Uyuyan güzellerin bakım zamanı geldi

Kış boyunca biraz formdan düşen, yaprakları solan ve uykuya dalan bitkilerimiz baharla birlikte yeniden hayata
dönüyor. İç ya da dış mekân fark etmeksizin saksılarını değiştirmek, gübrelemek, belki iç mekândan balkona, bahçeye taşımak... Şimdi yenilerini dikmek kadar bunları yapmanın da zamanı. Ruh sağlığımıza olumlu etkileri de olan bitkilerimizle bu dönemde nasıl ilgilenmemiz gerektiğini bitki bakım uzmanlarıyla konuştuk. Labofem Bitki Atölyesi’nin kurucusu Fem Güçlütürk, @bitkilievim hesabının sahibi Naz Irmak Saf ve @kedilibitkili hesabının sahibi Aslı Hızar Derici’den tüyolar aldık.

‘DİKİMİ SABAH YAPIN’

Fem Güçlütürk ‘Bitkilerle İyi Geçinme Rehberi’ (Mundi) isimli yeni kitabında bitkilerin ihtiyaçlarını nasıl karşılayabileceğimizi anlatıyor. Önerilerini istediğimiz Güçlütürk: “En temel kural, bitkinin memleketinde nasıl bir ortam varsa onu kopyalamaya çalışmak. Örneğin tropik ve nemli bölgelerden gelen bitkilere benzer koşullar oluşturulmalı. Bitkiyi beğenerek alıp uygun olmayan ortamda bakmaya çalışmak yerine onların özelliklerini öğrenmek ve ne istediklerini bilmek, maddi ve manevi daha sürdürülebilir olur.”

Bahar aylarının, saksısı küçük gelen bitkilerin büyük saksılara geçme vakti olduğunu söyleyen Güçlütürk şunları da ekliyor: “Saksı değişimlerini ve yeni bitki dikimlerini sabah erken saatlerde, bitkinin en diri olduğu zamanda yapmaya çalışın. Gün içinde, özellikle sıcak havalarda su kaybı olacağından özellikle ince yapraklı bitkiler solma eğilimi gösterir. Saksı değişimi yapmadan bir süre önce bitkiyi sulayın. Değişecek saksının bir öncekinden bir miktar büyük ama çok da büyük olmaması, altının delinmesi, toprak karışımının bitkiye uygun seçilmesi önemli. Çiçekleri üzerindeyken saksı değişimi yapmanızı tavsiye etmem. Bu durumda uyanmaya başladıkları ve besine ihtiyaç duydukları bahar aylarında üstten toprak takviyesi ve/veya türüne uygun dengeli sıvı besin desteği verebilirsiniz. Zira saksıda yaşayan bitkilerin besinleri zaman içinde tükenir. Serpilmesi, sağlıklı kalması ve çiçek açabilmesi için ihtiyaç duyduğu gıdayı sizden bekler. Solucan gübreleri bostanlar ve bahçedeki bitkiler için şahanedir ancak saksılı bitkilerde birçok türü yakabiliyor. Aman diyeyim!”

‘SARARAN YAPRAKLARI TEMİZLEYİN’

◊ Bitkilerin bakımı için türüne göre farklı yöntemler uygulanmalı ve ihtiyaçları karşılanmalı. Örneğin duruma göre; sararan ve kuruyan yapraklarını temizleyebilir, yaprakların tozlarını düzenli olarak nemli, yumuşak bir bezle silebilirsiniz. Yine bitkilerinizin türüne göre yapraklara su püskürtebilir veya yaprakları duşun altında, dallarına çok değdirmeden yıkayabilirsiniz.
(Aslı Hızar Derici)

◊ Kış mevsiminde dinlenen bitkiler ilkbaharda üretime hazır hale gelir. Gübreleme, budama, saksı ve toprak değişimi gibi birçok işlemi bu dönemde gerçekleştirmeliyiz. Yalnız ani ısı değişimi bitkilerimize zarar verebilir. Bu yüzden bitkileri içeriden dışarıya taşımak istersek bunu yavaş yavaş yapmalıyız. Örneğin akşamları hava sıcak olmaya başladığında uygun olabilir.
(Naz Irmak Saf)

‘SAKSISI DA TOPRAĞI DA ÖNEMLİ’

Şimdi herkes balkon ve bahçelerine bitki ekecek ya da var olanlara bakım yapacak fakat iç mekân bitkilerimizi  unutmayalım. Son yıllarda iç mekânlarda en çok yetiştirilen bitkileri ve onlara nasıl bakacağımızı Naz Irmak Saf anlattı.

◊ Devetabanı (Monstera deliciosa):

Aydınlık mekânları çok sever. Hava akımından çabuk etkilenir. Bu nedenle yapraklarının uçlarında ve ortalarında kurumalar oluşur. Nemli ortam istediği için yapraklarını su püskürtücüyle ıslatmayı ihmal etmeyin. Torflu ya da kumlu bahçe toprağına dikebilirsiniz. Kökleri dar alanlardan hoşlanmaz, bu bitkiyi derin saksılarda yetiştirebilirsiniz.

◊ Para bitkisi (Pilea peperomioides):

 Direkt güneş ışığına maruz kalmamalı. Kuzey ve doğu cephede, düşük veya orta ışık seviyesinde iyi yetişir. Toprağını az miktarda nemli tutmak yeterli. Sağlıklı olması için her iki yılda bir saksı ve toprağını değiştirebilirsiniz. Drenajı iyi olan çok amaçlı veya tropikal torf-toprak karışımlarını kullanabilirsiniz.

◊ Zeze bitkisi (Zamia):

Bakımı zahmetsiz, dayanıklı bir iç mekân bitkisidir. Filtrelenmiş gün ışığını sever, yani tül perde arkası bir yere koyabilirsiniz. Hiçbir cisme temas etmemeli. Hemen tüm bitkilerde olduğu gibi kalorifer, klima gibi kaynaklara yakın olmayı sevmez. Güneşe maruz kalırsa yapraklarını hemen sarartır. Kumlu, geçirgen toprakta yetişir. Toprağın nemi kontrol edilerek ve toprak eşit şekilde ıslanacak şekilde sulanmalı. Susuzluğa dayanıklıdır ama hiç sulamayıp bir anda bol su verirseniz köklerini çürütebilirsiniz.

◊ Kılıç bitkisi:

Susuzluğa ve birçok hava koşuluna karşı dirençlidir. Fakat soğuk havadan hoşlanmaz. Aydınlık yerleri sever. Yapraklarının dik formda kalması için ışıktan uzaklaştırılmamalı. Uygun büyüklükte ve genişlikte, bol hava delikli bir saksıya dikilebilir.

◊ Kaktüs ve sukulent türleri:

Saksı ve toprak seçimi çok önemli. Saksının mutlaka hava delikleri olması gerekir. Son yıllarda dekoratif amaçlı bazı seramik kaplar tercih ediliyor. Çakıl taşıyla drenaj sağlanıyor ama bu yeterli olmayabilir, bitki kökleri kısa sürede çürüyebilir. Kaktüs türleri genelde yavrulamaya müsait olduğu için bitkinin gelişimine uygun büyüklükte, sonradan dereceli olarak genişletebileceğiniz saksıları tercih edebilirsiniz.