Her 100 kişiden biri şizofren

Şizofreni Dostları Derneği Başkanı Doktor Şahap Erkoç, Türkiye'de yaklaşık 600 bin şizofren vakasının bulunduğunu, ancak hastalığın yeterince bilinmediğini söyledi.

Şizofreni Dostları Derneği Başkanı Dr. Şahap Erkoç, gerçeği değerlendirmenin bozulduğu, düşünce, duygu ve davranışların kontrol edilmesinin zaman zaman zorlaştığı bir psikoz, bir ruhsal rahatsızlık olan şizofreninin, son derece yaygın bir akıl hastalığı olmasına karşın, hakkında çok az bilgiye sahip olunduğunu söyledi.

Dr. Erkoç, hastalık hakkında kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla yaptığı açıklamada, şizofreninin görülme sıklığının yüzde 0.5-1 arasında değiştiğini ve dünyada 50 milyon şizofrenili hasta bulunduğunu bildirdi.

Türkiye’de konuyla ilgili yapılmış bir araştırma bulunmamasına karşın, bu veriler nüfusa uyarlandığında Türkiye’de 300-600 bin arasında şizofrenili hasta bulunduğunun tahmin edildiğini dile getiren Dr. Erkoç, bu hastalığın kişideki yıkıcı etkilerinin yanı sıra toplum için de büyük bir ekonomik yük getirdiğini söyledi.

Dr. Erkoç, şizofreni için, batı ülkelerinin toplam sağlık harcamalarının yüzde 1.6-2.6’sını ayırdığını, ABD’de bir kez tedavi olduktan sonra ilk yıl içinde tekrar hastaneye başvuran hastaların maliyetinin 2 milyar 300 milyon doları, 2 yıl içinde tekrar başvuranların maliyetinin ise 2 milyar doları bulduğunu kaydetti.

Dr. Erkoç, şizofreninin toplum içinde son derece olumsuz algılandığını ve bu hastalığa yakalananlardan korkulduğunu, oysa ’’asıl mağdurların’’ şizofrenler olduğunu kaydetti.

Hastaların çoğunun yaşamla mücadele gücünü yitirip depresyona girdiğini ve intiharı tek çare olarak gördüğünü belirten Dr. Erkoç, ’’Şizofreni hastaları arasında intihar girişim oranı yüzde 40, bu girişimler sonucu ölüm oranı ise yüzde 10’dur. Bu oran, genel nüfustaki intihar nedeniyle ölüm oranının 12 katıdır’’ dedi.

Şizofreni Dostları Derneği Başkanı Dr. Erkoç, toplum içinde ’’şizofren’’ etiketi ile damgalanan hastada var olan negatif belirtilerin ağırlaştığını ve hastanın daha fazla içine kapandığını belirterek, bu sosyal izolasyonun hastanın iş, ya da eğitim şansını kaybetmesine, zamanla evsiz kalmasına dahi yol açabildiğini vurguladı.

İyileşmesi zor

Şizofreninin tam şifa ile sonuçlanan tedavisi bulunmamakla birlikte, hastaların büyük çoğunluğunun ilaç tedavisi sonrasında normal hayat sürme olanağına sahip olduğunu hatırlatan Dr. Erkoç, tamamen iyileşme oranının yüzde 5, çalışma hayatını sürdürebilecek derecede ileri iyileşme oranının ise yüzde 20’lerde seyrettiğini kaydetti.

Dr. Şahap Erkoç, son birkaç yılda geliştirilen yeni antipsikotik ilaçların tedavide başarı oranını yüzde 80’e çıkarttığını, negatif belirtileri engelleyen bu ilaçların, yan etkilerinin daha az olduğunu belirtti. (a.a.)

Kalıtım önemli faktör

Dr. Erkoç, şizofreninin nedeninin kesin olarak bilinmediğini, ancak bu hastalığa yakalanmada genetik faktörlerin rol oynadığını söyledi. Anne ya da babanın sadece birinde şizofreni olması halinde, çocuklarda aynı hastalığın görülme ihtimali yüzde 16. Her ikisinin şizofren olması durumunda bu ihtimal yüzde 35’lere çıkıyor. Hastalığın başlangıç yaşı erkeklerde genellikle 18-20, kadınlarda ise 24-27. Nadiren 40'ın üzerinde ortaya çıkıyor. Hastaların yüzde 50’si hastaneye ilk yatışlarını takip eden bir yıl, yüzde 80’i ise iki yıl içinde tekrar hastaneye yatmak zorunda kalıyor. Dr. Erkoç, şizofreni hastalarına kırsal kesimde aile desteği daha yüksek iken, kentleşmeyle birlikte aile desteğinde azalma görüldüğünü ifade etti. Şizofrenili hastaların beyinlerindebazı biyokimyasal ve yapısal değişiklikler saptanmasına rağmen, bunun neden mi, yoksa sonuç mu olduğunun tartışmalı bulunduğunu kaydetti.

belirtileri

Amerikan Psikiyatri Birliği'nin kriterlerine göre en az altı ay süreyle aşağıdaki belirtilerin gözlenmesi halinde şizofreni tanısı konulabiliyor.

Pozitif Belirtiler: Var olmayan görüntüler görmek, sesler duymak Ben peygamberim ya da öldürülmek isteniyorum gibi hezeyanlar yaşanması Anlamsız saldırganlık Çıplak gezme ya da yaz sıcağında kazak, palto giyme

Negatif Belirtiler: Düşük motivasyon, herşeye karşı ilgisizlik Sosyal ilişkilerde azalma İrade yokluğu İşe başlama, yürütme, planlama ve inisiyatif kullanma yeteneğinin kaybolması Mimiklerin kaybolması, ses tonunun monotonlaşması.