Her kilonuz için günde 1 gram bal

Aslı Elif Sunay balla yatıp balla kalkıyor. Gıda mühendisi Sunay, 2000’den beri bu sektörde. Çocukluğundan beri bilim insanı olmak isteyen Sunay bir kalite laboratuvarının başında. Sunay’ın başında olduğu bu laboratuvar Avrupa’nın en büyük dört laboratuvarından biri. Burada her yıl 10 bin bal numunesi analiz ediliyor. Her bir numunede 65 parametre, dört aşamada teste tabi tutuluyor. 4 milyon dolarlık cihaz barındıran laboratuvarda tüm Fransa’da yalnızca bir tane bulunan bir cihazdan iki tane birden var. Hassas cihazlar 1 kilo balda 1 mikrogram kalıntıyı bile tespit ediyor. Altıparmak Gıda’nın bal işletmesinden söz ediyoruz.�
Balın tesise kabul edilmesi için kalıntı barındırmaması, hileli olmaması ve yöresinin özelliklerini taşıması gerekiyor. 15 kişinin çalıştığı laboratuvarda dokuz bal uzmanı panelist var. Balın duyusal özelliklerini tadarak tespit eden bu kişiler şarap uzmanı gibi çalışıyor. Nane tadı mı var, çimen kokusu mu hemen anlıyorlar.
‘Pahalı bal iyi baldır’ yargısının yanlış olduğunu söyleyen Sunay uyarıyor: “Her yıl, az çıkan bal pahalı olur. Doğu Anadolu’nun yayla balları genelde fiyatlıdır. İnternet üzerinden, kampanyayla, taksitle bal alınmaz. Yakarak bal analizi yapıyorlar. Süt aynı şekilde satılsa her gün biri ölür. Allah’tan balda mikrop üremiyor.”

ÇİÇEK BALINI SÜTLE ÇAM BALINI YALNIZ TÜKETİN

Sunay her gün kilo başına bir gram bal yerseniz hasta olmazsınız, diyor: “Bal mucizevi bir ürün. Arıcılarla çok muhatap oluyorum. Bakıyorum amca taş gibi, ‘90 yaşındayım’ diyor. Kulaklarıma inanamıyorum. Arı ürünü tükettiği için sağlık fışkırıyor yanaklarından. Kafaları da yerinde. O yüzden tüketin tüketebildiğiniz kadar. Sabahları bir kaşık bal, üzerine bir bardak ılık su vücudu temizliyor. Çiçek balını sütle, çam balını yalnız başına tüketin. Fakat petek balı önermiyorum, mutlaka kalıntı barındırıyor. Çocuklara da bir yaşına kadar yedirmeyin diyorlar. Bakteri ihtimali sebebiyle. Ancak o kadar düşük ki. Oğluma altı aydan sonra yedirdim. Şimdi hamileyim, bebeğime de yedireceğim. Bala aşığım, işimi hobi gibi yapıyorum. Her gittiğim yerde de bal getirip, ‘Baksana bu bal nasıl?’ diyorlar. Kahvaltı ettiğimiz yerde mutlaka önce bana tattırırlar balı. Tatil köyünde beğenmediğim bal yüzünden çıngar çıkarmışlığım vardır.”

HANGİ YAYLADAN BİLİYORUZ

2004’te İTÜ Gıda Mühendisliği’yle TÜBİTAK destekli bir proje başlattık. Devlet kural koymuş, naftalin olmayacak diyor ama analiz yapacak tek bir yer yok. Cihazlar aldık, metotlar geliştirdik. Üç yıl boyunca aynı arıcılar aynı bölgelerden 12 bin 359 numune yolladı. 50 il gezildi, arıcılara eğitim verildi. Bu numunelerden bir kütüphane oluşturup Türk balının haritasını çıkardık. Şimdi hangi balın hangi bölgeden geldiğini şıp diye tespit ediyoruz.

APİTERAPİ DENİLEN ŞİFA

Apiterapi’de bal, polen, arısütü, arı zehri ve propolis gibi arı ürünleri hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde kullanılıyor. Bal damar içine bile uygulanıyor. Uzakdoğu’da yaygın, Türkiye’de de doktorların kurduğu Apiterapi Derneği var. Sindirime faydalı. Kalp-damar sağlığına olumlu etki yapıyor. Romatizma için arı sokmasından faydalanılıyor. Arı sütü hücre yeniliyor. Kadınlarda yumurtlamayı kolaylaştırıyor.

ÇAYA ŞEKER YERİNE

 İTÜ Gıda Mühendisliği Bölümü’nün 2010’daki araştırması, antioksidanca zengin çay ve balın bir arada kullanımının çayın antioksidan kapasitesini belirgin şekilde artırdığını ortaya koydu. Bal farklı sıcaklıklarda çaylarla karıştırıldı ve ballı çayların fenolik madde içeriği ve antioksidan kapasitesi ölçüldü.