Ekran bağımlılığına uzaktan kontrol

Gizem: Melis, sen ikizlere ne zaman telefon aldın? Lorin’in bir değil, iki telefonu var da o yüzden soruyorum (gülüyor). Bırakmıyor bizim telefonları.

Melis: Ya sorma, biz çocukları ilkokul 4’üncü sınıfta okula yürüyerek göndermeye başlayınca vardıklarından emin olmak için bir akılsız telefon aldık önce.

Gizem: Akılsız telefon mu? Çocuklar kafanıza atmadı mı?

Melis: Sonra fark ettik ki bütün arkadaşlarında telefon var ve hepsi WhatsApp’tan birbirleriyle yazışıyor. Bizimkiler bunu görünce akıllı telefon diye tutturdu. Biz de ortaokul öncesi akıllı telefon tuzağına düştük. Oysa uzmanlar liseden önce kesinlikle akıllı telefon almamalısınız diyor.

Gizem: Lise mi? Teknoloji çağında lise geç değil mi ya? Herkeste olan bir şeyden mahrum etmek de çok doğru gelmiyor bana. Ama ekran konusundaki endişelere hak veriyorum. Ben de çok zorlanıyorum. Nasıl yönettiniz peki durumu?

Melis: Önce yönetemedik. Hele Memo, pandemi döneminde bilgisayar oyunlarına çok alışmıştı. Bir de YouTube’dan video izlemeye... Bunu mobil olarak yapabildiğini görünce telefonuna âşık oldu. Her an elindeydi telefon yazın. Sonunda ben delirdim. Ferhat’la konuşup birtakım önlemler aldık.

Gizem: O önlemlere benim şimdiden ihtiyacım var. Tablet aldık biz Lorin’e... Zekâ geliştiren oyunlar oynasın, bizim telefonumuzu bıraksın, YouTube Kids’de de ona göre içerikler var nasılsa diye ama hayal ettiğimiz gibi olmadı. Okul sonrası eve “Tableeeet” diye koşuyor. Onun şarjı bitince telefon istiyor. Telefon çalınca meşgule verip “Kimse aramadı ki...” diye yalan bile söylüyor! Süre koydum, sınır koydum ama her süre bitiminde ağlama krizi başlıyor.

Melis: Çocuk psikoloğuyla konuştum. Çocuğun dijital dünyasında iki önemli konu olduğunu söyledi. Biri süre, ikincisi de doğru içerik. Çocuk sosyalleşmek ya da eğitim için bilgisayarı, telefonu ya da tableti kullanıyorsa bu kötü bir şey değilmiş. Biz de şunları yaptık: İlk olarak YouTube’u sadece YouTube Kids izleyebileceği şekilde ayarladı Ferhat her cihazda. Orada çok güzel bilim kanalları var. Memo’nun fen dersine ilgisi arttı resmen.

Gizem: Düzgün kullanıldığında faydaları var elbette ama çocuklar resmen sınır kabul etmeyen varlıklar... Dijital platformlarda ve sosyal medyada ne yapıyorsunuz?

Melis: Dijital platformlarda yaş sınırı koydu. İkisinin de kendi hesapları var artık. Sosyal medya zinhar yasak. TikTok filan açmalarına müsaade etmedik. Sosyal medya yabancıların çocuklarımızla çok kolay iletişime geçebileceği ve bizim yöneteme-
yeceğimiz tehlikeli bir alan.

Gizem: Doğru. Dışardaki kötü niyetli insan bir anda evinin içinde, çocuğunun odasında oluveriyor. Ürperiyorum. Peki, süre bittiğinde “Tamam annecim” deyip kapatıyorlar mı ekranı mesela (gülüyor)?

Melis: O sınır meselesini şöyle hallettik: Google, Android cihazlarda ebeveyn kontrolü için Family Link diye bir sistem kurmuş. Bunu kullanarak süre dahil çocuğun tüm telefon kullanım ayarlarını kendi ekranından yapabiliyorsun. IOS programı kullanan cihazların da kendi ebeveyn kontrolü sistemi var. Ayarlar bölümüne girerek süre ve
içerik kontrolü yapılabiliyor.
Ferhat da süreyi kendi telefonundan kontrol ediyor.

Gizem: Vay! Elinden telefonu, tableti çekme derdi yok. Bire bir müdahale etmiyorsun çocuğun elindekine şeye. Müthiş...

Melis: Onlara her gün
1 saat süre veriyor. Ödevleri bitince “Baba 15 dakika açar mısın” diye pazarlık yapabiliyorlar. Bazen 5 dakika ek süre için 15 dakika pazarlık yaşanıyor evde. Bir çeşit ödül olarak da kullanıyor Ferhat bunu. Mesela odalarını toplarlarsa 15 dakika daha açıyor.

Gizem: Lütfen çocuklarınızı ödülle cezalandırmayın Melisçiğim (gülüyor). Bayılıyorum bu ebeveynlere yönelik üstten üstten verilen ültimatomlara. Çocuk okula gidiyor ve acil durumda ulaşabilmem için telefon artık şart. Hele ki İstanbul gibi şehirlerde... Liseden önce bir çocuğun telefonsuz kalması da hiçbir açıdan mantıklı gelmiyor bana. Ama bu sizin süre yönetimi muhteşemmiş, etrafımdaki tüm çocuklu arkadaşlarıma tavsiye edeceğim...