilk müdahale ekibi üyesinin hastalara yakın, ailelerine güvenli uzaklıkta olabilmeleri için temiz ve konforlu yerler bulmalarına yardımcı oluyor.
Kişiye özel motosiklet üreticisi Tarhan Telli: Tesislerinde maske üretimine başladı, polis teşkilatına ücretsiz veriyor.