Medusa suyla buluştu

Yunan mitolojisine göre nahif ve güzel bir kadın olan Medusa, tanrıça Athena ile yaşayıp ona hizmet etmektedir. Medusa’nın trajik hikâyesi Poseidon’un ona ilgisiyle başlar. Denizler tanrısı ve Athena’nın eşi Poseidon, Medusa’nın güzelliğine kapılır. Poseidon’un ihanetini fark eden tanrıça da Medusa’yı yılan saçlı bir kadına dönüştürür…

Geçen hafta bu hikâyeyi günümüze taşıyan ‘Medusa’nın Çığlığı’ isimli gösteriyi izlemek için Yerebatan Sarnıcı’nın kapısında yerimi alıyorum. Performans 50 kişilik kapasiteyle sınırlı tutulmuş. Aramızda yabancı turistler de var. Sarnıca girmeden önce vestiyere montlarımızı ve çantalarımızı bırakıyoruz. Telefonlarımızı da küçük yaldızlı çantaların içine koyuyoruz. Çantaların ağız kısmına görevli tarafından performans sırasında çekim yapmayalım diye plastik bir kelepçe takılıyor. Sonra bize verilen kapüşonlu pelerinleri giyip karanlık Yerebatan Sarnıcı’nın merdivenlerinden iniyoruz. Daha şimdiden adeta hikâyenin içindeyiz...

İlk dikkatimi çeken Duygu Beşbıçak’ın mekâna özel tasarladığı koku oluyor. Merdivenler bittiğinde altın bir lahit üzerinde yatan yılan saçlı Medusa karanlığı aydınlatıyor. Derken asasında ışıklı maskeler taşıyan gardiyanlar size yolu gösteriyor.

İBB Kültür AŞ’nin ev sahipliğinde, ‘giyilebilir sanat’ tasarımcısı Başak Cankeş yönetimindeki gösteri ara ara sarnıçtaki suyun içinde gerçekleşen 45 dakikalık sürükleyici bir performans deneyimi olarak özetlenebilir. Cankeş tarafından hazırlanan göz alıcı kostümlerin detaylarında kayboluyorum. Yaratıcı işleriyle sık sık karşıma çıkan Ekin Bernay performansın hareket yönetimi ve kast direktörlüğünü üstlenmiş. Dansçılardan Medusa’yı Huri Murphy, Athena’yı Aslı Melisa Uzun, Poseidon’u Pamir Can Gökdoğan, yılan başlı Medusa’yı Begüm Canbalatoğlu, Perseus’u Furkan Yılmaz ve Pegasus’u Barış Diker canlandırıyor. O akşam dünya dalış rekortmeni Şahika Ercümen de özel konuk olarak sarnıcın sularında denizkızı kostümüyle ‘Nymph’ karakterine hayat verdi.

‘Medusa’nın Çığlığı’ aynı zamanda interaktif bir performans. Pelerinlerinizle ilerlerken karakterler arada yanınızdan geçip size temas ediyor. Zaman zaman ürken, heyecanlanan izleyiciler; Islandman grubundan tanıdığımız Tolga Böyük’ün performansa özel bestelediği müzik ve sarnıçtan damlayan su sesleri eşliğinde adım adım hikâyeyi takip ediyor. 

SIFIRDAN TASARLANAN MÜZİK

Yönetmen Başak Cankeş, Yerebatan Sarnıcı restore edildiği günden bu yana bu tarihi yapıda geçen bir proje yapmak istemiş. Nedenini de “Ben Türkiye’nin tarihi güzelliklerini her gün turistlere gezdiren bir annenin çocuğuyum. Ve aynı zamanda defile yerine kurgulu moda performansları yapan ve sanatın her dalını kullanmayı seven biriyim. Bunların hepsi bir araya geldiğinde Yerebatan Sarnıcı benim zaten her zaman hayallerimi süsleyen bir tarihi mekândı” sözleriyle anlatıyor.

Bu mitolojik deneyim boyunca kimi zaman Athena’yla karşı karşıya gelen Medusa’nın kimi zaman Poseidon ve kılıç kalkanıyla Medusa’yı arayan Perseus’un suyun içindeki performansını izliyorsunuz. Peki, kostümler bu nemli ve ıslak ortama nasıl dayanıyor? Sanat tasarımcısı Başak Cankeş, bu projeye özel, ıslandığında hızla kuruyan ya da hiç ıslanmayan özellikte kumaşlar üretmiş. Balıkçı çizmelerini silikonla kaplamış.

Cankeş’e “Gösteriyi siz nasıl tanımlarsınız” diye soruyorum, “İçinde dans var, enstalasyon var, performans var, giyilebilir sanat var ve sıfırdan tasarlanmış bir müzik dinleyerek gezilen bir deneyim izliyorsunuz. ‘Sürükleyici deneyim’ (immersive experience) demek sanırım kimseyi rahatsız etmeyecek en doğru tanım olur” yanıtını veriyor.

Başak Cankeş, bu projeye özel, ıslandığında hızla kuruyan ya da hiç ıslanmayan kumaşlar üretmiş.

‘ISLANMA ANLARI KARAKTERE VE SAHNEYE KATKI SAĞLIYOR’

Huri Murphy-Medusa

◊ Medusa karakterine çalışırken nasıl bir araştırma yaptınız?

Önce Medusa’nın dönüşmeden önceki varoluşunu detaylı bir şekilde araştırdım. Hikâyenin birçok farklı yorumunu okudum ve bunu içselleştirdim. Medusa kardeşleri arasında tek ölümlü olanı. Tanrılara adanmış saf ve duru bir varlık olarak başlayan kişiliğini, sonrasında maruz kaldığı haksızlıkların etkisiyle nasıl evrildiğini düşünerek bir hareket ve hal araştırması yaptık. Gizem’le (Seçkin) paylaştığımız bu rolü araştırırken birbirimizle de konuştuk. Ekin’in ve Başak’ın yönlendirmeleriyle bütün bu aşamaları birleştirerek bir anlatım yarattık.

◊ Koreografinin çoğunun suyun içinde geçmesi sizin için zorlayıcı olmuyor mu, üşümüyor musunuz?

Su içinde performans sergileme konusunda içsel bir hazırlığa ihtiyaç duymuyorum. Suya isteyerek ve fazla düşünmeden giriyorum, kendimi karakterin yaşayacağı sahnenin içine bırakıyorum. Su, Medusa karakterinin bir parçası, bir uzantısı haline geldi benim için. Başak’ın  kostümleri sayesinde suda olduğum tapınak sahnesinde suya dokunduğum, koştuğum ve Poseidon karakteriyle boğuştuğum anlar dışında ıslanmıyorum. Islanma anları beni zorlamaktansa tam aksine, yaşadığım karaktere ve sahneye katkı sağlıyor.