Güncelleme Tarihi:
Küçükken bana herkes ‘Barbie bebek gibisin’ derdi. Bir gün Barbie’yi bana benzeteceklerini ise asla tahmin edemezdim!” Bu sözler, 38 yaşındaki sörf şampiyonu Çağla Kubat’a ait. Elinde kendisine tıpatıp benzeyen Barbie’si, gülümsüyor. Yok yok, Kubat’ın Barbie’leştirilmesindeki neden, sanılanın aksine, sarı saçları, mavi gözleri değil. Sporcu kimliğiyle genç kızlara ilham vermesi. Bu özelliği ile dünya çapında oyuncağı yapılan 17 kadından biri oldu.
Biraz açalım: Küçük kızlara ‘Kusursuz güzellik’ algısını dayattığı için son yıllarda sertçe eleştirilen Barbie de ‘feminist harekete’ katıldı. Artık kıvrımlarıyla değil, mesleği ve hayata karşı duruşuyla ön planda olmak istiyor.
Bu değişimin nedeni, oyuncağın üreticisi Mattel’in 2015’te başlattığı ‘Shero’ programı. Kendi alanında sınırları zorlayan, genç kızlara örnek olacak kadınlar program kapsamında seçiliyor ve oyuncak bebekleri yapılıyor. Atlas Okyanusu’nu uçakla tek başına geçen ilk kadın pilot Amelia Earhart, Meksikalı feminist ressam Frida Kahlo, siyahi yönetmen Ava Duvernay bu seneki listede yer aldı. İlk kez Türkiye’den bir isim seçildi, o da Çağla Kubat. Gözleri ışıldayarak anlatıyor: “Benim spora başlamamın nedeni, bu bebek. 12 yaşındaydım, roller-blade’li bir Barbie hediye etmişlerdi. Annemlere roller-blade aldırdım. Her yere onunla gitmeye başladım. Sonra sörfle tanıştım ama bir spor yapma disiplinini patene borçluyum.”
Artık devir değişti, Barbie de değişti
Bir oyuncağın küçük bir kıza ilham vermesi fikri harika. Ama olayın merkezinde kızları büyüyünce 90-60-90 ölçülerinde olmazlarsa depresyona sokmakla suçlanan bebek olunca kafalar karışıyor. “Benim üzerimde böyle bir duygu yaratmadı bu bebek” diyor Çağla. E, sarışın, mavi gözlü, 1.80 santimetrelik bir güzel olunca insan etkilenmiyor herhalde. “Güzellik algısına hiçbir zaman çok takılmadım. Ama şöyle bir durum oldu: Küçükken bu bebeklerle bir aile oluşturuyordum. Annem, babam, ben, teyzelerim... Teyzelerimden biri hafif topluca. Oyuncak ailede ona benzer bir üyenin olmaması beni üzüyordu. Ama Barbie de değişti biliyorsunuz.”
Doğru, Barbie’nin değişimi sadece Shero ile sınırlı değil. Son iki senedir, farklı beden tiplerinde, yedi farklı ten renginde üretilen bebekler var piyasada. Hatta göbekli, piknik tip Ken bile üretildi!
Peki efsane bebeğin üreticisi Mattel’i, farklı tiplerde oyuncaklar üretmeye iten ne? CNN’in haberine göre, dünya çapında yapılan, 8 bin annenin katıldığı araştırma. Çıkan sonuç oyuncak devini ‘devrime’ yöneltti: Katılımcıların yüzde 86’sı çocuklara rol model olarak sunulan bu bebekler hakkında ‘endişeli’ olduğunu açıkladı. Bu durum, efsane sarışının imajının yenilenmesine neden oldu.
“Peki göbekli bir Ken’le ya da Barbie’yle kim oynamak ister?” desem de, yanılmışım. Yeni nesil, gerçekten bu ‘devrimin’ arkasında. geçen sene Türkiye’de en çok satılan Barbie, mavi saçlı ve hafif toplu.
Değişimden bahsediyoruz ama Kubat’ın elindeki bebek bana pek de değişik gelmiyor. Yine sarışın, yine uzun gür saçlı, yine mavi gözlü, kadınsı hatlı.... “Devrim bunun neresinde” demeye hazırlanırken, Kubat benzerliğin ‘tesadüf’ olduğunu anlatıyor: “Dış görünüşüm yüzünden seçilmedim. Hatta bebeği yaptıklarında fark etmişler. Sporcu kimliğim ve açtığım sörf okulu bu isimlerden biri olmama neden oldu.” 2011’de Alaçatı’da açtığı ‘Çağla Kubat Windsurf Academy’den bahsederken heyecanlı: “Sporcularım dereceler almaya başladı. 14 kişilik bir takımımız var. 11-19 yaş arasında... Yedi tanesi de milli takım sporcusu oldu.”
Çağla konuşurken, düşünmeden edemiyorum: Kubat, elinde tuttuğu Barbie’ye fena halde benziyor. Hani sanki Barbie de ete kemiğe bürünseydi, genç nesle örnek olmak istediğini ve sörfün hayatındaki yerini aynı sakinlikle, kelimelerini dikkatle seçerek, hayli ‘steril’ şekilde anlatırdı. Peki Kubat’ın iç dünyasında neler olup bitiyor? Gelecekte onu neler bekliyor? “Sörf yapmaya devam edeceğim” ve ekliyor: “Geçen sene Türkiye Ligi’nde ikinci oldum. Okulun yönetimi de zamanımı alıyor. Televizyon projesi de yapmak istiyorum. Spor ya da sağlık üzerine olabilir. Dört yaşındaki kızım Selin’e iyi bir anne olmaya çalışıyorum. Birlikte Barbie oynamak çok zevkli, itiraf edeyim özlemişim!”
Irk ve cinsiyet engellerini aşan matematikçi Katherine Johnson ve sanatçı Frida Kahlo (üstte), bebekleri yapılan efsane isimler arasında...