4 yaş sendromuna ne iyi gelir?

Gizem: Melis, yandım bittim, yetiş!

Melis: Ne oldu yahu?

Gizem: 4 yaş sendromuyla sınanıyorum... Uzmanlar “Buna sendrom demeyin, çocukları etiketlemeyin” diyor ama ben uzman olmadığıma göre gayet etiketleyebilirim. Çocuğumu tanıyamıyorum, bütün huyu değişti. Baş edemiyorum...

Melis: E tabii, kişiliği gelişiyor. Bak, altına da yapmıyor artık, sen de birey olduğunu kabullenebilirsin yavaş yavaş (gülüyor). Ama kabul ediyorum, zor bir dönem. Neler oluyor, anlatsana biraz.

Gizem: “Hadi yarını planlayalım” diyorum misal, anlatıyorum neler yapacağımızı. “Şöyle bir plan yapalım anne, ne dersin” diye bambaşka isteklerle geliyor. Hiçbir şeyi ama hiçbir şeyi kabul ettiremiyorum. Hayır, bir de güven geldi, acayip yaramazlaştı. Bugüne kadar bir kere düşmeyen çocuk düz duvara tırmanır, koltuklarda zıplar oldu. 2 yaştaki ağlama ve öfke nöbetleri geri döndü. Asla sakinleşmiyor. Bildiğim tüm teknikleri uygulamama rağmen önüne geçemiyorum. Geçen gün sokakta çığlıklarla fırının önünde yere yattı ve kalkmadı. O kadar delirdim ki, “Kal burada” deyip yürümeye devam ettim. Gelir zannettim, gelmedi. İnanabiliyor musun, gelmedi!

Melis: İnanabiliyorum (gülüyor).

Gizem: Dolmuşta tuttu bir kere krizi, küçücük bir sarı dolmuş. İnsanlardan dilediğim özürleri sana anlatamam. 3 yaş ne kadar güzeldi ya, altın çağda yaşıyormuşum meğer.

Melis: Şimdi bir de bunu çarpı 2 düşün! İkizler 4 yaşındayken bir gün bir AVM’ye gittik, bizim Özgür (Gözler) de geldi. Oyun alanına girdik. Bir noktada acıktılar ve uykuları geldi. Dedim ki “Burada yemek yedirip hemen eve gidelim” ama geç kalmışım. Deniz, Özgür’ün ağzında sakız görünce “Ben de istiyorum” dedi. Özgür “Naneli mi karpuzlu mu istersin” diye sordu. Deniz “Kavunlu istiyorum” dedi. “Kavunlu yok Denizcim” dedi Özgür. Ve o an işler karıştı. Kız çığlık çığlığa kendini yere attı. Biz onu sakinleştirmeye çalışırken, ağlayanın ilgi gördüğünü fark eden Mehmet de çığlığı bastı. Asla susmuyorlar, herkes bize bakıyor. Çaresiziz. “Üzgünsünüz, anlıyorum, ben yanınızdayım” deyip başka bir şey yapmadan bekledim bir süre. Sonunda sustular. Ama bizim için ciddi bir travma oldu o gün.

Gizem: Bu durumda kalan o kadar çok anne var ki… Bütün anneler acıyan gözlerle birbirine bakıyor. Herkes biliyor ki yapacak bir şey yok...

Melis: Ben o dönemde çocuk psikoloğuna sormuştum. Yine duygusunu anladığını göstermek için aynalama tekniğini kullanmamı, pozitif iletişim kurmamı ve cezadan kaçınmamı tavsiye etmişti. Ama burada bence en önemlisi, bu krizlerde senin sakin kalman. Çocuğa karşı sabırlı davranabilmek için kendine özel alanlar yaratman lazım.

Gizem: Tamam, o halde ben hiçbir şey yaşanmamışçasına masaja gidiyorum, görüşürüz (gülüyor).

‘Kurabiyeyi yerken dağıldı diye olay çıkarabilir’

Neslihan Gülten-Çocuk ve ergenlerle çalışan klinik psikolog

* 4 yaş benlik imgesinin geliştiği, yapabilmenin ve yapamamanın hayatın merkezine konduğu bir yaş. Burada davranışa değil, duyguya odaklanmamız gerekiyor. ‘Kırık kurabiye sendromu’ dediğimiz bir şey var. Kurabiyeyi yerken ağzında dağıldı diye de olay çıkarabilir.

* Ebeveynin burada yapabileceği şey, öncelikle duygusunu anladığını çocuğa göstermek. “Sana ‘hayır’ dediğimde bana çok gıcık oluyorsun” gibi…

* Bir de arzularına fantezilerle cevap verme yöntemi var. “Ben bir çikolata daha yiyeceğim” diye tutturunca “Ya evet, duşa girelim, açalım musluğu, şırıl şırıl çikolatalar aksın, ne güzel olurdu” diyebilirsiniz. “Arzunu anlıyorum ama isteğin en az bunun kadar ütopik” demek bu. 

* Kurallar koyarken pozitif disiplin uygulamak gerek. Net, kapsayıcı ama stabil sınırlar çizmek önemli. “Biliyorum şu an bunu yapabilmek aşırı keyifli ama annen olduğum için buna izin veremiyorum” gibi.