16 adımda 16’ncı İstanbul Bienali

Dünyanın yeni bir jeolojik çağa girdiği konusunda pek çok bilim insanı hemfikir.

‘Antroposen’ adı verilen bu yeni çağın en belirgin özelliği, ona jeolojik faaliyetlerden ziyade insan faaliyetlerinin yol açmış olması. İşte 16’ncı İstanbul Bienali ana başlığını Antroposen çağının küresel ısınmayla birlikte en gözle görünür sonuçlarından biri olan, Pasifik Okyanusu’nun ortasında bulunan, 3.4 milyon kilometrekare genişliğinde ve 7 milyon ton ağırlığındaki devasa atık yığınından alıyor: ‘Yedinci Kıta’.

İKSV tarafından, Koç Holding sponsorluğunda ve 14 Eylül-10 Kasım tarihlerinde ücretsiz olarak düzenlenen bienalin küratörü, sanat dünyasının önde gelen isimlerinden, akademisyen ve yazar Nicolas Bourriaud.

Günümüzün en acil konularından ekolojiyi farklı açılardan ele alan eserlere ev sahipliği yapacak bienalde 25 ülkeden 56 sanatçının 220’den fazla işi sergilenecek.

Sanatçıların bienal için özel olarak ürettiği 36 yeni eserin de görülebileceği bienal mekânlarıysa Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nin Tophane’deki yeni binası, Pera Müzesi ve Büyükada.

Bienalin açılış ve kapanış haftalarında ufuk açıcı konuşma oturumları düzenleniyor. Bugün 13.00’te Pera Müzesi’nde başlayacak oturumun adı ‘Yedinci Kıtayı Keşfetmek-I’. Antroposenin çağdaş düşünceyi ne şekilde ve ne ölçüde dönüştüreceğinin konuşulduğu oturumda her düşünür sergiden bir sanatçıyla eşleştirilecek ve her ikisinin kısa müdahaleleri bir tartışmayla son bulacak. Bu oturumun ikincisiyse 9 Kasım Cumartesi 13.00’te yapılacak.

İklim değişikliği-enerji ekonomisti ve performans sanatçısı Ayşe Ceren Sarı, çevrebilimci ve sanatçı Serkan Kaptan ve küratör Yasemin Ülgen’den oluşan birbuçuk (Ekoloji ve Sanat Çalışmaları) tarafından tasarlanan ‘Sindirim Programı’ genel başlığı altında beş ayrı oturum düzenlenecek: ‘Suyun akma hakkı’nı savunan ‘Su’ 28 Eylül; fosil yakıtların itibarsızlaştırılması gereğine vurgu yapan ‘Benzin’ 5 Ekim; tarım, hayvancılık, gıda, toprak, tohum politikaları etrafında şekillenen ‘Patates’ 12 Ekim; merkezine kentsel dönüşüm, kent mücadeleleri, müşterekleştirme pratikleri ve kent ekolojisinin oturduğu ‘Beton’ 19 Ekim; yok oluşun karşısında gelecek tahayyüllerinin konuşulacağı ‘İşlemci’ ise 26 Ekim’de. Hepsinin günü, saati ve yeri ortak: Cumartesi, saat 12.00, MSGSÜ İstanbul Resim ve Heykel Müzesi kat 4.

Bienalin 30’uncu yaşını kutladığı 2017’de her bienalle birlikte kente kalıcı bir eser armağan etme fikrine imza atılmıştı. Bu sene Monster Chetwynd’in kolektif etkileşime açık bir eseri İstanbul’a ve İstanbul’un çocuklarına armağan ediliyor. Bir çocuk parkı mizanseniyle kurgulanan ve ilhamını İstanbul’un sokak kedilerinden, Yerebatan Sarnıcı’ndaki Medusa heykellerinden, İtalya’daki Bomarzo Bahçeleri’nden alan ‘Gorgon’un Oyun Alanı’ başlıklı açık hava yerleştirmesi Maçka Sanat Parkı’nda görülebilir.
‘Yedinci Kıta’yı farklı açılardan ele alan bir podcast serisi de hazırlandı. Bu seride sanatçılar, bienal ekibi, akademisyenler ve farklı meslekten konuklarla Antroposen ve ekoloji alanında yapılmış sohbetler yer alıyor. Araştırmacı ve yazar Nora Tataryan’ın hazırlayıp sunduğu seriyi Spotify’dan dinleyebilirsiniz.

Bienal kapsamında Chetwynd’in bir çalışması daha yer alacak. Sanatçının her biri insansı biçime bürünmüş birer yarasa, yılan, timsah ve örümcekten oluşan hibrit yaratık heykelleri Büyükada’daki Hacopulo Köşkü’nde.

‘Limited Editions’ (sınırlı üretim edisyon) projesi kapsamında, 1987’den bu yana düzenlenen her bienalden birer sanatçının bu proje için özel olarak hazırladığı çalışmaların sınırlı sayıda üretilen baskıları bir araya getiriliyor. Her biri 35x50 cm boyutunda 15 özel edisyon içeren setler, 10 bin Euro bağış yaparak projeye katkıda bulunan sanatseverlere hediye ediliyor. Projeye eserleriyle katkıda bulunan sanatçılar Nevin Aladağ, Halil Altındere, Francis Alÿs, Taner Ceylan, Mark Dion, Elmgreen&Dragset, Ayşe Erkmen, İnci Eviner, Gülsün Karamustafa, Füsun Onur, Michael Rakowitz, Wael Shawky, Adrián Villar Rojas, Lawrence Weiner ve Akram Zaatari.

Pera Film’in ‘Yedinci Kıta’ temasından yola çıkarak sunduğu ‘Ansızın Bir Yabancı Belirir’ programında kimi zaman doğanın, kimi zaman da toplumun hafızasına tanıklık eden filmler bir seçkide bir araya getiriliyor. 20 Eylül-10 Kasım tarihlerinde belirli çarşamba, cuma, cumartesi ve pazar günleri Pera Müzesi Oditoryumu’nda ücretsiz izlenebilecek seçkide 10 uzun metrajlı, sekiz kısa film yer alıyor. Ayrıntılı bilgi ve seanslar için peramuzesi.org.tr’yi ziyaret edebilirsiniz.

Radcliffe Bailey imzalı eser İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nin yeni binasında.

Pera Müzesi işbirliğiyle bienal kapsamında müzede sergilenen 13 sanatçının çalışmasından esinlenerek çocuklar, gençler, yetişkinler ve 60 yaş üstü sanatseverler gibi farklı yaş gruplarına yönelik ücretsiz atölyeler düzenleniyor. 17 Eylül-10 Kasım tarihlerindeki atölyelere katılmadan önce Pera Müzesi web sitesinden rezervasyon formu doldurulması gerekiyor. Saatler hakkında bilgi de yine peramuzesi.org.tr’de.

İstanbul’da bienalle eşzamanlı gerçekleşen çok sayıda etkinlik de planlandı. İstanbul Modern, Borusan Contemporary, Yapı Kredi Kültür Sanat, Akbank Sanat, Arter, Salt, Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi, Pilevneli Gallery, Evliyagil Dolapdere, Istanbul’74, 23.5 Hrant Dink Hafıza Mekânı, Meşher, Leica Galeri İstanbul&Ara Güler Müzesi, Galerist, X-Ist, Mixer, Dirimart, Anna Laudel Gallery, Elgiz Müzesi, Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği ve daha pek çok mekânda yer alacak sergi ve etkinlikler hakkında detaylı bilgi için bienal.iksv.org/tr/paralel-etkinlikler adresine bakabilirsiniz.

Evliyagil Dolapdere’deki ‘Tek Bir Usta Seç-Doğa’ sergisinden: ‘Everest’, Ali Kabaş.

Bienal pazartesi günleri hariç her gün 10.00-18.00 saatlerinde ziyarete açık. Açılış haftasına özel olarak 16 Eylül Pazartesi de tüm mekânlar açık olacak. Pera Müzesi, hafta içi 19.00’a, cuma günleri 22.00’ye dek açık; pazar günleriyse 12.00’de açılıyor.
Mekânlara girişler kişiye özel kare kodlarla sağlanıyor. Kare kodunuzu 16bziyaret.iksv.org adresinden ulaşabileceğiniz dijital formu doldurarak ya da bienal mekânlarındaki kayıt masalarına başvurarak edinebiliyorsunuz. Kayıt masalarında oluşabilecek kuyruklarda beklemek istemiyorsanız işleminizi önceden tamamlayın.

Chetwynd’in İstanbul’a armağanı ‘Gorgon’un Oyun Alanı’, Maçka Sanat Parkı’nda.

Bilet satın alınarak katılım sağlanan rehberli tur programı, ziyaretçilere mekânları uzman rehberler eşliğinde gezme olanağı sunuyor. Bir mekânı, iki mekânı veya tüm mekânları böyle gezmeyi sağlayan üç bilet kategorisi var. Fiyatlar hakkında detaylı bilgiyi Biletix’te bulabilir veya rehberlitur@iksv.org’a mail gönderebilirsiniz.