Cebinizdeki tur rehberi! Sanatçılar anlatsın siz keşfedin

Kökeni Antik Yunan’a uzanan heykel

Boğa Heykeli

Bahariye turunun ilk durağı Boğa Heykeli... Asıl ismi ‘Tokuşan Boğa Heykeli’. Kadıköy’e gelişi 20’nci yüzyılın ortalarını bulsa da figürün kökenleri Antik Yunan’a kadar uzanıyor. Boğa heykelinin Türkiye’ye gelişine ilişkin iki farklı anlatı var. İlki Napolyon tarafından Milletlerarası Paris Sanayi Sergisi’ne davet edilen Sultan Abdülaziz’in bu eseri 23 başka heykelle birlikte heykeltıraş Isidore Bonheur’dan sipariş ettiği yönünde. Diğer rivayetse Almanya’nın, savaş ganimeti olarak Fransa’dan aldığı heykeli I. Dünya Savaşı’nın son yıllarında Osmanlı-Almanya dostluğunun bir simgesi olarak hediye ettiği. Altıyol’daki yerine 1980’li yılların sonlarında yerleştirilmiş.

Eski ahşap mimarinin tek örneği

Kadıköy Rum Ortodoks Metropolitliği

Süreyya Operası’na komşu olan binanın şimdiki yerinde 1900’lü yılların başında ahşap bir köşk varmış. Köşkün haremlik bölümü ‘V. Germanos’ isimli Rum Patriği tarafından satın alınarak Kadıköy Rum Cemaati’ne bağışlanmış. Kadıköy Metropolitliği, caddedeki ahşap konakların günümüze ulaşan tek örneği... Bina 1978’de İstanbullu mimarlar Aristidi Pasadeos ve Vasilios Vingas denetiminde önemli bir tamirat geçirmiş. Osmanağa Mahallesi’ndeki yapı halen Kadıköy’de yaşayan Rumların dini yönetim merkezi olarak kullanılıyor.

İlk müdürü Nâzım Hikmet’in babasıydı

Süreyya Operası

Süreyya Paşa olarak da bilinen Süreyya İlmen tarafından yaptırılan Süreyya Operası, Bahariye Caddesi’nde 6 Mart 1927’de açıldı. Giriş bölümü Paris’teki Champs-Elysees Tiyatrosu’ndan örnek alınan binanın inşası Ermeni mimar Keğam Kavafyan tarafından yapılmış. Yapının ön cephesinde ve salonunda bulunan heykelleri İhsan Özsoy, tavandaki freskleriyse Rus ressam Sergey Kalmykov yapmış. Bina, 1930’lardaki değişikliklerle sinema olarak da faaliyet göstermiş. Sinemanın ilk müdürüyse Nâzım Hikmet’in babası Hikmet Nâzım Bey.

Afife Jale’nin ilk kez sahneye çıktığı yer

Rexx Sineması

Boğa Heykeli gibi Kadıköy’ün en bilinen noktalarından biri de Caferağa Mahallesi’ndeki Rexx Sineması... Yaklaşık 150 yıl önce Apollon Tiyatrosu olarak anılıyordu. Bu, aynı zamanda Kadıköy’de varlığı bilinen en eski tiyatro. Kadıköy Rum Cemaati tarafından Banker Zani Stefanos Skilitçis’in bağışladığı arsaya 19’uncu yüzyılın sonlarında inşa edilmiş. Rus Yahudisi Siroçkin tarafından işletilirken ‘Şark’ adıyla bilinen sinema 1922’de isim değiştirerek Hale Sineması oldu. 1960’ta büyük ölçüde yıkılan bina bir yıl sonra bugünkü halini ve ismini aldı. Afife Jale’nin ilk kez sahneye çıktığı yer de burasıydı.

Bizans sarayının yerini alan kilise

Surp Levon Ermeni Kilisesi

Bugün kilisenin olduğu arazide daha önce Bizans İmparatoru III. Konstantin’in bir sarayı bulunuyormuş. 1890’da ahşap malzeme ile şapel olarak inşa edilen kilise ihtiyacı karşılayamadığı için 1911’de Mimar Boğos Makartar tarafından daha büyük olarak yeniden inşa edilmiş. Osmanağa Mahallesi’ndeki kilise Anadolu Yakası’nda kurulu tek Ermeni Katolik Kilisesi. En önemli detayı çan kulesi. Kulenin üzerinde Hıristiyanlarca bilgelik sembolü olarak kabul edilen horoz figürü bulunuyor.

Bugün sadece kalıntıları var

Köçeoğlu Hamamı

Köçeoğlu ailesinin kökleri Artvin’e dayanıyor. 19’uncu yüzyılın başlarında İstanbul’a gelen Andon Köçeoğlu’nun oğlu Agop Köçeoğlu, Galata’daki Köçeoğlu İş Hanı’ndan İstiklal Caddesi’ndeki Atlas Sineması olarak bilinen binaya kadar birçok yapının yapılmasını sağlamış. Kadıköy Caferağa’daki Köçeoğlu Hamamı da bunlardan biri. 1840’ta tamamlanan ve varlığını 20’nci yüzyılın ortalarına kadar sürdürmeyi başaran yapının bugün sadece kalıntıları ayakta.

Pendik’ten duyulan çanın sesi

Ayia Triada Rum Kilisesi

19’uncu yüzyılın ikinci yarısında, Kadıköy’ün merkezindeki Rum nüfusunun artmasıyla semtteki kiliseler yetersiz kalmış. Bu nedenle bu kilise 1875’te inşa edilmiş. Ahşap kilise 20 yıl içinde tekrar yetersiz kalınca Sultan II. Abdülhamit’ten izin alınarak yeniden inşa edilmiş ve 1902’de ibadete açılmış. Yeni kilisenin planlarıysa Y. Zahariadis ve Velisarios Makropulos tarafından yapılmış. Bahariye Caddesi’ndeki kilisenin kubbesi ve iki çan kulesi günümüzde de denizyoluyla Kadıköy’e yaklaşırken görülebiliyor. Bir rivayete göre çanların sesi o kadar güçlüymüş ki bir zamanlar ta Pendik’ten duyulurmuş.

Kız mektebinden kültür merkezine

Nâzım Hikmet Kültür Merkezi (Anarat Hığutyun Ermeni Okulu)

Osmanağa Mahallesi’ndeki bu bina kültür merkezi olmadan önce Anarat Hığutyun Ermeni Okulu olarak biliniyordu. Binanın 1902’de yapıldığı tahmin ediliyor. 19’uncu yüzyılda kız öğrencilere eğitim vermek amacıyla kurulan Anarat Hığutyun Rahibeler Birliği tarafından inşa ettirilmiş. Okulun benzerleri Beyoğlu, Samatya ve Pangaltı’da da açılmış. Zamanla karma eğitime geçen okulun 1961-1964 arasında 104 öğrencisi olduğu biliniyor. 2004’te Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’ne kiralandı.

Hikâyeleri seslendiren sanatçılar
Hayko Cepkin, Ece Dizdar, Ceyl’an Ertem, Mahir Günşıray, Nejat İşler, Ercan Kesal, Yekta Kopan, Lale Mansur, Songül Öden, Tülin Özen, Tilbe Saran ve Serra Yılmaz.

Gül bahçesiydi gülen çocuklar bahçesi oldu

Caferağa Spor Salonu

‘Yorgo’nun gül bahçesi’ olarak bilinen arazi, vârisi olmaması nedeniyle Cumhuriyet’in ilk yıllarında emlak-ı metruke (kimseye ait olmayan) ilan edilmiş. Arazideki bina bir dönem Kadıköy Adliyesi olarak kullanılmış. Geri kalanıysa çocukların oyun bahçesi olmuş... Araziyi 1980’li yılların sonunda Fenerbahçeli birkaç yönetici satın alarak spor salonu inşa ettirdi. 15 yıl boyunca işletilen salon daha sonra Kadıköy Belediyesi’ne devredildi. 

Balkanlar’ın en güzeliydi 

Opera Market (Opera Sineması)

Bugün Opera Çarşısı olarak hizmet veren bina 1938’de Beyoğlu’nda da sinemaları olan ve ‘Sinemacı Kadri Bey’ olarak ünlenen Kadri Cemali Sümer tarafından inşa ettirilmiş. Bahariye Caddesi’ndeki sinemanın yerinde önceden üç katlı büyük bir konak varmış. Sinemada gösterilen ilk film Nelson Eddy ve Jeanette MacDonald’ın başrolünü oynadıkları ‘Seviştiğimiz Günler’ olmuş. Kısa sürede Balkanlar’ın en güzel yapısı olarak ünlenen bina İstanbul’un sayılı buluşma noktalarından da biriymiş. Kadri Cemali Bey’in ölümüne kadar sorunsuz işletilen sinema 1976’da alışveriş merkezine dönüştürülmüş.

Bunlar da var 

* Mihmandar Tur Rehberi: Yol gösteren anlamına gelen Mihmandar; kullanıcılarına şehirleri, mekânları zengin içerikli video ve sesli anlatımlarıyla sunuyor. Mihmandar Tur Rehberi Keşifçi Paketi haftalık 29.99 lira.

* Piri Sesli Seyahat Rehberi: Piri’nin sesli yürüyüş turlarıyla, usta rehberlerin sesinden Türkiye’den sekiz şehri deneyimleyebiliyorsunuz. İstanbul’un bilinmeyen hikâyelerini usta rehber Saffet Emre Tonguç, Türkolog Ali Canip Olgunlu ve gurme Vedat Milor gibi yıldız isimlerin sesli anlatımlarıyla keşfedebilirsiniz. Önce ücretsiz olarak uygulamayı indiriyorsunuz, sonra turları 19.99 lira ödeyerek satın alabiliyorsunuz.

* Bosphorus Audio Guide: Bosphorus Audio Guide’la 32 kilometre uzunluğundaki Boğaziçi üzerinde toplamda 40 dakikalık bir ses kaydıyla
35’ten fazla başlıkta İstanbul Boğazı hakkında bilgi sahibi olabiliyorsunuz.

İstanbul ile yetinmeyin!

* Avanos Akıllı Seyahat Rehberi: Avanos Akıllı Seyahat Rehberi sizi Avanos’u keşfetmeye davet ediyor. Akıllı haritalar kullanarak size önerilen konumlarla aranızdaki mesafeyi öğrenip turistik yerleri ziyaret edebilirsiniz.

* Antalya Seyahat Rehberi: Kaybolmadan, Antalya’daki dört farklı güzergâhı gezmek ipuçları sunan bir uygulama. Çevrimdışı kullanabileceğiniz bu rehber, turistik çekim merkezlerinin yanı sıra size otel, restoran, müze de öneriyor.

* Visit Trabzon: Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından hazırlanan uygulama şehrin doğal güzelliklerini, tarihi merkezlerini ve o tarihte düzenlenen etkinlikleri gösteriyor.

* Ankara Asist Mobile: Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle çalışan uygulama, etrafınızdaki müze ve tarihi mekânlar hakkında sesli rehberlik hizmeti veriyor.