Şah matla hayatları değişti

Türkiye’de satranç branşında lisanslı sporcu sayısı 953 bin 162, unvanlı sporcu sayısı 195, kazanılan madalya sayısı 490. Çocuk yaşta tanıştıkları satrançla hayatları değişen gençlerin sayısıysa gün geçtikçe artıyor. Bu rakamlarda Türkiye İş Bankası’nın 2005’ten bu yana Türkiye Satranç Federasyonu’na ana sponsor olarak destek vermesinin etkisi büyük. Dünya genelinde dereceleri ve Türkiye şampiyonlukları olan ve bir yandan da akademik hayatlarında ileri düzeyde başarı elde eden dört gençle, satranç sayesinde değişen hayatlarını konuştuk.

ABD’DEKİ ÜNİVERSİTEYE KABULDE ETKİLİ OLDU

2007 dünya üçüncüsü ve 2013 Avrupa şampiyonu Ezgi Menzi, satrançla anasınıfında tanıştı. Şimdi 22 yaşında. Robert Kolej’den mezun. ABD’deki Duke Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde son sınıf öğrencisi.

◊ Satrancın size ne gibi katkıları oldu?

Satranç zihni açan ve yüksek kapasitede beyni çalıştırmaya yarayan etkili yöntemlerden biri. Bu yüzden çocuk yaşlardan itibaren zihni açık, olaylara farklı pencerelerden bakabilen, pratik çözümler geliştirebilen, dikkatli biri oldum. Bu özellikler akademik anlamda da çok faydalı oldu bana. Lise giriş sınavındaki ek puan, beni diğer tam puan alan kişilerden öne taşıdı. ABD’deki üniversiteye kabul edilirken okul dışında neler yaptığımla da ilgilendiler. Bu konuda satrancın önemli katkısı oldu.

SMA’YA KARŞI FİZİK TEDAVİDEN DAHA ETKİLİ

2018 Türkiye Kadınlar Şampiyonası üçüncüsü Handenur Şahin, satrançla 10 yaşında tanıştı. Bu yıl Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünden, bölüm birinciliği ve fakülte ikinciliği alarak mezun oldu. 23 yaşındaki Şahin, şimdi Sabancı Üniversitesi’nde tam burslu olarak yüksek lisans yapıyor.

◊ Sizi satranç oyununa bu denli bağlayan şey ne oldu?

SMA hastasıyım. Satranç benim fiziki durumum dolayısıyla yapabileceğim nadir sporlardan biriydi. Satrançla birlikte dezavantajımı avantaja çevirdim. Hem analitik ve eleştirel düşünme becerim gelişti hem de milli sporcu olup ülkemi temsil etme fırsatı yakaladım. Satranç oynamak kaslarımın zayıflamasını da belli ölçüde önlüyor. Fizik tedavide günde iki saat egzersiz yapmaktan çok daha etkili. Çünkü her gün uzun saatler farkında olmadan kollarıma egzersiz yaptırmış oluyorum.

◊ Hayat ve satranç birbirine çok benzetilir, doğru mu bu?

Hayatta da pek çok plan yapıyorsunuz. O planı gerçekleştirmeye çalışırken yaşadıklarınız, hayatınızı oluşturuyor. Ben bu yönüyle satrancı hayata çok benzetiyorum.

◊ Maç öncesi nasıl hazırlanıyorsunuz?

Uykuma ve yediklerime dikkat ediyorum. Maçlardan önce rakiplerimin oyunlarına bakarak hazırlık yapmaya çalışıyorum.

◊ Satrançta bundan sonraki hedefleriniz neler, bahseder misiniz?

En yakın hedefim 2021 Paralimpik Oyunları. Dünyada ilk kez satranç yer alacak bu oyunlarda. Benim hedefim de ülkeme madalya getirmek. Uzun vadede Kadın Büyük Usta (WGM) olmak istiyorum. En büyük hedefim de engeli olan bireylere, özellikle çocuklara rol model olmak. Çünkü fiziki olarak çalışılması gerçekten kolay: Bir satranç takımı ve bir kitap bu sporu öğrenmek için yeterli.

YAŞAM FELSEFEM VE VAZGEÇİLMEZ TUTKUM

Cemil Can Ali Marandi 22 yaşında, Saint Louis Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği ve Bilgisayar Bilimleri bölümlerinde çift ana dal yapıyor. Son sınıfta ve yazılım mühendisliğinde yüksek lisansa kabul edildi. Her yaş kategorisinde Avrupa şampiyonu olarak dünya çapında bir rekora imza attı.

◊ Satranç sizin için ne ifade ediyor?

Benim için satranç hobi ya da oyundan ziyade yaşam felsefesi ve vazgeçilmez bir tutku.

◊ Nasıl bir oyun tarzınız var?

Doğrudan sonuca giderim, agresif bir stile sahibim. Ayrıca yaratıcılığımı ön planda tutuyorum. Genelde insanlar güvenli suları sever. Bense, hem rakibim hem ben bilmediğimiz sulardaysak, orada daha rahat oynuyorum.

◊ İyi oynamak için zeki mi olmak gerekiyor?

Rutin günlük çalışma, zekâdan daha önemli. Satranca yeni başlayanlara tavsiyem, öncelikle hangi seviyede başarıya ulaşmak istediklerini belirlemeleri... Dünya çapında başarılı bir sporcu olabilmek için günde en az 7-8 saat, ülke çapında başarı için günde 3-4 saat çalışmaları gerekir.

◊ Maç öncesi totemleriniz var mı?

Evet, turnuva iyi gidiyorsa mümkün olduğu kadar hep aynı rutinleri yaparım.

◊ Satranç size ne kazandırdı?

Analitik düşünme yeteneğimi geliştirdi. Çabuk ve doğru kararlar alıyorum. Zaman yönetimi becerim sayesinde yaşantımı daha iyi planlıyorum.

EN UZUN MAÇIM 7 SAAT 52 DAKİKA SÜRDÜ

2019 Türkiye Satranç Şampiyonu Vahap Şanal, satranç oynamaya altı yaşında başladı. Şu anda 22 yaşında ve Yaşar Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası Lojistik Yönetimi bölümünde yüzde 100 burslu olarak öğretim hayatına devam ediyor.

◊ Satranç oyununun oyuncuya kattığı en önemli özellik nedir?

Herkese farklı şeyler katabilir, satrançla ne kadar derinden ilgilendiğinizle alakalı. Çok ileri seviyelerde, çok derin problemlerle karşılaşıyorsunuz. Sürekli gelişiyor, geliştikçe mükemmelliğe ne kadar uzak olduğunuzu anlıyorsunuz.

◊ En uzun maçınız ne kadar sürdü?

7 saat 52 dakika.

◊ Satranç oynadığınızı ve başarılarınızı söylediğinizde insanların yorumu ne oluyor?

Satrançla biraz ilgilenmiş olanlar ve oyunun derinliğini bilenler daha heyecanlı tepki veriyor. Bilmeyenler ise “Normalde ne iş yapıyorsun?” diyor.

◊ Hedefiniz ne?

Profesyonel satranç oyunculuğu yapmaya çok küçükken karar vermiştim. Turnuvalarım ve kamplarım nedeniyle okuluma hep kısıtlı sürelerde gidebildim. Hayatım boyunca deneyeceğim; hedefim dünya satranç şampiyonu olmak. Bunun için
çalışıyorum.