Güneş yanıklarına teslim olmayın

Derimizin ultraviyole ışınına (UVI) aşırı maruz kalması sonucu ortaya çıkan akut yangısal tepkiye güneş yanığı diyoruz. Aşırı güneşe maruz kaldıktan 3-4 saat sonra gelişen ve 12-24 saatte pik yapan ciddi bir sorun bu. Yanıklar şiddetine göre 3 dereceye ayrılıyor. 1. derece güneş yanığı kızarıklık, şişlik, ağrı ve yüzeysel hasara neden oluyor. Yanıklar su toplamadığı ve etkileri 1-2 gün içinde geri dönebildiği için tıbbi müdahale gerektirmiyor. 2. derece yanıklar kabarcıklara, ağrıya, şişmeye ve kızarıklığa yol açıyor. Bu tür yanıklarda medikal tedavi gerekiyor. 3. derece yanıklarsa cilt yüzeyinin altında pıhtılaşmış ve görünür damarlar oluyor. Ciltte karbonizasyona veya yarı saydam beyaz bir renge de neden oluyor. Bu yanıkların iyileşmesi doku yıkımı nedeniyle yavaş gerçekleşiyor, kişiler enfeksiyonlara karşı daha savunmasız oluyor ve ciddi tedavi gerektiriyor.

Ayrıca güneş yanıklarıyla vücutta aşırı su kaybı, sıcak bitkinliği ve sıcak çarpması da görülebiliyor. Açık tenli kişiler, koyu tenli olanlara göre güneş yanığı açısından 3-5 kat daha fazla risk taşıyor. UVI etkisi, güneşin gökyüzünde tepede olduğu 10.00-16.00 saatleri arasında en yüksek olur. Bulutlar da bizi sandığımız kadar korumuyor. Hafif bulutlar UV’yi yüzde 10 azaltıyor, bu miktar güneş yanığından korunmak için yeterli değil.

Peki, güneş yanığından korunmak için ne yapmamız gerekiyor? Öncelikle UVB’nin en yüksek olduğu saatlerde güneşe maruz kalmaktan kaçınmalıyız. Geniş kenarlı, sıkı dokunmuş kumaş şapkalar, terletmeyen giysiler giymek ve yüksek faktörlü güneşten koruyucu ürün kullanmak gerek. Koruyucu ürünleri güneşe çıkmadan en az 30 dakika önce uygulamamız, her 2-3 saatte bir veya yüzdükten, kurulandıktan sonra tekrarlamamız gerekiyor. Bebeklerin ve küçük çocukların cildi daha ince, melanin miktarı daha az ve bağışıklık olarak yeterince olgunlaşmadığından, UV ışını deriye daha derin nüfuz edebilir. UV hasarına karşı daha az bağışıklık tepkisi oluşturarak onlarda giderek artan güneş hasarı ve deri kanseri gelişme riski yaratır.

Tümör bile gelişebilir

Güneş yanıkları; kronik aktinik dermatit (farklı türleri olan bir deri hastalığı), herpes simpleks (uçuk), egzama ve lupus eritematozus gibi kronik hastalıkları şiddetlendirebilir.

Uzun süre güneşte kalmak derinin erken yaşlanması, kırışması ve malign tümörlerin gelişimi dahil çok sayıda zararlı etkiye yol açabiliyor.

Hafif güneş yanıklarının semptomları, soğuk kompresler veya soğuk bir banyoyla bir dereceye kadar giderilebilir. Yüzey genişliğine göre serin banyolar veya duşlar ilave edilebilir.

Doktor tavsiyesiyle yaşa uygun ağrı kesici/antiinflamatuar daha hızlı iyileşme sağlar. Deriye sürülen düşük etkili kortizonlu kremler de doktor önerisiyle uygulanabilir. Nemlendirici, onarıcı losyonlardan yararlanılabilir.

Güneş yanığında yoğurt kullanıldığında soğuk etkisi ilk aşamada serinletebilir ancak asidik yapısından dolayı tahrişi ve kuruluğu arttırabilir. Anestetik spreyler veya kremler duyarlılaşmaya, sonrasında da dermatite neden olabilir. Gümüş sulfadiazin içeren antibakteriyel kremler gri-siyah tonlarda renk değişikliği yapabilir.