‘Hepimiz için tehlike yaratıyorlar’

Elektrikli scooter’lar pratikliği nedeniyle şehir içinde çok kullanılıyor ama kaldırımda hızla bizi sıyırarak geçebiliyorlar. Siparişlerini yetiştirmeye çalışan motorlu kuryeler her an önümüze fırlayabiliyor. Bisikletlerinse gece sürüşünde far ve reflektif kıyafet kullanması gerekiyor ki onları görebilelim. Aslında kural çok ama uyan az. Şimdi yaz geldi, bu araçların kullanımı arttı, biz de son dönemde daha çok olay duymaya başlayınca Avukat Ayşe Esra Çetin’e uyulması gereken kuralları tekrar sorduk. Çevremizdekiler de yaşadıkları sorunları anlattılar.

‘Kaldırımda yasak’

◊ Bisiklet, elektrikli scooter, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücüleriyle ilgili kurallar 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 66’ncı madde hükmünde düzenlenmiştir. Buna göre; ayrı bir bisiklet yolu veya şeridi varsa bisikletlerin ve elektrikli scooter’ların taşıt yolunda sürülmesi yasaktır. Bu araçların kaldırım gibi yayalara ayrılmış yerlerde kullanılması ve taşıt yolunun aynı şeridinde ikiden fazla bisiklet ve scooter’ın yan yana gitmesi de yasaktır. Elektrikli scooter, otoyollar, şehirlerarası yollar ve azami hız sınırı 50 km/s üzerinde olan karayollarında kullanılamaz. Bu yasaklara aykırı hareket eden sürücülere 2024 yılı için 1.506 lira idari para cezası uygulanır.

◊ Karayolları Trafik Kanunu’nun 37’nci maddesine göre bisiklet kullanımının yaş sınırı 11, elektrikli bisiklet ve elektrikli scooter yaş sınırı 15’tir.

◊ 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 66’ncı maddesinde ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 136’ncı maddesinde düzenlenen özel hükümlere ek olarak trafik işleyişini düzenleyen tüm kurallar motosikletler için bağlayıcıdır. Örneğin motorların iki araç arasından geçmesi bir kusurdur. Motosikletlerin belli bir şerit kullanma zorunluluğu vardır ve şerit değiştireceklerse bunu genel kurallar çerçevesinde yapmaları gerekir. Eğer takip mesafesi ve sinyal zorunluluğu kurallarını yerine getirmezlerse hukuki ve cezai sorumluluk alırlar.

◊ Karayolları Trafik Kanunu’nun 46/f maddesi gereği emniyet şeritleri ancak trafik kazası, arıza halleri, acil yardım, kurtarma, kar mücadelesi, kaza incelemesi, genel güvenlik ve asayişin sağlanması gibi durumlar için kullanılabilir. Bu şartlar mevcut değilse motosikletler de emniyet şeridinde gidemez.

◊ Motorlu bisiklet, motosiklet ve elektrikli bisikletlerde kask (koruma başlığı) ve koruma gözlüğü olması zorunludur. Ancak bisiklet ve elektrikli scooter’larda böyle bir zorunluluk yoktur. Elektrikli Scooter Yönetmeliği’nin 16/8’inci maddesinde yetki belgesi sahiplerinin kask giyilmesi konusunda hizmetten yararlananları bilgilendirme yükümlülüğü vardır. Ama bu elektrikli scooter kullanıcısı açısından kask kullanma zorunluluğu anlamına gelmez.

◊ Bisiklet, elektrikli bisiklet, elektrikli scooter, motorlu bisiklet ve motosikletlerde gece görünürlüğünü sağlamaya elverişli reflektif kıyafet, örneğin yelek bulundurulması zorunludur. Motorlarda koruma gözlüğü kuralı da vardır. Gece bisiklet ve elektrikli scooter sürenlerin far ve reflektif kıyafet kullanması gerekir. Meydana gelebilecek olası kazalarda bu yükümlülüklerin ihlali kusur durumunun tespitinde dikkate alınır.

◊ Elektrikli Scooter Yönetmeliği’nin 5/2’nci maddesi gereği bulundurulması zorunlu olan gereçler şunlardır: Gece diğer araç sürücüleri ve yayalar tarafından fark edilmesini sağlayacak, en az 20 metre önü aydınlatabilen bir far, arkada kırmızı renkte ışık veren bir lamba ve 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna benzeri bir ses aleti.

◊ Motorlu kuryeler aldıkları siparişleri belirli bir sürede yerine ulaştırmaya çalışıyorlar. Hem müşterilerin hem de işverenlerin beklentilerini karşılama sorumluluğu kuryeler açısından büyük baskı oluşturuyor. Ancak bu mesleki zorluk bir mazeret olarak kabul edilemez. Örneğin trafikte ters yöne girerlerse 2024 itibariyle 6.439 lira trafik cezası ödemekle yükümlü olurlar.

YAŞADIKLARINI ANLATTILAR

‘Karşıdan bir araç gelseydi, ne yapacaktı?’
Necla Bayraktar (55), gazeteci, Hürriyet Ekler

Mecidiyeköy’de oturuyorum. Yaya yollarını artık motosiklet ve Martı türü elektrikli araçlarla paylaşıyoruz. Kaç kez kaldırımda yürürken arkamdan ‘sinsice’ gelen bir motosikletle veya elektrikli scooter’la karşılaştım bilmiyorum. En son yaya geçidinde, ters yönden gelen bir motosikletliyle karşı karşıya kaldım. “Ters yöndesiniz, bana çarpabilirdiniz” dedim. Sert bir hareketle kaskını açtı ve “Durdum, size yol verdim” diye sinirle konuşmaya başladı. Biraz ağız dalaşı oldu. Eğer karşıdan bir araç gelseydi, ne yapacaktı? Hayatımızı kolaylaştırması beklenen bu araçlar bu tür suiistimallerle tam aksi bir durumu ortaya çıkarıyor.

‘Küçük yaştaki çocuklara veriliyor’
Deniz Özdemir (39), öğretmen

Motorcular akan veya duran trafikte araçların arasından hızlıca geçiyorlar, aracı çok da dikkatsiz kullanıyorlar. Bence bisikletliler daha özenli. Elektrikli scooter’da belli bir yaş sınırı (15 yaş) olmasına rağmen buna uymayanlar var. Bu araçlar küçük yaştaki çocuklara veriliyor. Aileler bu konuda bilinçlenmeli.

‘Kaç kez kazadan kurtuldum’
Barış Aydın (48), fotoğrafçı

Motosiklet Muğla’da en çok kullanılan araçlardan biri ve çok kaza yaşanıyor. Ehliyeti olan, olmayan herkes motor kullanıyor. Şimdi bir de elektrikli bisikletler çıktı. Ben bisiklet yolunda bisikletle ilerlerken karşımdan hep ‘elektrikli bisiklet’ adı altında motorlu taşıtlar geliyor. Bunları sürenlerin yaş ortalaması da 10-15. Kaç kez kazadan kurtuldum bilmiyorum.

‘Hızla geçerken arabanın kapısına çarptı’
Damla Serçek (33), muhasebe uzmanı

İzmir’de yaşıyorum. Siparişleri yetiştirmeye çalışan motorlu kuryeler birçok kazaya sebep oluyor. Araba kullanan biri olarak ben bundan çok rahatsızım. Çünkü onların canı tehlikede, biz de risk altındayız. Geçen gün Ankara Asfaltı Caddesi’nde bir araç bu motorlu kuryelerden birine çarptı. Kurye vefat etti. Ayrıca scooter da çok şehirde. Onunla ilgili de bir olaya tanık oldum. Bir araba yol kenarına park etti, sürücü kapıyı açıp araçtan inmeye çalışıyordu. Bir elektrikli scooter hızla geçerken arabanın kapısına çarpıp yola düştü. O sırada oradan geçen bir araba da scooter sürücüsüne çarptı. Neyse ki bir ölüm yaşanmadı.

‘Kendi canlarını da düşünmüyorlar’
Koray Işık (40), gazeteci

Motorlu kuryelerin araçların arasındaki iğne deliğinden geçme çabaları canımı çok sıkıyor. Tamam anlıyorum, bir yerlere bir şeyleri yetiştirmeye çalışıyorsun ama 3 saniye sabret. Sakince, trafik kurallarına uyarak giden insanların canını, malını tehlikeye atıyorlar. Kendi canlarını da hiç düşünmüyorlar. Bu yüzden trafikte motorculardan uzak durmaya çalışıyorum. Elektrikli scooter’lar da sorun oluyor. Geçen hafta sol şeritte ilerlerken bir elektrikli scooter’ın ters yönden üzerime doğru geldiğini gördüm. Şansıma sağ şeridimde bir araç yoktu. Yoksa o scooter’a çarpmamak için yaptığım manevra sonucu çok
ciddi bir kaza geçirebilirdim.

‘Cadde, kaldırım fark etmiyor’
Murat Rüzgâr (40), avukat

Motorlar yüzde 90 oranında trafik düzenini hiçe sayıyor. Sipariş yetiştirme derdiyle hiçbir kurala uymayarak hepimiz için tehlike yaratıyorlar. Bisikletler konusunda genelde sıkıntı yaşamıyorum çünkü kendilerine ayrılan yolları kullanıyorlar. Ancak elektrikli scooter kullanıcıları cadde, kaldırım vs. fark etmeksizin her yerde tehlike yaratıyorlar.

‘Aracın kör noktasına denk geliyor’
Can Acar (43), doktor

Kendimi temkinli, güvenli araç kullanan biri olarak görüyorum. Trafikteyken hep sağ, sol ve ortadaki dikiz aynalarını kontrol ederim. Fakat motosikletler o dikiz aynalarından bile göremeyeceğiniz şekilde yola fırlayabiliyorlar. Aracın kör noktasına denk geliyor, bir anda arkanızda beliriveriyorlar. O sırada ben de paniklesem bu, çok kolay bir kazaya sebep olabilir.

“Mesleki zorluk mazeret kabul edilemez.”

‘Hele kuryeler büyük sıkıntı’
Efe Can Şeker (40), finans uzmanı

Motorcu arkadaşlar bence ölmeyi bayılmak zannediyor ve trafikte canlarını hiçe sayıyorlar. Hele kuryeler büyük sıkıntı. Aracın önüne kırıyorlar ve aynama çarpıyorlar.