Müzikli, resimli, hareketli İstanbul sokakları
Güncelleme Tarihi:
Tiyatro yazarımız Bahar Çuhadar, okuyanı zamanda yolculuğa çıkaran ‘Sokak Sanatlarında İstanbul’ kitabıyla şehrin dört bir yanında iz bırakan sanatın ve sanatçıların hikâyelerini anlatıyor. Çuhadar “Bu kentin sokaklarının nefes alıp verdiğini ve o devasa nefesin de bu sokaklarda çalmış, söylemiş, gösteriler yapmış, nevi şahsına münhasır karakterlerin duygusunu taşıdığını düşünüyorum” diyor.
Zengin tarihi boyunca türlü medeniyetlere ev sahipliği yapan İstanbul dünden bugüne birçok sanat dalına kucak açmış. Eski İstanbul, çalgıcıları, seyyar göstericileri, kukla oynatıcılarını, şarkıcıları, tiyatrocuları, Çingene müzisyen ve performansçıları sokaklarında ağırlamış. Kentin her bir köşesinde iz bırakan sayısız karakter ve ortaya koydukları sanat eserleri günümüze kadar sokak kültürünü beslemiş... Tiyatro yazarımız, Hürriyet Kültür Sanat editörü Bahar Çuhadar’ın ‘ses, renk, hareket’ olarak üç bölüm halinde hazırlayıp şehrin sokaklarını adımladığı ‘Sokak Sanatlarında İstanbul’ adlı kitabı İBB (İstanbul Büyükşehir Belediyesi) Yayınları’ndan çıktı.
Kitap, uzman akademisyen, yazar ve gazetecilerin İstanbul sokaklarında dün ve bugün icra edilen sanat işlerine dair araştırma ve yazılarından oluşuyor. Arşiv görselleri ve makaleleriyle İstanbul sokak sanatına dair önemli bir kaynak niteliği taşıyan kitabın günümüz İstanbul’unu yansıtan fotoğraflarınıysa Hürriyet fotomuhabiri Murat Şaka çekmiş.
Bahar Çuhadar kitabın hazırlanma sürecini şöyle anlatıyor: “18 yaşımdan beri sokaklarında (Beyoğlu, Beşiktaş ve Kadıköy) büyüdüğüm, parçası olduğuma inandığım, bana pek çok açıdan ilham veren bu şehrin sokaklarında icra edilen, sokakta yaşayan, sokak için yapılan sanata dair bir derleme kitap hazırlama fikrinin duygusal bir yönü de vardı.”
Sokaklarda üretilen, şehirdeki hayatı tamamlayan sanat işlerinin peşine düşen Çuhadar “Bu kentin sokaklarının nefes alıp verdiğini ve o devasa nefesin de bu sokaklarda çalmış, söylemiş, gösteriler yapmış, bazen sadece kostümüyle sokağın parçası olmuş nevi şahsına münhasır karakterlerin sesini ve duygusunu taşıdığını düşünüyorum” diyor.
Beyoğlu, Lale Sineması’nın girişinde ‘Vatan Kurtaran Aslan’ filminin tanıtımı (Gökhan Akçura’nın arşivinden).
Farklı isimlerden makaleler
‘Sokak Sanatlarında İstanbul’ okuyucuyu adeta zaman yolculuğuna çıkarıyor. Osmanlı döneminin sokak müzisyenleri, zurnacı macuncularla başlayan kitap İstiklal Caddesi’nin yetenekli darbukacı gençlerine kadar uzanıyor.
Ilgaz Gökırmaklı’nın kaleminden 2000’ler sonrası İstanbul sokak müziği, Ömer Durmaz’ın cümleleriyle 1800’lerden itibaren İstanbul sokaklarına hükmeden afişlerin tarihi anlatılıyor. Sokak tiyatrosunun incelendiği kısımda Gülin Dede Tekin 1968’den bu yana İstanbul sokaklarında yaşayan tiyatronun izini sürüyor. Kitabın ‘Festivaller, Oyunlar, Filmler Sokaklara Taşıyor’ bölümündeyse editörlerimizden Necla Bayraktar İstanbul’un kültür-sanat trafiğine odaklanıyor.
Ortodoks Rumların karnavalı Apukurya’da şehrin her köşesinden gelen Rumlar şarkılar söyleyerek Tatavla’da (Kurtuluş’un eski adı) toplanırdı. Özel kostümler giyilir, yüzler boyanırdı (İBB Kültür A.Ş./Faik Şenol’un arşivinden).
Çuhadar kitap için gazetecilik kariyeri boyunca tanıştığı kişilerin kapısını çalmış: “Kitapta 19’uncu yüzyıldan bugüne sokak müziği ve gösterileri, sokağın isyankâr sesi rap, sokak tiyatrosu, belediyelerin etkinlikleri, afişler, grafitiler, murallar, mozaikler, rölyefler, seramikler, kamusal alanda güncel sanat örneklerini tarihsel, sosyolojik ve kültürel bir gözle ele alan yazılar var. Her konuyu, işinin ehli olduğunu, 20 senelik gazetecilik mesaimden dolayı bildiğim isimlere teslim ettim.”
Sokaklarda müzik yapan Çingene müzisyenler (Gökhan Akçura’nın arşivinden).
