Hollanda’daki Müslümanlar için mezarlık tasarladı

Furkan Köse (32) doÄŸma büyüme Hollandalı bir Türk vatandaşı. Amsterdam’daki Mimarlık Akademisi’nde son sınıf öğrencisi. Bugünlerde yaklaÅŸan mezuniyeti ile bir baÅŸka sevinci de yaşıyor. Çünkü Hollanda’daki tüm son sınıf öğrencilerinin bitirme projelerinin katıldığı Archiprix yarışmasında birinci oldu.1979’dan beri yapılan bu yarışmada dereceye giren ilk Türk olmasının yanı sıra, projesi de çok ilginç. Köse, Hollanda’da yaÅŸayan ve öldükten sonra nereye gömüleceklerini dert ettikleri için anavatanlarına geri dönen Müslümanlar için bir mezarlık tasarladı. Amsterdam Belediyesi’nin daha evvel yaptığı araÅŸtırmalarda böyle bir ihtiyaç olduÄŸu ortaya çıkınca Furkan Köse kolları sıvamış, çizim masasına oturmuÅŸ.n Bir Müslüman mezarlığı tasarlamak nereden geldi aklınıza?- Burada çok mezarlık var ama sadece Müslümanlara ait bir mezarlık yok. DiÄŸer mezarlıklarda bir bölüm veriyorlar Müslümanlara. Bu bir Hıristiyan mezarlığı da olabiliyor, tüm dinlerin birlikte kullandığı da. Bir de bunu bir sosyal sorumluluk projesi olarak gördüm. Neden derseniz, ben buradaki ikinci jenerasyonum. Bizden önce gelen annelerimiz, babalarımız hep bir gün Türkiye’ye dönmek istiyorlar, orada ölmek istiyorlar. Bunun sebeplerinin biri de cenazelerinin vatanlarına gitmesi, öldükten sonra gömülecekleri yerlerde kendilerini evde gibi hissetmek istemeleri. Åžimdilerde bu düşünce deÄŸiÅŸiyor, burada kendilerine ait bir defin yeri olduÄŸu zaman içlerinin daha rahat edeceÄŸini biliyorum.n Yine de 32 yaşında birinin kalkıp mezarlık tasarlamayı düşünmesi ilginç. Yakınlarınız bu yüzden sıkıntı mı çekti ya da dini duygularınız mı çok kuvvetli?- Sadece Hollanda’da yaÅŸayan Türklere nasıl faydalı olabilirim diye düşündüm. Mezarlık konusu hakikaten önemli buradaki Türkler için. Her ÅŸeyimiz var, yaÅŸam standardımız iyi, bir eksiÄŸimiz yok. Bir tek bu eksik gibi geldi bana. Artık hayatları sona erince burada da güzel bir yere gömülebileceklerini bilmek, Türkiye’ye geri dönüş planlarında etkili olacak. Ä°slam ve Müslüman olma son yıllarda hep negatif olarak algılandı. Amacım, Ä°slam kültürünün Hollanda’da daha pozitif olarak algılanmasına ve entegrasyonuna da katkıda bulunmak. n Projeniz ÅŸimdilik sadece kağıt üzerinde. Bir gün realize edilecek mi? Neler yapıyorsunuz bunun için?- GerçekleÅŸip gerçekleÅŸmeyeceÄŸine dair kesin bir ÅŸey söyleyemem ama durum iyi gözüküyor. Amsterdam Belediyesi’nin yaptığı bir araÅŸtırmada böyle bir ihtiyaç olduÄŸu daha önce de ortaya çıkmıştı. Åžimdi belediye ile görüşüyoruz; onlar yer verirse ve sponsor bulunursa gerçek olmaması için bir sebep yok. Ama o kadar da kolay deÄŸil tabii.n Mezarlığınızı tasarlarken neleri göz önünde bulundurdunuz?- Avrupa’daki camiler ile ilgili büyük tartışmalar var. Apartman daireleri bile cami olarak kullanılıyor ama esas amaç, Türkiye’deki gibi klasik mimariye sahip camiler inÅŸa etmek. Benim yaptığım bir cami deÄŸil, mezarlık ama camiler ve mezarlıklar neden modernize edilmiyor diyerek çıktım yola. Arabistan’da, Hindistan’da modern ve sıra dışı formda camiler yapılıyor. Benim projemde de tam bir cami olmasa da mescit olarak kullanılabilecek bir yer var.n BaÅŸka ne yenilikler var projenizde?- Biraz da Avrupa’daki defin törenlerinden esinlendim. Ölen kiÅŸi hakkında bir ÅŸeyler söylenmesi, bir tören yapılması çok güzel geliyor bana. Ä°slam’da ise sadece cenazeyi kaldıran imam ölen kiÅŸi hakkında bir ÅŸeyler söyler. Ama gerçekten tanımıyordur o kiÅŸiyi. Ben, ölenin yakınlarının konuÅŸmalar yapabileceÄŸi, bir törenin gerçekleÅŸtirilebileceÄŸi bir salon koydum projeme. Bir de Türkiye’de cenazeler mezarlıktaki veya camideki gasilhanede yıkanır ama burada hastanelerde yapılıyor bu iÅŸ. Benim projemde bir gasilhane de var. Tören salonunda, vefattan sonra evde yapılan mevlitler ve dualar da yapılabilir.n Çok modern bir tasarım yapmışsınız.- Görüntüde her ÅŸey çok geometrik gibi duruyor ama aslında Osmanlı mimarisinden çok da uzak deÄŸil. O geometride güzel bir denge bulduÄŸumu düşünüyorum Ä°slam mimarisi ve modern mimari arasında.n Türkiye’deki mezarlıkları gördünüz mü hiç?- Hayır ama çok güzel olduklarını ve çok mermer kullanıldığını biliyorum. FotoÄŸraflarda ve gazetelerde görüyorum. Sanırım AÅŸiyan Mezarlığı, bir yamaca yapılmış ve deniz gözüküyor; orası çok etkileyici geldi bana. Benim projem sizdekilere kıyasla çok modern gözüküyor ama bol bol mermer kullandım ben de.n Peki ‘Burası memlekettekilere benzemiyor, ben burada gömülmek istemem’ derler diye korkmuyor musunuz? - Evet, Türklerin böyle bir talebi olabilir. En az Türkiye’deki gibi güzel olmasını isterler. Ama benim projem onların isteyeceÄŸi gibi oldu. Mermer, kireçtaşı, beton ve yeÅŸillikler çok dengeli bir ÅŸekilde kullanıldı. Bir de bu sadece Türkler için bir mezarlık deÄŸil, Hollanda’da yaÅŸayan tüm Müslümanlar için.ARCHIPRIX YARIÅžMASI NEDÄ°RHer sene ülke çapındaki tüm öğrencilerin katıldığı Archiprix yarışmasındaki esas kriter, farklılık ve çeÅŸitlilik. Birçok tasarım yarışmasından farklı olarak öğrencilere belli bir konu verilmiyor. Öğrenciler konularını ve sunum ÅŸekillerini serbest olarak belirliyorlar. Archiprix yarışmasında dereceye girecek projeler aralarında akademisyenlerin ve profesyonellerin olduÄŸu, ince eleyip sık dokuyan bir jüri tarafından seçiliyor. Bu yarışmada dereceye girmek, yeni mezunun profesyonel hayata atılımında büyük bir itici güç olarak kabul ediliyor. Furkan Köse’nin birinci olduÄŸu yarışmada ikinciliÄŸi Frankfurt-Hahn havalimanı için yolcu terminali ile Theo Reitsema aldı. Yeraltı Kulübü ile Petra van de Ven Özel Mansiyon Ödülü’nü aldı. Daha fazla bilgi için www.archiprix.nl veya www.puuur.nl adreslerini ziyaret edebilirsiniz.Â