‘Hastayı sakinleştirmeli, kendimizi tanıtmalı, bilgi vermeliyiz’

‘Sorularınızı cevaplayamıyorsa koma pozisyonuna alın’
Enes Şen-Dünya İnsani Dayanışma Derneği (World Human Relief/WHR) ilkyardım eğitmeni
◊ Yaralının taşınmasını gerektiren durumlarda omurilik zedelenmesi ihtimali düşünülmeli, baş-boyun-gövde ekseni sabit tutulmalı. Boyun sabitlenmeli.
◊ Hasta hareketsiz ve sorularımıza cevap vermiyorsa ‘koma pozisyonu’na, omuz ve kalçanın üzerinde yan pozisyona getirmeliyiz. Bu, dilin geriye kaçmasını engeller. Sorularımıza yanıt alabiliyorsak önce hastayı sakinleştirmeli, kendimizi tanıtmalı, durum hakkında bilgi vermeliyiz.
◊ Kanama varsa turnike tekniği uygulanmalı. Vücuda batan delici-kesici cisimler hastaneye gitmeden çıkarılmaz.
◊ Kırık varsa bir tahta parçası kırık kemiğin olduğu bölgeye konur ve bir bezle sarılarak o kısmın hareketi engellenir.
◊ Hipotermi tehlikesi olanların ıslak kıyafetleri değiştirilir. Sıcak bir ortamda vücut ısılarının yükselmesi beklenir. Ilık içecekler verilebilir. Donan bölgeler ovulmaz ve güçlü bir ısı kaynağıyla ısıtılmaz.
◊ İlkyardımcı sakin kalmalı, çevre güvenliğini sağlamalı .

‘Yerine getirilemeyecek sözler vermeyin’
Uzman klinik psikolog Didem Sercan-WHR Uluslararası Travma Önleme ve Rehabilitasyon Merkezi (UTÖMER) koordinatörü
◊ İnsanları konuşmaya zorlamadan dinlemeli, rahatlatıp sakinleşmelerine yardımcı olunmalı.
◊ Depremzedelerden başlarına ne geldiğini analiz etmelerini ya da zaman ve olayları sıralamalarını istemek uygun değil.
◊ Kişi kendisini ifade ederken susturmamak önemli.
◊ İlkyardım uygulanan kişiye yerine getirilemeyecek sözler vermemek gerekir. Örneğin “Bana her zaman ulaşabilirsin”, “Aradığın kişiyi/şeyi bulacağım” gibi...
◊ Bölgedeki öğretmen, doktor, muhtar, hemşire veya gönüllü olan uygun kişilere eğitim verilmesi ve uygulamaların bu kişiler tarafından sürdürülmesi sağlanabilir.
◊ “Olanlar hakkında ne hissediyorsun” gibi cümleler kurabiliriz. Ancak “Her şey geçecek”, “Daha kötü durumda olanlar da var” gibi cümleler kullanmak uygun değildir.

‘Herkes ihtiyaç duymayabilir’
Uzman klinik psikolog Reyhan Algül
◊ Psikolojik ilkyardım, bir olayı takip eden ilk saatler, günler ve haftalarda gerçekleştirilir. Fakat bu yardım, olayın ne kadar sürdüğüne, şiddetine ve çeşidine göre bazen günlerce ya da haftalarca sürebiliyor. Psikolojik ilkyardımın ne olduğu kadar ne olmadığı da önemli. Psikolojik ilkyardım bir tedavi şekli değildir, terapi de değildir.
◊ Psikolojik ilkyardım hem
çocuklara hem yetişkinlere uygulanabilir. Fakat altını çizmek
gerekir ki kriz yaşantısı geçiren herkes buna ihtiyaç duymayabilir ya da bu yardımı istemeyebilir. Bu konuda da saygılı olmak önemlidir.
◊ Çocuklarla konuşurken yaş grupları önem kazanıyor. Yokmuş gibi yapmak, çocuğun ilgisini dağıtmaya çalışmak, ağlamalarına izin vermemek yapılmaması gereken şeylerin başında... Medya ve sosyal medyadaki haberler çocukları negatif yönde etkiler. Çocukların medya ve sosyal medyadan uzak tutulması da son derece önemli.

Nerede eğitim alabiliriz?
◊ Kızılay, 27 şehirde ilkyardım eğitimi veriyor.
ilkyardim.org.tr
◊ AKUT Vakfı’nın İstanbul ve Ankara’daki eğitimleri
2 gün, günde 8 saat sürüyor.
ilkyardim.akut.org.tr
◊ Koç Üniversitesi’nin
İlk Yardım Eğitim Merkezi’ne kuiyem.ku.edu.tr adresinden ulaşılabilir.
◊ İstanbul Tıp Fakültesi İlkyardım Eğitim Merkezi’ne
(0212) 414 21 26 üzerinden ulaşılabilir.
◊ Çevrimiçi eğitim platformu Udemy’nin ilkyardım eğitimine katılım 70 lira. udemy.com

İlkyardım çantasında neler olmalı?
Suni solunum maskesi, sargı bezi, steril hidrofil ve üçgen gaz bezi, çengelli iğne, makas, elastik bandaj, yara bandı,
tıbbi eldiven, ilkyardım elkitabı, el feneri, düdük, cımbız, alüminyum yanık örtüsü...