Çevrimiçi etkinlik araştırması: En büyük engel fiyatlar

Tam bir yıldır pandemi gerçekleriyle yaşıyoruz. Bir arada olmamızı gerektiren birçok ‘görüşme’ küçücük ekranlara sığdı. Sosyalleşme de, toplantılar da, kültür-sanata erişim de... Belki pek çoğumuz bu süreçte bir konseri, tiyatro oyununu evimizde, çevrimiçi izledik, bir sergiyi ‘sanal’ olarak gezdik. Bu durum tüm dünya için çok yeni bir tecrübe.

‘Sanatçıların enerjisi düşük’

Hürriyet Ekler olarak çevrimiçi etkinliklere katılım ve bunun kültür-sanat tüketicisi üzerindeki etkisini ölçebilmek, değerlendirebilmek ve sektörün merak ettiklerine cevap verebilmek için araştırma şirketi Twentify ile işbirliği yaptık. Türkiye’yi temsil eden binden fazla kişiye sorular sorduk; etkinliklere katılım durumlarını, bu etkinliklerden beklentilerini irdeledik.

Araştırmamıza katılanların sadece yüzde 12’si geçen bir sene içinde çevrimiçi bir etkinliğe katıldığını ifade etti. Çevrimiçi etkinliklere katılımda cinsiyet ve yaş açısından anlamlı farklar yok. Fakat kültür-sanat tüketiminin sosyoekonomik durum ve genel kültür ilgisiyle güçlü bir bağı var. Örneğin, daha fazla ücretli çevrimiçi servis üyeliği olanların bu etkinliklere katılma oranı yükseliyor. Hiçbir ödemeli servis kullanmayanların sadece yüzde 4’ü çevrimiçi etkinliklere katılırken 3 ve daha fazla servis üyeliği olanlarda bu oran yüzde 27’ye kadar çıkıyor.

Sahneye çıkan sanatçılar ve bilet fiyatları karar verme kriterlerinin başında geliyor. Ancak şimdiye dek bir kez bile biletli bir etkinliğe katılmış olanlarda, fiyat, karar aşamasında önemini kaybediyor. İzleme kalitesi önem kazanıyor.

Etkinliklerle ilgili rahatsızlıklara gelirsek... Bu konu başlığı altında öne çıkan ilk sonuç aslında pandemi gerçeklerinin bizim üzerimizdeki etkisinin bir tezahürü. Çünkü katılımcıların yüzde 54’ü bu etkinliklerin ‘fiziksel ortamın verdiği hissi ya da heyecanı vermemesinden’ şikâyetçi. Bu durumun farklı yansımaları da var. Örneğin, sanatçıların ekrandaki enerjilerini düşük bulanların oranı yüzde 15.

Belirttiğimiz gibi bu etkinliklerle ilgili önemli şikayetlerden biri de bilet fiyatları. Araştırmaya katılanların yüzde 58’i bilet fiyatlarını çevrimiçi katıldıkları bir etkinlik için yüksek bulduklarını belirtiyor. Biz de etkinlik düzenleyen kurumlarla araştırma sonuçlarını paylaştık. Ancak çoğundan yorum alamadık. Yine de bazılarıın fiyat politikaları üzerinde çalışmalar yaptığına dair işaretler var.

Kısıtlamalar bitse bile...

Araştırmanın ilginç sonuçlarından biriyse kısıtlamalar sona erse bile bu etkinliklerin devam edebileceği... Belki de hibrit bir model karşımıza çıkacak. Örneğin, dileyenler bir konseri yerinde takip ederken kimileri de internet üzerinden izleyecekler.

Yüzde 12’lik katılım ilk bakışta düşük gelebilir ama TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre ülkemizde 18-44 yaş arasında yaklaşık 35 milyon kişi yaşıyor. Yüzde 12’lik oranı 4 milyona yaklaşan bu grubun talepleri dikkate alınmalı.

PANDEMİ SONRASI TAŞLAR YERİNE OTURACAK
Tolga Akyıldız, Hürriyet müzik yazarı

Çevrimiçi konser algısı ve katılım davranışının pandemi kaynaklı sosyal bir travmadan kaynaklanıyor olması doğal gelişim sürecini değiştirdi. Diğer bir deyişle, bu algı ve davranışın pandemi ve travma sonrası stres geçtiği zaman çok farklı olabileceğini düşünüyorum.

Araştırma çevrimiçi bilet fiyatlarının gözden geçirilmesi, abonelik ve üyelik paket sisteminin geliştirilmesi, ucuz toplu bilet satışı gibi çözümlerin katılımı arttıracağını gösteriyor.

Öte yandan çeşitli markaların önemli sayılabilecek prodüksiyon bütçeleriyle ücretsiz konser yayınları yapması da tıpkı belediyelerin halk konserlerinin biletli konserlere vurduğu darbede olduğu gibi ‘çevrimiçi konsere ücretsiz ulaşılabilir’ algısını kuvvetlendiriyor. Konserlerin en çok izlendiği ilk dört platform da bu tezi doğruluyor. Pandemi sonrası konserler hibrit hale geldiğinde taşların yerli yerine oturacağına inanıyorum.

Gelecekte fiziksel konserlerle eşzamanlı yayımlanacak çevrimiçi uzantılar, farklı şehirlerde yaşayanlara ya da tükenen biletlere merhem olup yeni bir gelir modeli oluşturacak. Hologram ve VR teknolojilerinin ucuzlamasıyla gelişecek modellerse ilgiyi arttıracak.

Sosyal medya platformları üzerinden yapılan konserlerin bir sonucu olarak genç tüketicinin interaktiviteye (eşzamanlı katılımcı sohbeti) de önem verdiğini görüyoruz. Bu parametrenin araştırma odağında olmayan 18 yaşının altındaki katılımcılar için çok daha önemli olduğunu da ayrıca belirtmek isterim.

Katılımcı profili ortalama yaş tablosu.

DENEYİM YAŞAMAK İSTİYORUZ
Can Kablan, Twentify Müşteri Direktörü

Toplum olarak kültür-sanat etkinliklerine, sanata erişimden çok bir aktivite olarak bakıyoruz. Bu etkinliklere bir deneyim yaşama motivasyonuyla yaklaşıyoruz. Bu nedenle etkinliğin yapıldığı mekânların, yer alan sanatçıların ve diğer imkânların bize unutulmayacak bir deneyim yaşatmasını istiyoruz. Sanatçının ismine, popülerliğine ya da etkinliğin gerçekleşeceği mekânın imkânlarına odaklanıyoruz. Deneyim beklentisi olanlara bir TV dizisinden farklılaşacak şekilde bir kültür-sanat deneyimi sunmak gerekir. Kültür-sanat etkinliklerine ilgiyi arttırmak için teknolojiyi kullanarak katılımcı için unutulmayacak bir deneyim yaratmak önemli.

Katılımcıların yüzde 12’si geçen bir sene içinde çevrimiçi bir tiyatro, konser veya gösteriye katıldı.

HAYATTA KALMALARI İÇİN DESTEK LAZIM
Bahar Çuhadar, Hürriyet tiyatro yazarı

Pandeminin başında tiyatrolar için dijital gösterimlerin çare olabileceğine inanmamıştım. Sürecin uzamasıyla tiyatroların önemli kısmı dijital alternatifleri zorlamaya başladı. Sıkı tiyatro takipçilerinin kimi ekrandan ‘tiyatro tadı’ alamadığını söylerken bir kısmı da tiyatro özlemini giderebildiği için “Hiç yoktan iyidir” duygusundaydı. Araştırmanın sonuçları, seyircinin dijital etkinliklere ‘şimdi ve burada’ olma hissini duymadıkları için mesafeli baktıklarını gösteriyor en çok. Bu, anlaşılır. Ama bağımsız sanat kurumlarının yaşamaya devam edebilmek için desteğe ihtiyacı olduğunu da unutmayalım. 

Çevrimiçi etkinliklere katılımda...

SALGINDAN SONRA FİYATLAR DÜŞECEK
Murat Temel, tiyatrolar.com.tr kurucusu

Araştırma sonuçlarını tahmin edebilirdim. Benim gördüğüm kadarıyla fiyatlar her kurum için 20-25 lira aralığında. Pahalı olduğunu düşünmüyorum. Yine de böyle bir sonuç olabilir. Bence pandemi bitince fiyatlar düşer.

Tiyatro özelinde konuşursak, dijital olarak pek sevildiğini söyleyemeyiz. Tiyatro, tiyatroda izlenir. Ancak biz 2017’de oyunları kaydetmeye başladık. İnsanlar salgında dijital dünyaya alıştı. Pandemi sonrasında hibrit formların yaygınlaşacağını düşünüyorum. Buna özel içerikler de olacaktır. Bu da her paydaş için yeni bir gelir kaynağı yaratacak.

Çevrimiçi etkinlik izlenen cihazlar