Gelelim ‘Bebek nasıl olur’ konusuna...

Melis: Gizem az önce ne oldu biliyor musun? Memo geldi ve bana birden “Anne r, e, g, l diye yazılan şey nedir” diye sordu.

Gizem: Oo, merhaba ergenlik. Ay çok bir anda sormuş ama ya. Nasıl anlatılır ki?

Melis: Aşkolsun, tabii ki hazırlıklıydım! Bir anatomi dersi verdim ki evladıma, görsen, tıp fakültesinde hoca dersin!

Gizem: Helal olsun! Ne dedi peki?

Melis: “Bizim sınıfta bir kız ondan olmuş.”

Gizem: Bak, o günlerimi hatırladım. Kızlar kızlardan, erkekler erkek arkadaşlarından, doğru-yanlış öğreniyordu bir şeyler. Artık ebeveynler her konuyu konuşuyor çocuklarıyla genelde. Öyle de olmalı tabii ama nasıl?

Melis: İkizler “Bebek nasıl oluyor” diye sormaya başladığı anda çocuk psikoloğuna koşmuştum. O zamanlar 5 yaşındalardı sanırım. Kadın ve erkek bedenini tanıtan ve o yaştaki çocuğun algılayabileceği şekilde konuyu izah eden bir kitap önermişti bana. Beraber okumuştuk çocuklarla. Biraz daha büyüdüklerinde de Prof. Dr. Bengi Semerci’nin ‘Çocuklarımızla Cinsellik Hakkında Nasıl Konuşalım?’ kitabını almıştık. Deniz’le ben konuştum, Memo’yla babası... Peki
ya Lorin cinsellikle ilgili herhangi bir şeyi merak etmeye başladı mı?

Gizem: Henüz cinsellikle alakalı diyemem ama kendini tanımaya başlıyor diyebilirim. “Senin memelerin neden büyük, benimki ve babamınki neden küçük” gibi mini sorular... Ben de özel bölge ve mahrem konularına giriyorum yavaş yavaş. Bebeklerin annesinin karnında büyüyüp dünyaya geldiğini de biliyor mesela, leylek yalanları yok bizde.

Melis: Çok sevdiğim bir arkadaşımın iki kızı var. Bebekken, bir gün Memo’nun altını değiştiriyordum. Arkadaşım da “Kızlar koşuuun, bakın erkek cinsel organı böyle bir şey” diye bağırmıştı. Dedim “Pedagojik yaklaşımına hayran oldum gerçekten”...

Gizem: Çocuklarla bazı konuları açık açık konuşmak bize zor gelebiliyor işte. Kendi geçmiş duygularımız ve öğrendiklerimizle ilgili elbette.

Melis: Hani geçen haftaki yazımızda bahsetmiştik, ‘Çocuklarla Konuşulması Zor Meseleler’ diye bir atölye vardı. Onu düzenleyen psikologları arayıp sohbet ettim biraz. Çocuklara cinselliği nasıl anlatabileceğimize dair bazı temel bilgiler verdiler.

‘Sadece merak ettiği kadarı anlatılmalı’

Uzman psikolojik danışman Ezgi Katı ve çift-aile terapisti Özge Öztürk Birdal:

* Cinselliğin olağan bir olgu olduğunu önce yetişkin kabul etmeli, bu konuyu konuşabilmesi için çocuğa güvenli alan tanımalı. ‘Büyüyünce öğrenirsin’ demek yerine kısa, net, doğru, açık, samimi, rahat, yargılayıcı olmayan bir ses tonuyla sohbet etmeli. Cinsellik; ayıp, günah gibi kavramlarla birlikte anılmamalı, mizah unsuru yapılmamalı ve korku, utanç, suçluluk gibi duyguları uyandıracak şekilde anlatılmamalı.

*Cinsel organlar için takma isimler (kuku, pipi) yerine bilimsel isimleri kullanmalı; vulva, penis.

*Çocuk soru sorduğunda öncelikle yetişkin bu merakını paylaşmaya değer bulduğu için çocuğa teşekkür etmeli. Sonra konunun ne kadarına hâkim olduğunu anlamaya çalışmalı ve yaşına uygun cevabı, onun sorduğu kadarıyla anlatmalı. Ebeveyn yanıt vermekte zorlanıyorsa “Birlikte bakalım” diyerek güvenilir, cinsiyetçi olmayan kaynaklara başvurmalı.

*0-3 yaş: Konuşma öncesi dönemde yetişkin ‘şimdi altını değiştiriyoruz’ gibi ifadeler kullanabilir. Bu dönemde çocuğun bedenini keşfetmesi normal karşılanmalı.

*3-6 yaş: Akranlarıyla cinsel oyunlara başlayabilir, mastürbatif eylemlerde bulunabilir ve karşı cinsi merak etmeye başlayabilir. Ebeveynin bu durumları sakin karşılaması ve tabulaştırmadan anlatması gerekir. Bu yaş döneminde ayrıca sınırlar üzerine konuşulabilir. Özel bölgelerin neden özel olduğu anlatılabilir. Ancak 5 yaşa kadar cinsellik çocuğun merak ettiği kadar konuşulmalı. Bildiğinin ötesinde uyarıcı detaya girilmemeli.

*6-8 yaş: Bu yaşlarda çocuk biraz tutucu olabilir. Üreme sistemi, nitelikli çocuk edebiyatı aracılığıyla aktarılabilir.

*8-12 yaş: Ergenlik öncesi sessizlik dönemidir. Sorularını cevapladıktan sonra “Tam olarak cevap verebildim mi” diye sormak gerekebilir. Cinsiyet ve toplumsal cinsiyetle ilgili konuşulabilir. Ergenlikteki değişimlerden bahsetmek onu daha hazırlıklı hale getirebilir. Islak rüyaların ve mastürbasyonun normal olduğundan bahsedilebilir.

*12 yaş sonrası: Somut ve bilimsel ifadelere duygusal birliktelik, değer, onay kavramları eklenmeli.

*Çocukla kurulacak bu diyaloğun yanı sıra yetişkinin her zaman çocuğun beden sınırlarına saygı duyması, kendi beden sınırlarını da çocuğun fark etmesini sağlaması önemli. Aynı anda tuvalet/banyo kullanmamak, çocuğun yanında giyinmemek/soyunmamak gibi.

‘Çocuklarla Konuşması Zor Meseleler’ atölyesi cinsellik (14 Kasım), boşanma-ayrılma (21 Kasım), kayıp ve yas (28 Kasım) konularını kapsıyor. Bilgi için: (0212) 291 99 94