Okusun da büyüsün

Melis: Çoook mutluyum Gizeeem, benim için yılın en coşkulu zamanlarından biri bu hafta...

Gizem: Hayırlar olsun, yine neye coştun acaba!

Melis: Bu yıl Dünya Çocuk Kitapları Haftası 8-14 Kasım’a denk geliyor. Fırsat bilip gittim, bir sürü kitap aldım çocuklara. Ben sevinçle kitapları eve getirdim, Deniz televizyona, Memo da bilgisayara bakıp iç geçirdi!

Gizem: Ha ha ha... Keşke birlikte gitseydiniz. Kendileri seçerse heveslenirler bence.

Melis: Merak etme, hep öyle yapıyoruz aslında. Mehmet’e kalsa bir tek çizgi roman alıyor. Onları da çok aldık ama biraz da öğretmeninin önerdiklerini okuması lazım.

Gizem: Öğretmenler hâlâ bunalıma sokan klasikleri önermiyordur inşallah! Ben ‘Kaşağı’dan hiç hoşlanmamıştım çocukken mesela. Artık Türkiye’de bebekler için bile şahane resimli hikâye kitapları var.

Melis: Var tabii, çok küçüklerken üç boyutlu kitaplar bile alıyordum kitap sevgisi başlasın diye. Ama artık 4’üncü sınıftalar. Allah için, ikisinin de öğretmeni yürek dağlayan kitaplar önermedi. Ama ‘80 Günde Devriâlem’, ‘Denizler Altında Yirmi Bin Fersah, ‘Gulliver’in Gezileri’, ‘Oliver Twist’, ‘Define Adası’ gibi dünya klasiklerini okumalarını istiyorlar tabii.

Gizem: Anladım tamam, yaşına uygun bazı klasiklere itirazım yok ama neredeyse bir nesil çocukken kitap okumaktan soğudu ağır hikâyeler yüzünden.

Melis: Haklısın. Hangi yaşta hangi kitabı okudukları da çok önemli. Babam bana ilkokulda ‘Zübük’ okutmuştu. Hiç anlamamış ve hoşlanmamıştım. Bütün kitaplar sıkıcı sanmıştım. Sonra bir gün ‘Gitarlı Küçük Kız’ kitabını okudum ve çok sevdim. Sonradan Aziz Nesin’in kitaplarına da bayıldım, o ayrı ama... Bu arada ben de bir hata yapmıştım. Kendim çok seviyorum diye ‘Küçük Prens’i erkenden okutmaya çalıştım çocuklara. Hazır değillerdi sanırım, hiç hoşlanmamışlardı. Ben ‘Küçük Prens’, ‘Matilda’, ‘Şeker Portakalı’, ‘Küçük Kara Balık’ gibi daha modern tarzdaki klasikleri seviyorum en çok. Sen neler alıyorsun Lorin’e?

Gizem: 6 aylıkken bez kitaplarla başladım. Sonra hayvan resimleri, renk ya da şekiller olan dokulu kitaplara geçtim. Şimdi 2.5 yaşında ama 3 yaşa önerilen ara-bul kitaplarına bayılıyor. Yapı Kredi Yayınları’nın ‘Minik Ayıcıklar’ serisini tavsiye ederim. Çok eğlenceli. Gerçi Yapı Kredi Yayınları’nın tüm resimli hikâye kitapları hem güzel hem uygun fiyatlı. Lorin’e öğretmek istediğim her şey için bir kitabını alıyorum, tuvalet eğitiminde filan çok faydasını gördüm. Şimdi de okula giden ayıların, tavşanların kitapları gündemimizde, malum kreş süreci... Kendisiyle özdeşleştiriyor ve biz ona kitabı okurken o, okulda yaşadıklarını anlatmaya başlıyor.

Melis: Ben de Çınar Yayınları’nın çocuk kitaplarını çok beğeniyorum. Çocukların duygularına yönelik kitaplar yayımlıyorlar. Yani evet, kitap sevgisi gerçekten çok önemli. Ama “Oku” demekle olmuyor. Bir kere malum, bizi örnek alıyorlar. Ben normalde onlar yattıktan sonra gecenin sessizliğinde okurdum ama vazgeçtim. Artık Ferhat da ben de onlar yatmadan önce, görebilecekleri şekilde okumaya başladık mesela. Sevecekleri türleri bulana kadar farklı türler denedik. Bir de ben küçüklüklerinden beri hemen her gece, 2-3 sayfa da olsa, uyurken onlara kitap okudum. En heyecanlı yerinde bırakıyordum hep ki gerisini merak etsinler diye. Bu arada, ‘hangi yaşta ne tür kitaplar okutmalı’ konusunu yine işi çok iyi bilen birine danışmak istedim. Kendisi de anne olan çocuk kitabı yazarı Özge Lokmanhekim, yaş yaş özetledi konuyu sağ olsun.

ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK UYGULAMALI KİTAP BİLE VAR
Özge Lokmanhekim öneriyor...

- Bebekler ilk aylarda kitapları tüm duygularıyla algılar. Kitapları ısırmaları, yalamaları, yırtmaya çalışmaları gayet normaldir. 0-12 aylık çocuğunuzu siyah-beyaz gibi kontrast renkler içeren, karton sayfalı, yırtılmayan, ıslanmayan, kumaş/yumuşak kitaplarla tanıştırabilirsiniz.

- Bebeğiniz 12-15 aylık olduğunda fotoğraflı kitapları seçebilirsiniz. Gerçek dünyayı tanımaya başlayan bebekler kendilerine benzeyen başka bebekleri, çevrelerinde gördükleri eşyaların fotoğraflarını kitaplarda görmekten hoşlanır. 18-36 ay arasındaki bebeklere kısa metinli resimli kitapları okumaya başlayabilirsiniz. Sayılar, renkler, şekiller başta olmak üzere temel kavramların olduğu kitapları tercih edebilirsiniz.

- 4-6 yaş grubu çocuklar için didaktik olmayan, eğlenceli, çizimleri hoşlarına gidecek, merak uyandıran kitapları seçebilirsiniz. Bu resimli kitaplar ebeveynleri tarafından çocuklara tekrar tekrar okunacağı için bence anne-babaların da okumaktan keyif alacakları kitapları seçmeleri önemli.

- Okumayı yeni öğrenen 6-7 yaşlarındaki çocuklar için resimli kitaplardan okuma kitaplarına geçişi kolaylaştıracak, kısa metinleri olan, vinyetler içeren kitapları öneriyorum. Çok uzun olmayan kitapları çocuklar kendi başlarına okuyup bitirdiklerinde okuma motivasyonları da artacaktır. Her güne bir hayvan, bir bilim sorusu ya da ilginç bilgilerin yer aldığı ansiklopediler de kısa okumalar için iyi oluyor. Çocuğun okumayı öğrenme döneminde ebeveynlerin kitap okumayı bırakmaması da önemli. Ailece yapılan okuma saatleri çocuk için kıymetli.

- 7-9 yaş çocuklar kısa hikâye kitapları, öyküler okuyabilir. Okuma hızına ve alışkanlığına göre kitap seçerken çocuklarımıza dergiler, çizgi romanlar, şiir kitapları başta olmak farklı seçenekler sunabiliriz. Bu yaşta arttırılmış gerçeklik uygulamalı kitaplar, sesli kitaplar ve teknoloji alanındaki kitaplar çocukların ilgisini çekiyor.

- 9-12 yaşında özellikle ilgi alanına (spor, bilim, teknoloji, doğa vb.) göre kitap seçmek önemli. Bu dönemde distopya, bilimkurgu ve macera kitapları çok ilgi çekiyor. Aynı zamanda eğlenceli, çocukları güldüren kitaplar ve günlük tarzındaki anı kitapları da seviliyor. Kitapları hayatın içine katmak; birlikte kitap uyarlaması filmleri izlemek, metinde geçen mekânlara gitmek ya da bir yemeği birlikte yapmak okuma motivasyonunu destekliyor.