‘Her kadın bir Rus şaire âşık olur’

İmzasını ilk kez New York Times Magazine’de,‘Kafka’nın Son Duruşması’ başlıklı bir yazının altında görmüştük. Deneme ile araştırma, inceleme ile makale arasında gidip gelen yazı, internetin giderek günlük hayatın bir parçası olduğu postmodern zamanlarda, yapılması gereken ‘edebî gazetecilik’ hakkında da sağlam fikirler veriyordu. New Yorker veya Guardian’da da benzer kalitede yazıların altında aynı imzaya rastladık daha sonra.
Çok geçmeden yine New York Times’ın haftalık kitap ekinde bir ilan çarptı gözümüze, arkasından da bir haber. Hem ilandan, hem de haberden bir kitap yazdığını ve yazdığı kitabın gerek akademi, gerekse medya çevrelerinde büyük ilgi gördüğünü öğrendik. Dostoyevski’den ödünç aldığı isimle, ‘Ecinniler / Rusça Kitaplar ve Onları Okuyanlarla Maceralar’ isimli kitap, artık isminin Elif Batuman olduğunu gayet iyi öğrendiğimiz yazarımızın, başta New Yorker olmak üzere çeşitli gazete ve dergilerde yazdığı deneme ile araştırma, inceleme ile makale arasında gidip gelen o nefis yazıların toplamından ibaretti.
EDEBÎ GAZETECİLİK
Stanford’dan mezun olan, uzun yıllar New York’ta, arkasından da San Francisco’da yaşayan Batuman, Koç Üniversitesi’nin kampusunde kendisine tahsis edilen apartman dairesinin, San Francisco’daki evinden daha lüks olduğunu, Spor Merkezi’nde pilates derslerinin Ajda Pekkan’ın özel pilates eğitmeni tarafından verildiğini hatırlatacak ve ekleyecekti: “Korkarım ABD’ye dönünce uyum sağlamakta daha çok güçlük çekeceğim....”

ORHAN PAMUK ACI ÇEKİYORDU

Türk romanının bugünkü halini 19. yüzyıl Rus romanına benzeten ve son derece heyecanlı bir süreçten geçtiğini Elif Batuman, 1997 yılındaki durumu ise şu sözlerle anlatıyor: “Türk romanı dendi mi insanın aklına ilk gelen şey kimsenin onu okumamasıydı, Türklerin bile. Türkiye’deyken bunu sürekli görüyordum. Büyük bir çoğunluk romanla hiç ilgilenmiyordu. Gülünç kısa öykülerden, uzun şiirlerden, gazetelerden, kelime bulmacalarından hoşlanıyorlardı. Tabii, daha 1997 yılında bile, Orhan Pamuk vardı, çoktandır romanlar yazıyordu... Ve bunu yaparken ne kadar acı çektiğini görmek zor değildi. Kara Kitap’ı o yaz satın almıştım. ‘Hayal’ denen bir kadını arayan bir adamı anlatıyordu. Adam İstanbul sokaklarında ‘Hayal! Hayal’ diye bağıra bağıra dolanıyordu. Bu kitabı Türkiye’de şehirlerarası bir otobüste okuduğumu ve derin, duygusal bir sıkıntıya kapıldığımı hatırlıyorum. Otobüs yolculuğunun geri kalanını pencereden dışarıyı seyrederek geçirmiştim. (s.92-93)”
Hazır söz Orhan Pamuk’a gelmişken, kitapta yapılan birkaç vahim hatadan da bahsetmek gerek. Hatalar ne yazık ki yazara değil, çevirmene ve/veya editörlük kurumuna ait. Öncelikle, Orhan Pamuk’un Kara Kitap’ında ‘Hayal’ diye bir karakterin varlığından söz ediliyor ki, affedersiniz ama o kitapta öyle bir kahraman yok. Ya ne var, ‘Rüya’ var elbette. Üstelik Orhan Pamuk’un kızının adı da bu nedenle ‘Rüya’ veya kitabın kahramanın ismi o nedenle ‘Rüya’dır.

ELİF BATUMAN KİMDİR?

Elif Batuman New York’ta doğdu, New Jersey’de büyüdü. Stanford Üniversitesi’nde Karşılaştırmalı Edebiyat doktorası yaptı. Şu sıralar Koç Üniversitesi’nin konuk yazarı olarak İstanbul’da yaşıyor ve The New Yorker’da yazıyor. Yazılarıyla Rona Jaffe Vakfı Yazarlar Ödülü ile Whiting Yazarlar Ödülü’nü kazanan Batuman, Şubat 2010’da çıkan ilk kitabı ‘Ecinniler: Rusça Kitaplar ve Onları Okuyanlarla Maceralar’ ile 2010’da National Book Critics Circle’s Award finalistleri arasında yer aldı. 2011 yılında da Paris Review dergisinin ilk kez verilen Terry Southern Mizah Ödülü’nü kazandı. Yazar hakkında daha fazla bilgiye www.elifbatuman.net adresinden ulaşabilirsiniz.