Hormon tedavisinin yaldızı döküldü

Amerikan Kadın SaÄŸlığı Ä°nisiyatifi (WHI) tarafından yapılan araÅŸtırmanın sonuçları 17 Temmuz'da Amerikan Tabipler BirliÄŸi'nin yayın organı JAMA'da yayınlanıp, basında da geniÅŸ yer bulunca menopoz dönemindeki kadınlar arasında panik yaÅŸandı. Rapora göre hormon tedavisi meme kanseri ile kalp hastalığı riskini artırıyor. Ä°yi yanı ise bağırsak kanseri ve kemik kırılmalarında düşüş saÄŸlaması. AÄŸustos ayında Türkçe JAMA'da tamamı yayımlanacak olan rapor hekimler tarafından deÄŸerlendirildi. AraÅŸtırmayı yapan doktorlar bundan sonra hormon tedavisinin menopoz sonrası ilk 5 yıl kullanılıp sonra bırakılmasını tavsiye ediyor. Türk jinekologlar da raporun sonuçlarını dikkate alıyor. Önemli olan, hastaların tek tek özel durumları. Meme kanserini tetikleyecek diÄŸer risk faktörlerinin olup olmaması, iyi bir yarar-zarar hesabı yapılması. Türkiye'de menopoz döneminde bulunan kadın sayısı 5 milyon. Bunların çok küçük bir bölümü hormon tedavisi görüyor; kullananların büyük çoÄŸunluÄŸu ilk beÅŸ yılın içinde. Ä°ÅŸte bu kadınlar, geçen hafta Amerikan Tabipler BirliÄŸi'nin yayın organı JAMA, östrojen ve progesteron içeren hormon tedavisinin risklerinin düşünüldüğünden daha fazla olduÄŸunu ortaya koyan bir araÅŸtırma yayımlayınca, telaÅŸa kapıldı.RÄ°SK BÄ°LÄ°NÄ°YORDUHormon terapisinde meme kanseri riski bulunduÄŸu önceden de biliniyordu. Buna karşılık menopozla birlikte ortaya çıkan sıcak basması, depresyon, kemik erimesi, Alzheimer ve kalp hastalıkları gibi sorunlar üzerindeki olumlu etkisi nedeniyle meme kanseri riskine raÄŸmen hormon tedavisi tercih ediliyordu. Doktorlar bir fayda-zarar hesabı yapılması gerektiÄŸini, hormon tedavisinden elde edilen yararın, meme kanseri riskinden daha fazla olduÄŸunu, tedavinin kadının yaÅŸam kalitesini arttırdığını savunuyorlardı. ARAÅžTIRMANIN SONUÇLARIAmerikan Kadın SaÄŸlığı Ä°nisiyatifi (WHI) araÅŸtırmaya 1993'de baÅŸladı. AraÅŸtırmaya, menopoz sonrası dönemdeki 50-79 yaÅŸ arası 16 bin 608 kadın katıldı. Bunların bir bölümüne östrojen artı pregesteron tedavisi uygulandı. Kontrol grubu ise plasebo (sahte ilaç) almaktaydı. Aslında 8.5 yıl sürmesi planlanan proje, bir grup kadın için 31 Mayıs 2002'de kesildi. Çünkü kabul edilebilir saÄŸlık riskinin üzerine çıkılmıştı. Ancak araÅŸtırma sadece östrojen alan ve yumurtalığı ve rahmi önceden ameliyatla alınmış kadınlar üzerinde hala sürdürülüyor. Mart 2005'te sona erecek. AraÅŸtırmanın geçen hafta kadınları telaÅŸlandıran sonuçları şöyleydi:Östrojen-progesteron kullanan 10 bin kadın arasında, plasebo grubuna göre fazladan 7 kiÅŸi koroner kalp hastalığına yakalandı.Östrojen-progesteron grubunda diÄŸerine göre fazladan 8 meme kanseri vakası görüldü. Bu grupta diÄŸer gruba göre fazladan 8 damar tıkanıklığı vakası görüldü.Buna karşılık plasebo grubunda, östrojen-progesteron grubuna göre fazladan 6 bağırsak kanseri ve fazladan 5 kemik kırılması vakasına rastlandı.Yani araÅŸtırma, östrojen artı progesteronun tek iyi yanının kemik kırılmasıyla bağırsak kanseri riskini azaltması olduÄŸu, sanılanın aksine kalp rahatsızlığı riskini de düşürmediÄŸi sonucuna varıyor. AraÅŸtırmaya katılan doktorlar bugüne kadarki uygulamanın aksine artık hormon tedavisinin ömür boyu sürdürülmemesini ve ilk 5 yıldan sonra kesilmesini tavsiye ediyor. JAMA'da bu araÅŸtırmayı yorumlayan hekimlerden New England Tıp Merkezi doktoru Dr. Kenneth Noller şöyle diyor: ‘‘Kısa bir süre için östrojen tedavisi menopoz sonrası için mükemmel bir çözüm gibi görünüyordu. Östrojenin Alzheimer'ı geciktirdiÄŸi ve koroner hastalıkları engellediÄŸi sanılıyordu. Bundan sonra doktorlar hormon replasman tedavisini önerirken çok daha dikkatli olmalılar. Hormon tedavisi önceden sanıldığı gibi bir mucize deÄŸil. Doktorlar kadınları konu hakkında bilgilendirmeli, fayda zarar hesabını iyi yapmalı ve hastalarının kiÅŸisel durumlarını doÄŸru deÄŸerlendirmeli.’’ Harvard Tıp Fakültesi'nden Dr. Graham Colditz ise hormon tedavisi konusunda daha iyimser ve ‘‘Tek bir kadın için maksimum zarar riski aslında çok düşük’’ diyor. Östrojen yumurtalık kanseri riskini arttırıyorJAMA'nın aynı sayısında yayımlanan bir baÅŸka araÅŸtırma da, Bethesda Ulusal Kanser Enstitüsü'nün, bir meme kanseri araÅŸtırma projesi için 44 bin 241 kiÅŸi arasında yaptığı incelemenin sonuçlarını ele alıyor. Bu araÅŸtırmaya göre hormon tedavisi olarak sadece östrojen kullanan bu kadınlarda yumurtalık kanseri geliÅŸme riski, hiç östrojen kullanmayanlara göre yüzde 60 daha fazla. TÃœRK DOKTORLAR NE DÄ°YOR?Prof. Dr. Selçuk Erez (Jinekolog) Artık ilk 5 yıl için vereceÄŸimBeni rapor yayınlandıktan sonra hergün ortalama 5-10 hastam arıyor. Paniklemeye lüzum yok. Bu konuda daha fazla araÅŸtırmaya ihtiyaç var. Veriler sürekli deÄŸiÅŸiyor, 4 sene önce yapılanın tersini söyleyen araÅŸtırmalar var. Fakat pratikte ben hasta veya hekim olsam bütün bunlar ayyuka çıktıktan sonra kullanmakta ve tavsiye etmekte tereddüt ederim. Bugünkü eÄŸilim, östrojeni ilk 5 sene kullan diyor. Rapordan çıkan sonuç bu. Daha önce ömür boyu kullanılmalı deniyordu. Hormon tedavisinin faydalarını ise baÅŸka yöntemlerle saÄŸlamaya çalışmak gerekiyor. Mesela ÅŸimdi kemik erimesini egzersizle ve diÄŸer ilaçlarla gidermeye çalışacağız. Bunun için kalsiyum takviyesi yapılmalı. Kemik erimesini engelleyen, östrojen haricinde ilaçlar da var. Östrojen kullanımında bağırsak kanseri olasılığı azalıyor. Demek ki ilk 5 yıldan sonra östrojen kesilirken ailede bağırsak kanseri geçmiÅŸi olanlar varsa onların sık sık kontrolden geçmesi, kolonoskopi yaptırması gerekiyor. Östrojenin kalbe tesir etmediÄŸi de ortaya çıktı. Alzheimer'a iyi geldiÄŸi iddia ediliyordu. Bu etki de baÅŸka ilaçlarla giderilmeye çalışılacak ama östorojen kadar etkili mi bilmiyorum. Ä°leri yaÅŸta vajinada meydana gelen büzülme ve idrar tutamama, vücutta emilmeyen östrojen tipleriyle idare edilecek. Ben hastalarıma içinde premarin etken maddesi bulunan ve raporda adı geçen ilaçları veriyordum. Çünkü ABD'de en fazla incelenmiÅŸ olan ilaçtı. Åžimdi aynı argüman bana bu ilacı kullanma diyor. Tabii bunlar peygamber lafı deÄŸil ama temkinli olmak lazım. Ben bundan sonra hastalarıma östrojeni menopoza girdikten sonraki ilk 5 sene kullan, sonra bırak diyeceÄŸim. Bu arada önümüzdeki beÅŸ yılda diÄŸer ilaçlar da deÄŸerlendirilecektir. Prof. Dr. Erkan Topuz(Çapa Tıp Fakültesi Onkoloji Kürsü BaÅŸkanı)Biz zaten hiç tavsiye etmedikBizler onkolog olarak zaten hiçbir zaman tavsiye etmedik hormon replasman tedavisini. Özellikle de ailede veya kiÅŸide meme kanseri geçmiÅŸi varsa. Bu kiÅŸilere kesinlikle yasaklarız. Ä°statistiklere de inanmak lazım ama 2 sene sonra baÅŸka istatistik sonuçlar çıkacak. Kesin olan birÅŸey var ki meme kanseri geçirenler kullanmasın. Yumurtalık kanserinden de bahsediliyor raporda. Meme ve yumurtalık kanserleri genellikle kardeÅŸ kanserlerdir. Yani birine yakalananın diÄŸerine de yakalanma riski daha fazla. Östrojen ve progesteron reseptörleri pozitif olanlarda kesinlikle östrojen kullanılmaz hatta anti-östrojen verilir. Meme kanserinin tedavisi östrojen blokajına dayanır. Dr. Can Gürbüz (Türkiye Meme Vakfı BaÅŸkanı, genel cerrah)Rakamları doÄŸru yorumlamak lazımBiliyorsunuz insanları kandırmanın en kolay yolu, istatistik rakamları farklı yorumlamakla oluyor. Bu durum çok vahim bir saÄŸlık sorunu olarak gösteriliyor. Binlerce kadın bir anda dehÅŸete düştü. Zaten hormon kullanmak konusunda bazı çekinceleri vardı. Hiçbir kadın yok yere ilaç kullanmak istemez. Yayımlanan çalışmayı bir bütün olarak deÄŸerlendirmek gerekiyor. Hormon kullanan 10 bin kadından 38 tanesi, kullanmayanlardan 30 tanesi meme kanserine yakalanmış. Yani 10 bin kadında sadece 8 tane daha fazla meme kanseri görülmüş. Bahsi geçen araÅŸtırma menopoz sonrası tüm hormon tedavilerini içermiyor. Sadece hormon olarak östrojen ve progesteron içeren tedavi yöntemlerini içeriyor. Halbuki sadece östrojen kullanılarak da hormon tedavisi yapılıyor. Yine bu çalışmada östrojen ve progesteron tam doz olarak kullanılmış. Halbuki daha küçük dozlarda da kullanılabileceÄŸi ve yan etkilerin böyle olmayabileceÄŸi aynı makalede belirtilmiÅŸ. Menopoz sonrası hormon kullanan kadınların yüzde 20 daha uzun yaÅŸadıkları bilimsel olarak ispatlanmış bir konu, bundan bahsedilmiyor. Â