Çocuklarımız bize karşı da zorbalaşmasın

Melis: Giderek daha çok çocuğun anne-babasına karşı zorbaca davranışlarına şahit oluyorum. Geçenlerde bir arkadaşımın
11 yaşındaki oğlu çok sinirlendiği için annesine küfredip itti, gözlerime inanamadım.

Gizem: Ah! Ne yaptı peki arkadaşın?

Melis: Mutfakta yığıldı kaldı. “Bu iş nereye gidiyor” diye hayıflandı bir süre. Fakat sonra kalkıp onların yemeğini hazırlamaya girişti, “Oğlum mutfağa gel, yemeğini ye hadi” noktasına geldi iş. Çocuğun yaptığı şeyin hiçbir yaptırımı olmadı. Bana göre bu davranışın tekrarlanması kaçınılmaz artık.

Gizem: Çocukların bu davranışlarının altında başka sebepler oluyor sanırım. Yani mesele dönüp dolaşıp aileye geliyor. Çocuk doğuyor ve insanlar başlıyor: “O bir birey, onun da hakları var...” Bana sorarsan o bir can. Onu korumak, ihtiyaçlarını karşılamak benim görevim. Fakat kimse kusura bakmasın, altına yapan birey olamaz!

Melis: Ha ha ha... Pek çok çocuk dünya onun etrafında dönüyor sanıyor. Televizyonda sadece çizgi film açılabiliyor. Gezmeye sadece onun istediği yerlere gidiliyor. Onun seçtiği yemekler pişiyor... Bu da zorbalık! Hayatlarımızı domine ediyor yer cüceleri!

Gizem: Misal biz abimlerle ailece tatil yaptık. 7 yaşındaki yeğenim Rüzgar her sabah “Denize gitmek istemiyorum” diye olay çıkardı. “Annen ve baban bütün sene çalışıyor. Dinlenmek onların da hakkı. Uyum sağlamalısın” dediğimde küçük bir sinir krizi yaşandı... Çocukların haklarına saygı gösterilmesini anlıyor ve destekliyorum ancak onların çocuk, bizlerin ebeveyn olduğu unutulmamalı. Bir psikolog arkadaşım “Sen annesisin, arkadaş olamazsınız. Sınırlar çok önemli” demişti.

Melis: Bence ebeveyn ebeveyndir ve çocuğun iyiliği için kurallar koymalı ve uygulanmasını sağlamalıdır. Bir çocuk psikoloğu bana “Çocuk su gibidir, çevrelemezsen akıp gider” demişti.

Gizem: Bence bunun adı, ekip arkadaşımız Gülay’ın (Barbaros Altan) söylediği gibi: ‘Demokrasi zehirlenmesi!’

Melis: Bak bu konuda uzman klinik psikolog Açelya Şahin neler öneriyor bizlere...

KURALLAR VE SINIRLAR ÖNEMLİ

Uzman klinik psikolog Açelya Şahin Fırat

İlk yıllarda kural ve sınırları doğru oturtmak, kuralların takibinde tutarlı ve kararlı olmak önemli. İlk yıllarda kural ve sınırları önemsemeyen ailelerin çocukları ileri yaşlarda daha çok karşı gelme davranışı gösterebiliyor ve okulda kurallara uymakta zorlanabiliyor.

Çocuklarımızın ‘ihtiyaçlarını’ karşılamakla yükümlü olduğumuzu ama her istediklerini yerine getiremeyeceğimizi aklımızda tutmakta fayda var. Tüm isteklerini tam o anda almaya alışan çocuklar hayal kırıklığını tolere etmekte zorlanabiliyor.

İyi anne-baba olma hedefiyle her daim çocuğu memnun etme çabasında olmamak da önemli. Çocuğun var olan koşullarda mutlu olabilme kapasitesini geliştirmesi hayata hazır olmasını sağlar.

Tüm duygularını sözel olarak dile getirebilmeleri için bu konuda onlara model olmamız, duygularımızı sağlıklı şekilde ifade etmekten kaçınmamamız önemli.

Çocuk öfkelenip aileye zorbaca davrandığında ‘el arttırmaktan’ kaçınmakta fayda var. Tehditkâr olmak, olumsuz model olmaktır. Tepkisi kurallara yönelikse bunun değişmeyeceğini söyleyebiliriz.