Hipotermi amca kimdir, motorcuya neler yapabilir
Güncelleme Tarihi:
Ayşe Şule BİLGİÇ
Oluşturulma Tarihi: Şubat 25, 2009 00:00
Havaların durumu insan psikolojisini ne kadar çok etkiliyor farkında mısınız? Hani pek çok zaman da bahane olarak kullandığımız bile olur havayı? "Hayatım neyin var canın sıkkın gibi?" " Yooo havalardan herhalde." Birkaç gündür ara ara yağan kar, çocukluğumdaki bembeyaz İstanbulu hatırlatsa da, bu yıl beyaz bir İstanbul görmek nasip olmadı henüz. Hazır böyle kar-soğuk filan derken Rüzgarın Kızı da bu hafta şöyle soğuk şeylerden bahsetsin istedim. Ve bu haftayı da faideli Çarşamba ilan edip biraz Hipotermi konuşalım istedim.
KİMDİR BU HİPOTERMİ AMCA
Hipotermi’nin kim olduğunu çok net bilmesek de pek çoğumuzun kafasında aşağı yukarı bir bilgi vardır aslında. Yani bir yerlerden gözümüz ısırır hipotermiyi. Bir tanıdık gelir kulağa. "Valla öyle diyosun da Rüzgar ben ilk defa duyuyorum bu hipotermi kim ola ki?" diyorsanız da bu yazıyı okuduğunuzda tanımış olacaksınız kendilerini. Hipotermi çok basit anlatımı ile çeşitli sebeplerden dolayı vücut ısısının normalin altına düşmesi durumunda ortaya çıkan bir acil durumdur. 32 derecenin altına düşmesi durumunda ise ölümcül risk taşıyan çok ciddi biridir hipotermi. Vücut ısımız 35 derecelerde ise hipotermi amca bedene geldi demektir. "Peki ama bu huysuz ihtiyar neden gelir? Ne yapmaktadır? Eğer yanımızda derecemiz yok ise geldiğini nasıl anlarız? Bir de tüm bunların motosiklete binmekle alakası var mıdır? Hipotermi amca motorcuları daha mı çok sever?" Tek tek cevaplayalım. Hipotermi amcaya çıkarılan en büyük davetiye soğuğa maruz kalmaktır. Ne şekilde olursa olsun soğuğa maruz kalmak özellikle boyun ve bileklerin açıkta kalması durumunda vücut hızla ısı kaybeder. İster dağa çıkmış kayak yapıyor olun, ister kışın motora biniyor olun, ister soğukta bir süre bir işle meşgul kalmak zorunda olun, sebebi ne olursa olsun uzun süre vücudu soğuktan koruyamama, aşırı terleyip birden soğuma hipotermi amcaya davetiye çıkarır.
ÖNLEM ALMAYAN TANIŞIR
En hızlı ısı kaybettiğimiz yerler ince derileri ve ana damarların geçtiği boyun ve bileklerdir. Bu durumda özellikle boyun ve bileklerimizi soğuğa karşı daha hassas korumaya almamız gerekir. Hani özellikle motorda 5 dakikalık yere gideceğim canım 2 dakika atlar giderim deyip koruma kıyafetlerimizi, yüzümüzü kaskın içinden koruyan balaklavamızı takmadan, motora oturunca kısalan paçalarla kasıklarımıza kadar çıkan rüzgarla, soğuk havalarda motosiklete binmek bu durumda tam bir delilik olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü hipotermi amca hiç de öyle basite alınacak bir durum değil.
UĞRARSA NE OLUR
37-35 santigrad derecede, üşüme hissi, titreme, vücudun özellikle uç bölgelerinde(parmak uçları gibi) hissizlik başlar. Sık sık idrara çıkılır.
35-34 santigrad derecede, güçsüzlük hissi vardır. Koordinasyon yetisi azalır. Akıl karışır, saçmalamalar, kayıtsızlık başlar. Kişi yavaş yürümeye başlar.
34-32 santigrad derecede, ayakta durmakta zorluk çeker. Düşünme ve konuşma yavaşlar, hafıza kaybı başlar. Kişinin üşüyen elleri, ayakları acır. Yine de bir şeylerin ters gittiğini reddeder.
32-30 santigrad derecede, titreme iyice azalır ve hatta durur. Hissizlik tüm beden yayılır. Kişi, soğuğa karşı korunmaya ihtiyaç duymaz. Her şey yolundaymış hissine kapılır.
30-28 santigrad derecede, kaslar sertleşmeye başlar, yarı bilinçlidir. Kalp atışları ve solunum belirsizleşir, gözbebekleri ise genişler.
Vücut ısısı Allah korusun 28 santigrad derecenin altına düşerse, bilinç tamamen kapanır. 20 santigrad derecelarde ise hipotermi amca kılıcını indirir.
HİÇ ÇENENİZ TİTREMEDİ Mİ
Motosiklet kullanırken vücudumuzun ısısının 20 derecelere düşmesine elbette izin vermeyiz ama yine de birbirini tetikleyen bu aşamalardan 32 lere kadar düşmesi ve bunu çok da fark etmemek mümkün ve bu dereceden sonra da devamının nasıl geldiği konusunda bilinç ve muhakeme yeteneği zayıflayacağından önlem almak çok güç olabilir. Yani "Ben motorcuyum dağcı mıyım kardeşim, ne işim olur benim hipotermi amcayla.." demeyin. Her motorcunun biniş tarihinde, ya havanın birden soğumasıyla, ya motora gündüz binip evden ince hava geçiren kıyafetlerle, eve sabaha karşı tam da ayazın olduğu saatlerde döneceğini hesaplamadan çıktığı olmuştur. Hatırlayın motorda giderken yeterince doğru giyinmediğiniz için omuzlarınızı yukarı doğru çekip, boynunuzu içeri gömüp, hafif titreyerek, yüzünüze kasktan giren havanın dudaklarınızı çatlattığı, ellerinizin ve açıkta kalan ayak bileklerinizin tüm vücudu titrettiği bir zaman mutlaka olmuştur. İşte bu durum hipotermi amcaya gel gel çekmekten başka bir şey değil. Yavaş yavaş düşen vücut ısısı, çorap söküğü gibi devam eden yukarıdaki hipotermi tablosunu başlatır.
GELDİĞİNİ NASIL ANLARIZ
Eğer motosikletinizin üstünde, omuzlarınızı yukarı kaldırıp kafanızı içe çekip boynunuzu gömüyorsanız, elleriniz üşüyorsa, el ve ayak parmaklarınız yavaş yavaş hissizleşiyorsa, yüzünüz hissizleşip, çenenizi sıkıyorsanız, başınızı sağa sola döndürmek büyük bir ızdırap oluyorsa, DİKKAT!!! Vücut ısı kaybediyor, Hipotermi amca geliyor demektir. Gözünüzü seveyim "Ben kaç kere motorda üşüdüm ama bana hiç bir şey olmadı. Hipo amca filan gelmedi demeyin." Ya bu sefer gelirse?
NASIL KORUNACAĞIZ
Öncelikle çok soğuk havalarda motosiklete uzun süre binmemek mantıklı görünüyor ama yok benim binmem lazım diyorsanız da gerekli tedbirleri almanızda fayda var. İlk olarak ne demiştik en çok kafadan ısı kaybederiz bu durumda başımızı sıcak tutmamız gerekiyor. Bunun için özellikle boynumuzu ve başımızı balaklavalarımız, kaskımız ve boyunluklarımız ile çok iyi izole etmeliyiz. Eğer boynumuzu korumazssak, boynumuzun her iki yanında bulunan ve beyne sıcak kan taşıyan ana damarlar ısı kaybına yol açarlar. Üşümeyeceğim diye çok kalın giyinmek de bilinenin aksine zararlıdır. Fazla giyinmek vücudu terletir. Bu da ısı kaybına neden olur. Terli vücuda vuran rüzgar ise daha fazla ısının vücuttan çıkmasına sebep olur. Giyinirken tek kat kalın bir kıyafet yerine istediğinizde çıkarıp giyebileceğiniz lahana usulü kat kat giyinmek daha faydalı. Dar giysiler kan dolaşımını engeller. Bu da vücutta her noktaya kolayca kan gitmesini engeller ve ısınma problemi olur. Bol giysileri de tercih etmemeliyiz. Bunlarda ısı dışarı sızar. Giysi ile vücut arasındaki hacmin ısıtılması zorlaşacaktır. Sonracıma eğer uzun yolda isek sık sık durup mola vermek, bu molalarda da bol bol alkolsüz sıvı (ılık su) almak hipotermi amcayı uzaklaştıracaktır. Allah hiçbir motorcuyu Hipotermi amcayla tanıştırmasın diyor ve bu haftaki Faideli Çarşambamızı bitiriyorum. Haftaya görüşmek üzere.
Hipotermi’nin kim olduğunu çok net bilmesek de pek çoğumuzun kafasında aşağı yukarı bir bilgi vardır aslında. Yani bir yerlerden gözümüz ısırır hipotermiyi. Bir tanıdık gelir kulağa. "Valla öyle diyosun da Rüzgar ben ilk defa duyuyorum bu hipotermi kim ola ki?" diyorsanız da bu yazıyı okuduğunuzda tanımış olacaksınız kendilerini. Hipotermi çok basit anlatımı ile çeşitli sebeplerden dolayı vücut ısısının normalin altına düşmesi durumunda ortaya çıkan bir acil durumdur. 32 derecenin altına düşmesi durumunda ise ölümcül risk taşıyan çok ciddi biridir hipotermi. Vücut ısımız 35 derecelerde ise hipotermi amca bedene geldi demektir. "Peki ama bu huysuz ihtiyar neden gelir? Ne yapmaktadır? Eğer yanımızda derecemiz yok ise geldiğini nasıl anlarız? Bir de tüm bunların motosiklete binmekle alakası var mıdır? Hipotermi amca motorcuları daha mı çok sever?" Tek tek cevaplayalım. Hipotermi amcaya çıkarılan en büyük davetiye soğuğa maruz kalmaktır. Ne şekilde olursa olsun soğuğa maruz kalmak özellikle boyun ve bileklerin açıkta kalması durumunda vücut hızla ısı kaybeder. İster dağa çıkmış kayak yapıyor olun, ister kışın motora biniyor olun, ister soğukta bir süre bir işle meşgul kalmak zorunda olun, sebebi ne olursa olsun uzun süre vücudu soğuktan koruyamama, aşırı terleyip birden soğuma hipotermi amcaya davetiye çıkarır.
ÖNLEM ALMAYAN TANIŞIR
En hızlı ısı kaybettiğimiz yerler ince derileri ve ana damarların geçtiği boyun ve bileklerdir. Bu durumda özellikle boyun ve bileklerimizi soğuğa karşı daha hassas korumaya almamız gerekir. Hani özellikle motorda 5 dakikalık yere gideceğim canım 2 dakika atlar giderim deyip koruma kıyafetlerimizi, yüzümüzü kaskın içinden koruyan balaklavamızı takmadan, motora oturunca kısalan paçalarla kasıklarımıza kadar çıkan rüzgarla, soğuk havalarda motosiklete binmek bu durumda tam bir delilik olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü hipotermi amca hiç de öyle basite alınacak bir durum değil.
UĞRARSA NE OLUR
37-35 santigrad derecede, üşüme hissi, titreme, vücudun özellikle uç bölgelerinde(parmak uçları gibi) hissizlik başlar. Sık sık idrara çıkılır.
35-34 santigrad derecede, güçsüzlük hissi vardır. Koordinasyon yetisi azalır. Akıl karışır, saçmalamalar, kayıtsızlık başlar. Kişi yavaş yürümeye başlar.
34-32 santigrad derecede, ayakta durmakta zorluk çeker. Düşünme ve konuşma yavaşlar, hafıza kaybı başlar. Kişinin üşüyen elleri, ayakları acır. Yine de bir şeylerin ters gittiğini reddeder.
32-30 santigrad derecede, titreme iyice azalır ve hatta durur. Hissizlik tüm beden yayılır. Kişi, soğuğa karşı korunmaya ihtiyaç duymaz. Her şey yolundaymış hissine kapılır.
30-28 santigrad derecede, kaslar sertleşmeye başlar, yarı bilinçlidir. Kalp atışları ve solunum belirsizleşir, gözbebekleri ise genişler.
Vücut ısısı Allah korusun 28 santigrad derecenin altına düşerse, bilinç tamamen kapanır. 20 santigrad derecelarde ise hipotermi amca kılıcını indirir.
HİÇ ÇENENİZ TİTREMEDİ Mİ
Motosiklet kullanırken vücudumuzun ısısının 20 derecelere düşmesine elbette izin vermeyiz ama yine de birbirini tetikleyen bu aşamalardan 32 lere kadar düşmesi ve bunu çok da fark etmemek mümkün ve bu dereceden sonra da devamının nasıl geldiği konusunda bilinç ve muhakeme yeteneği zayıflayacağından önlem almak çok güç olabilir. Yani "Ben motorcuyum dağcı mıyım kardeşim, ne işim olur benim hipotermi amcayla.." demeyin. Her motorcunun biniş tarihinde, ya havanın birden soğumasıyla, ya motora gündüz binip evden ince hava geçiren kıyafetlerle, eve sabaha karşı tam da ayazın olduğu saatlerde döneceğini hesaplamadan çıktığı olmuştur. Hatırlayın motorda giderken yeterince doğru giyinmediğiniz için omuzlarınızı yukarı doğru çekip, boynunuzu içeri gömüp, hafif titreyerek, yüzünüze kasktan giren havanın dudaklarınızı çatlattığı, ellerinizin ve açıkta kalan ayak bileklerinizin tüm vücudu titrettiği bir zaman mutlaka olmuştur. İşte bu durum hipotermi amcaya gel gel çekmekten başka bir şey değil. Yavaş yavaş düşen vücut ısısı, çorap söküğü gibi devam eden yukarıdaki hipotermi tablosunu başlatır.
GELDİĞİNİ NASIL ANLARIZ
Eğer motosikletinizin üstünde, omuzlarınızı yukarı kaldırıp kafanızı içe çekip boynunuzu gömüyorsanız, elleriniz üşüyorsa, el ve ayak parmaklarınız yavaş yavaş hissizleşiyorsa, yüzünüz hissizleşip, çenenizi sıkıyorsanız, başınızı sağa sola döndürmek büyük bir ızdırap oluyorsa, DİKKAT!!! Vücut ısı kaybediyor, Hipotermi amca geliyor demektir. Gözünüzü seveyim "Ben kaç kere motorda üşüdüm ama bana hiç bir şey olmadı. Hipo amca filan gelmedi demeyin." Ya bu sefer gelirse?
NASIL KORUNACAĞIZ
Öncelikle çok soğuk havalarda motosiklete uzun süre binmemek mantıklı görünüyor ama yok benim binmem lazım diyorsanız da gerekli tedbirleri almanızda fayda var. İlk olarak ne demiştik en çok kafadan ısı kaybederiz bu durumda başımızı sıcak tutmamız gerekiyor. Bunun için özellikle boynumuzu ve başımızı balaklavalarımız, kaskımız ve boyunluklarımız ile çok iyi izole etmeliyiz. Eğer boynumuzu korumazssak, boynumuzun her iki yanında bulunan ve beyne sıcak kan taşıyan ana damarlar ısı kaybına yol açarlar. Üşümeyeceğim diye çok kalın giyinmek de bilinenin aksine zararlıdır. Fazla giyinmek vücudu terletir. Bu da ısı kaybına neden olur. Terli vücuda vuran rüzgar ise daha fazla ısının vücuttan çıkmasına sebep olur. Giyinirken tek kat kalın bir kıyafet yerine istediğinizde çıkarıp giyebileceğiniz lahana usulü kat kat giyinmek daha faydalı. Dar giysiler kan dolaşımını engeller. Bu da vücutta her noktaya kolayca kan gitmesini engeller ve ısınma problemi olur. Bol giysileri de tercih etmemeliyiz. Bunlarda ısı dışarı sızar. Giysi ile vücut arasındaki hacmin ısıtılması zorlaşacaktır. Sonracıma eğer uzun yolda isek sık sık durup mola vermek, bu molalarda da bol bol alkolsüz sıvı (ılık su) almak hipotermi amcayı uzaklaştıracaktır. Allah hiçbir motorcuyu Hipotermi amcayla tanıştırmasın diyor ve bu haftaki Faideli Çarşambamızı bitiriyorum. Haftaya görüşmek üzere.