Bitkiler içeri, stres dışarı

Bitkiler sıkıcı bir alanı davetkâr hale getirmenin en güzel yolu. Eğer siz de evinize biraz hayat katmak isterseniz ilkbaharda çok daha fazla türde ve renkte çiçeğe kolayca ulaşabilirsiniz. Ancak bitki bakımı kolay görünen, aslında çok özveri isteyen bir hobi. Bu yüzden konuyla ilgili bilgi sahibi olmak gerek. ‘Bitkilievim’ adlı Instagram hesabının sahibi, bitki bakım uzmanı Naz Irmak Saf ile peyzaj mimarı ve bitki stilisti Selen Okan Tanyeri evde bitki yetiştirmenin inceliklerini anlattı. Klinik psikolog Deniz Kayhan Arda ise bitkilerin iyileştirici gücünden bahsetti.

Her türün kendine has bakımı ve rutini var

Naz Irmak Saf, bitki bakım uzmanı
(@bitkilievim)

◊ Evimizin yönünü, aldığı gün ışığı miktarını, ortamdaki nem yüzdesini, ortam sıcaklığını önceden bilirsek evde hangi tür bitkiye bakabileceğimizi daha kolay belirleyebiliriz.
◊ İç mekân bitkilerine ilk kez bakım sağlayacaksak bahar mevsimi çok uygun. Kışın internetten satın alınan bitkiler sıcaklığın sıfırın altında olması ve kargolardaki saklama koşulları nedeniyle bize hasarlı ulaşabiliyor.
◊ Eğer yeşil yapraklı bitkiler yetiştirmek istiyorsak monstera, calathea, alocasia ve caladium türleri tercih edilebilir. Çiçek açanlardan camgüzeli, sardunya, Bodrum papatyası, zinya çiçeği, karanfil ve gül de eve uygun.
◊ Her türün kendine has bir bakım rutini ve isteği var. Örneğin orkide bir ‘airplant’ üyesidir. Yani bir hava bitkisidir. Bakımı için ışık, nem ve hava üçlüsü çok önemli. Orkideye ‘pencere önü çiçeği’ denmesinin sebebi gün ışığından bolca beslenmek istemesinden kaynaklanır. Evlerimizin en nemli odalarından biri mutfaktır. Bu nedenle onlara mutfakta pencere önünde yer açabiliriz.
◊ Toprak dibine ya parmağınızı batırın ya da tahta bir çubuk. Eğer herhangi bir nem, serinlik hissetmiyorsanız yani toprak kuruysa bitkiyi sulayabilirsiniz. Toprak yüzeyi eşit sulanmalı ve saksı altından su çıkışı gözlenmeli.
◊ Bitkinin gelişim durumuna göre toprak ya da saksı değişimine gidebiliriz. Bunun için genellikle bahar döngüleri tercih edilir.
◊ Bitkide sararma, gelişimde gerileme, formda bozukluk gibi durumlar varsa budama işlemi yapılabilir. Sararan ve kuruyan yapraklar bitki üzerinden mutlaka temizlenmeli. Böylelikle bitki enerjisini daha sağlıklı yönetecektir.
◊ Patili dostlarımız için toksik olan bitki türleri: Monstera türleri, aloe vera, kılıç çiçeği, flamingo çiçeği, difenbahya türleriyle dracaena marginata, kalanchoe ve spathiphyllum.

***Bitkinin gelişim durumuna göre toprak ya da saksı değişimine gidebiliriz. Bunun için genelde bahar döngüleri tercih edilir.***

‘Hepsinin dilinden anlamalısınız’

Selen Okan Tanyeri, peyzaj mimarı ve bitki stilisti

◊ Bitkilerin isteklerini duymayı reddederseniz belli bir süre sonra yeşilden sarıya, çiçekliden kuru dallara dönüşebilirler. Bunu önlemek için hepsinin dilinden anlamalı, bitkimizin kimliğini doğru analiz etmeliyiz.
◊ Bu sezon soğanlı bitkiler çok popüler. Sonbahar döneminde soğanları toprağa dikilen lale, sümbül, Arap sümbülü gibi türler bahar günlerinde çiçeklenir. Bitki soğanlarını dikmek için geç kaldıysanız merak etmeyin. Çevrenizdeki fidanlıklardan, çiçek marketlerinden saksı içinde çiçekli olanları satın alabilirsiniz. Bahçede çiçek tarhlarına, pencere önlerine, evin girişine veya balkona yerleştirebilirsiniz.
◊ Evin her yerinde bitki yetiştirebiliriz. Nem ve ışık isteklerine dikkat etmek yeterli. Duvardan sallanan bir bitki arıyorsanız aşkmerdiveni, kurdele çiçeği listenizde olmalı. Orta boylu bitkilerden kuşkonmaz, barış çiçeği, kılıç bitkisi, anthorium, dua çiçeği gibi türler seçilebilir. Boylu bir bitki içinse devetabanı, benjamin, difenbahya, areka palmiyesi, starliçe, monstera ideal seçimler arasında. Bitki yetiştiriciliğinden biraz uzak olanlar bakımı kolay kaktüs, sukulent türlerini tercih edebilir.

Sorunlarla mücadelede doğal yöntemler

Bitkilerin hasta ve mutsuz olduklarını yapraklarının sararmasından, dökülmesinden ve soluk bir renk almasından hemen anlarız. Herhangi bir hastalıkla karşılaştığınız zaman tedavi için doğal yöntemler tercih edilebilir:
◊ Orkideler için: 500 ml kavanoza 6-7 diş sarımsak ve su koyup ağzı kapalı şekilde bir gün bekletin. Sarımsakları süzüp suyun içine aspirin atın. Özellikle menekşe, orkide gibi çiçekli türlerin toprağını bununla suladığınızda hem bitkiyi canlandırıyor hem de sinekleri uzaklaştırıyor.
◊ Yaprak bitkileri için: 2 ölçek neem yağı, 2 ölçek arapsabunu veya zeytinyağlı sabunu 5 ölçek tütünle karıştırıp kahverengi olana kadar dinlendirin. Bu karışıma 20 ölçek su ekledikten sonra 6-12 saat bekletin. Ardından püskürterek uygulayabilirsiniz.
◊ Çiçekli bitkiler için: Muz kabukları, kuru yumurta kabuğu ve içtiğiniz filtre kahve atığını 750 ml kavanoza koyup içine su katın. Yaklaşık
10-15 gün beklettikten sonra el blender’ıyla iyice karıştırın. Sonra bitkinizin toprağına katabilirsiniz.

‘Olumsuz duyguları azaltır, zihinsel refahı destekler’

Deniz Kayhan Arda, klinik psikolog

◊ Çeşitli ülkelerde yapılan birçok çalışmada elde edilen sonuçlar iç mekân bitkilerinin insanlar üzerinde sakinleştirici ve rahatlatıcı etkisi olduğunu, stresi ve olumsuz duyguları azalttığını ve zihinsel refahı desteklediğini gösteriyor.
◊ International Journal of Environmental Research and Public Health (Uluslararası Çevre Araştırmaları ve Halk Sağlığı) dergisinde 2013’te yayımlanan bir araştırmaya göre bitkilerle etkileşim stres hormonu olarak bilinen kortizolün seviyesini azaltıyor. 2011 tarihli bir başka çalışma iç mekân bitkilerinin insan fizyolojisi üzerinde olumlu etkileri olduğunu ve psikolojik tepkileri iyileştirdiğini gösteriyor. Geçen yıl yapılan 42 çalışmanın incelemesi, iç mekân bitkilerinin zihinsel ve fiziksel sağlığı iyileştirebileceğini gösteriyor.
◊ İnsanın hayatında ilgi duyduğu uğraşlarının olması onu tekdüzelikten uzaklaştırır. Rahatlamasını sağlar ve bireyin yaşamını zenginleştirebilir.