Tak etmesin canına bu ‘maskeli hayat’

Maske takılması, koronavirüs sürecinin başından beri gündemin ilk maddelerinden biri oldu. Bulaşma oranını her iki kişinin de takması halinde yüzde 1.5’e kadar düşürdüğü söylenen maskeler günlük hayatımızın bir parçası ve uzun bir süre daha öyle kalacak... Koronavirüs tedbirleri kapsamında 10’u büyükşehir olmak üzere 25 kentin her yerinde, İstanbul ve İzmir’in de aralarında bulunduğu 13 şehirdeyse bazı ilçelerde maskesiz dolaşmak yasaklandı. Ayrıca tüm şehirlerde de toplu bulunulan kapalı alanlarda maske takmak zorunlu.

 Hava sıcaklıklarının artmasıyla kullanımı zorlaşsa da maskeyle ilişkimizi daha eğlenceli hale getirecek yenilikler var. Ünlü tasarımcıların imza attıkları ya da çocuklar için yapılan çizgi karakterliler vitrinlerde yerini alıyor. Bir de bunun doğru kullanımı var... Bu maskeleri ne şekilde takmalıyız? Spor yaparken kullanabilir miyiz? Yanımızda kaç maske taşımalıyız? Gözlüğümüzün buğulanmaması için ne yapabiliriz? İşte yanıtlar...

Oynamayın, hastalığı kendi kendinize bulaştırmayın

Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü

Doğru takılmadığında fayda sağlamaz, aksine zarar verebilir. Yüze sıkıca oturmalı. Ağız ve burun tam olarak kapanmalı ve burun kısmındaki metal tel sıkıştırılmalı. Sadece koronavirüs değil, havada bulunan birçok zararlı bakteri maskenin dışında birikir. Ağzınızın altına indirip kaldırırken elinize bulaşır, elinizden de ya kendinize bulaştırırsınız ya da kapı kolu, asansör gibi yerlere dokunarak başkasını enfekte edersiniz. Çocuklara uygun maskeler üretiliyor. Taktırmak oldukça zor. Sevmiyorlar, çabucak sıkılıyorlar... Mesela, torunum için anneannesi dikti. Evde kendiniz kolayca yapabilirsiniz. En az iki-üç kat ve pamuklu kumaştan dikilebilir. Çocuğun zevkine, kıyafetine göre daha eğlenceli kumaşlar tercih edilebilir.

Evden çıkarken yanınıza en az dört maske alın

Hürriyet Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Derya Uludüz

Maske nemlendiğinde çıkarıp atmak gerekiyor. Bu da yazın açık havada yaklaşık iki saat kullanabilirsiniz demek. Gün boyu dışarıda kalacaksak yanımıza en az dört  maske almak uygun olur. Maskeleri temiz bir poşet içinde saklamak, kirlisini başka bir poşete koymak ve mümkünse yanınızda taşımak değil, hemen çöpe atmak en sağlıklısıdır. Evden çıkarken çantanıza 3-4 tane temiz poşet koymayı ihmal etmeyin.  Maske gözlük camlarını buğulandırıp kullanıcıları için kâbus olabiliyor. Bunu çözmek son derece basit: Cerrahi maskenizin hemen altına, metal tel olan burun bölgesine bir kâğıt peçete katlayıp yerleştirin. Burnunuzun üzerine gelecek şekilde oturtun ve maskenizi takın. Gözlüğünüz artık buğulanmayacaktır.

Terle ıslandıysa atın!

Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. İlhami Çelik

Hava sıcaklıklarının artmasıyla maske kullanımı daha zor bir hale geliyor. Eğer açık havadaysanız ve en az 1.5-2 metre yakınınızda kimse yoksa maskenizi çıkarabilirsiniz. Ancak kapalı mekânlarda bu durum geçerli değil. Eğer ortak bir kapalı alanda bulunuyorsanız maskenizi çıkarmayın. Maskelerin değişimi konusunda süreden çok kullanırken kirlenme ve temas durumu önemli. Koruyucu vasfını kaybetmiş (terleme, ıslanma, gözle görünür kirlenme gibi) maskenin hemen değiştirilmesi gerekir. Cerrahi maskelerin haricinde gördüğümüz siyah maskeler var bir de. Bunlara zararlı demek doğru değil ancak koruyucu değil. Kullanılan tüm maskelerin TSE’ye (Türk Standartları Enstitüsü) göre üretilmesi ve belgelendirilmiş olması gerek.

Spor yaparken solunum zorluğuna yol açabilir

Hürriyet Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Melih Us

Hangi sporu yaparsak yapalım çizgili kas hücrelerimiz daha fazla oksijene ihtiyaç duyar. Bunu karşılamak için kan basıncı, kalp hızı ve soluk alışverişi artar. Burun tıkanıklığının solunum zorluğuna yol açması gibi maske de hava akışını zorlaştırdığı için sistemde ek yük yaratır. Ayrıca kirli havanın tekrar solunmasına da neden olur. Maskeyle egzersiz yaparken nefes darlığı, baş ağrısı, denge kaybı, çarpıntı, soluk sayısında artış, kaslarda seğirme, kramp, yüzde aşırı kızarma gibi belirtiler solunum yetmezliğini düşündürmelidir. Spor sırasında maske kullanılmasını önermiyorum. Spor yaparken virüs bulaşma riskini azaltmak için fiziksel mesafe korunmalır. Ancak hafif tempolu yürüyüş spor değildir ve mutlaka maske kullanılması gerekir.

Herhangi bir aksesuar kadar stilinizi yansıtacak

Hürriyet Cumartesi stil yazarı Neslişah Şatıroğlu

En az bir yıl daha maske takacağımız düşünülürse, maskeler de herhangi bir aksesuar kadar stilimizi yansıtan moda parçalarına dönüşecek. Gelinler özel maskeleriyle evlenmeye; markalar tasarım maske satışlarına başladı bile... Batik, çiçek ve pötikare desenli olanlar ve mesaj içerikli maskeler revaçta, çocuklar için çizgi film karakterleriyle bezenmiş modeller üretiliyor. Louis Vuitton, Dior, Prada gibi markalar şimdilik yalnızca medikal maske üretimi yapsalar da bu markaların logoları kullanılarak evde tasarlanıp dikilen modeller sosyal medyada bir hayli popüler oldu. Yerli markalar arasında Defacto ilk hamleyi yaparak bir koleksiyon çıkardı. Ancak bu maskelerin  koruyuculuktan ziyade aksesuar görevi gördüğünü söylemeliyim.