Hem ölçüsüz ceza hem de koruma kekeme yapabilir

Kekemelik, konuÅŸma akıcılığında duraksama, uzatma, tekrarlama ve bazen beden hareketleriyle birlikte gözlenen, sözel iletiÅŸimin düzen ve estetiÄŸini etkileyen bir ritm bozukluÄŸu. Okul dönemi çocuklarda yüzde 6 sıklıkla görülürken, genel nüfusta bu oran yüzde 0.7-2 arasında deÄŸiÅŸiyor. Erkek çocuklarda kızlardan 4-5 kez daha sık gözleniyor.Kekemelik hangi yaÅŸlarda baÅŸlar?KonuÅŸmada tutukluk, bocalama ve takrar normal konuÅŸmaya dönüş gibi belirtilerle genellikle 2-7 yaÅŸları arasında baÅŸlıyor. Düzgün ve akıcı konuÅŸan bir çocuk yavaÅŸ yavaÅŸ ya da birden tutulabilir. Sorunun gerçek yerleÅŸimini daha çok 6-7 yaÅŸlarında oluyor. Kekeme çocukların bir bölümünde 10 yaşından önce kendiliÄŸinden düzeliyor.Ailesel yatkınlığın rolü var mı?AraÅŸtırmalar kekemelikte ailesel yatkınlığın da etkisi olduÄŸunu gösteriyor. Ancak bu kalıtımsal olmaktan çok psiÅŸik ve kültürel nedenlerle açıklanıyor. Kekeme çocuklarda, solunum sistemi hastalıkları, romatizma, alerji, epilepsi gibi bazı nörolojik hastalık ve bozukluklarla ruhsal örselenmenin daha sık gözlendiÄŸi biliniyor.Ä°lk ortaya çıkışını çocuÄŸun çok korkmasına baÄŸlayanlar var. Bu sav ne kadar geçerli?KekemeliÄŸin en sık gözlendiÄŸi 2-7 yaÅŸ dilimi, korkular bakımından duyarlı, örselenmeye yanı travmalara yatkın çaÄŸ. Çok korunan, kollanan, çekingen yetiÅŸtirilen, sindirilen çocuklarda ölçüsüz cezalar, korkucu etmen ve yaÅŸantılar, konuÅŸmanın henüz geliÅŸtiÄŸi dönemde konuÅŸma bozukluÄŸunu ortaya çıkarabilir. KekemeliÄŸin tedavisi mümkün mü?ÇoÄŸunlukla benimsenen ayrımda, ‘birinci dönem kekemeliÄŸi’ ve ‘ikinci dönem kekemeliÄŸi’ olarak gruplandırılır. Birinci dönemde belirtiler duraksama, tekrarlama, uzatma ÅŸeklinde. Çocuk çoÄŸu kez bu belirtilerin farkında deÄŸil. Ä°kinci dönemde ise konuÅŸmadaki duraksama,s tutulma, tekrarlama ve uzatmalara çeÅŸitli yüz, el, kol ve diÄŸer beden hareketleri eklenir. Bu dönemde kiÅŸi artık nerede kekeleyeceÄŸini düşünen, kendini sınırlandıran bir konuÅŸmacı haline gelir. Tedavi de kekemeliÄŸin dönemine, ağırlık derecesine ve bireye baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. Birinci dönem kekemelikte tedavi nasıl yapılıyor?Çocuktaki kekemeliÄŸin derecesini doÄŸru belirlemek önemli bir adım. Tedavi yaklaşımları genellikte dolaylı olmalı. Anne ve babalar paniklerini çocuÄŸa yansıtmamalı. ÇocuÄŸun ne zaman tutulduÄŸu araÅŸtırılmalı. Ebeveyn-çocuk iliÅŸkisi kaygıdan uzaklaÅŸtırılmalı. Ortamın gerilimi çocuÄŸun konuÅŸmasını doÄŸrudan etkiler. Anne ve babanın sabırsız ve üzgün görünüşleri, her an kekeleyecek diye beklemeleri çocuÄŸun iç gerginliÄŸini artırır. Ä°kinci dönem veya yetiÅŸkin kekemelikte tedavi yaklaşımları neler?Her görüşün kendi tedavi yöntemi de var. Günümüzde belinmesenen bir görüşe göre kekemelik öğrenilen bir davranış. Aslında konuÅŸmanın kendisi de öğrenilen bir süreç. Her davranış gibi deÄŸiÅŸtirilebilir, istenilen yönde düzeltilebilir. Feed-back (geri bildirim) de günümüzde kullanılan yöntemlerden biri. Neden-sonuç iliÅŸkisi tartışılmaksızın, kekemeliÄŸin belirli kas veya kas gruplarının kasılmasıyla eÅŸ zamanlı olarak ortaya çıkmasına dayandırılıyor. Bir baÅŸka tedavi tekniÄŸi de pasif hava akımı yöntemi. KonuÅŸmada hava akım becerisinin kazandırılmasıyla, ses bantlarındaki gerilimi azaltmayı amaçlıyor. Hazırlayan:Mesude ERÅžANÂ