Haydar Dümen'in cebini kargalar boşaltıyor

Evinizde bu kadar çok hayvan beslemenizin sebebi ne, köy hayatına özlem duymanız mı?

- Ben bir köy çocuğuyum. Bunun getirdiği pek çok olumlu yön var. Şehir hayatına alışamadığımdan dolayı zamanımı kendime ayırıp daha çok yazdım, düşündüm, diğer yapılacak aktivitelerden uzak kaldım. İnsanlar çocukluklarında alıştıkları şeylerden kolay kopamıyor.

Karga beslemek de öyle bir alışkanlığın sonucu mu oldu?

- O dönemde köyde televizyon, oyuncak, eğlence yok. İlk kez ortaokul birinci sınıfa giderken bir kargayı yuvasından aldım. Baktım hayvan bir haftada alıştı ve adapte oldu. Akıl almaz bir şekilde akıllı ve sadıktırlar ama bir o kadar da haindirler. Bir haftalık bir karganın insana bağlılığı, bensiz hiçbir yere gitmemesi, sürekli yanımda olması, bazı yiyeceklerini saklaması, hırsı; yani hayvanın karakteri beni çok etkiledi.

İsimleri var mı?

- ‘Arap Can Baba’ en büyüğü, ‘Arap Bal’ onun eşi. Bir de ‘Arap Cin’ var, onu hiç yanlarına almazlar, terk edilmiş çocuk gibi.

Neyle besleniyorlar?

- Her şey. İnsan ne yerse, onlar da yer.

Diğer hayvanlarla anlaşabiliyorlar mı?

- Müthiş anlaşıyorlar. Eskiden arada bir saldırma niyetleri oluyordu ama artık uzlaştılar.

Peki eve gelen yabancılara saldırma huyları var mı?

- Hayır, saldırma huyları hiç yok. Bir tane bize saldıran vardı, fakat o konuşuyordu da. Kargalar muhteşem konuşurlar. “Anne”, “Canım”, “Arap” diyordu. Bir gün yine bana vuruyordu, kızdım. Aynı anda bana ne kadar kelime biliyorsa söylemeye başladı.

Kaç yaşındalar?

- İki. Yuvadan düşmüş kargalar bunlar. Birçok karga yuvadan düşer, ya kedi kapar ya da bakımsızlıktan ölür zaten. Nerede böyle bir karga varsa bana getirirler, ben de alamam diyemiyorum. Sanki bize bir torba altın getirmişler gibi bir seviniyoruz, sana anlatamam. Önce yediydiler, şimdi dört tane kaldılar.

Zaten siz “Ben çok iyi bir karga eğiticisiyim” diyorsunuz...

- Her karganın huyu diğerinden farklı. Hayata adapte olurken ya bir kişilik kazanıyorlar ya da genetik olarak bir farklılaşmaları var. Kendi içlerinde bir hiyerarşileri mevcut. Bir tanesi egemendir; örneğin lider olan yemeği yemeden, ötekiler yiyemez. Çok zararlı tarafları da var.

Ne gibi?

- Ne bulurlarsa çalarlar. Öyle şeyleri kırıyor ya da kaybediyorlar ki! Mesela işitme cihazımı ne zaman taksam, ilk fırsatta gelip alıyorlar.

Eşinizin küpelerine falan göz dikiyorlar mı?

- Yok, küpelerle işleri yok. En büyük merakları cepte ne var ona bakmak. Para çalma numaraları var.

Eşiniz Gül Hanım kargaları seviyor mu?

- Bu konuda çok duygusal. Sinek dahi ölmesin noktasında. O yüzden kargalar evin içindeler, camlarda teller var.

Kargaların tek eşli ve ailelerine sadık oldukları söyleniyor... - Kesinlikle. Dahası ben henüz onların çiftleştiğini görmedim, asla göstermezlermiş.

Alet kullanma kabiliyetleri var, değil mi?

- Her aleti, her eşyayı ilk iş test ederler, ya kırarlar, ya bozarlar ya da saklarlar. Gözlüklerimi hemen alırlar. Her şeyi yapabilirler, yeter ki bir çıkarları olsun.

Diğer hayvanlarla kıyaslayınca kargaların davranışlarını nasıl gözlemliyorsunuz?

- Doğayla hayvan dünyası arasında kargalar bir geçit. Onları tıpkı insan gibi doğal yaşamın bir üyesi olarak görürsen, bazı hayvanların insanlardan çok daha ileri durumda olduğunu anlayabilirsin.